(erasmusziekenhuis, Brussel)
gesteld", aldus professor André Van Gossum. Hoe ernstig de ondervoe-
ding is, varieert naargelang het type kanker. Het risico is groter bij patiën-
ten met kanker van het spijsverteringskanaal, in het bijzonder kanker
van de bovenste spijsverteringsorganen of de pancreas (1). Vijfentwintig
procent van de kankerpatiënten sterft in een toestand van ondervoeding.
therapeutische schema. Het kan de tolerantie voor geneesmiddelen te-
gen kanker of het vermogen om een chirurgische ingreep te doorstaan,
verminderen. Het tast bovendien de levenskwaliteit significant aan (2) en
speelt een bepalende rol in de vermoeidheid die kankerpatiënten voelen.
leidelijk gewichtsverlies in de vorm van vet- en spiermassa. "Ondervoe-
ding treedt niet enkel op als gevolg van een beperktere voedselopname.
Het is een complexer verschijnsel, dat ook verband houdt met de aan-
maak van hormonen en pro-inflammatoire cytokines door de tumor, zoals
TNF-alfa, IL-6 en IL-1", verduidelijkt André Van Gossum (3).
De kankercellen veroorzaken een immunologische en inflammatoire
reactie die anorexie in de hand werkt maar ook aanleiding kan geven
tot stofwisselingsstoornissen: insulineresistentie, verhoogde lipolyse en
vooral spierproteolyse. We spreken dan van het Warburg-effect, een om-
schakeling van de stofwisseling. Dit verschijnsel kan in de hand worden
gewerkt door pro-inflammatoire cytokines maar ook door de PIF (proteo-
lysis inducing factor) en LMF's (lipid mobilizing factors).
lateerde ondervoeding beter in kaart te brengen en de verschillende stadia
ervan nauwkeuriger te beschrijven (4). Kankergerelateerde cachexie wordt
beschouwd als een multifactorieel syndroom, dat wordt gekenmerkt door
een persisterend verlies van skeletspiermassa, dat niet volledig kan wor-
den gecompenseerd door conventionele nutritionele ondersteuning. Het
criterium voor cachexie is een gewichtsverlies van meer dan 5% of meer
dan 2% bij personen met een BMI bij aanvang van minder dan 20kg/m
verzadiging, over anorexia, precachexie tot refractaire cachexie.
Biologisch wordt kankergerelateerde anorexie-cachexie gekenmerkt
door een inflammatoir syndroom met verhoging van de CRP-waarde. Het
kan ook gepaard gaan met andere tekens van deficiëntie zoals ferriprieve
anemie of malabsorptie in geval van digestieve tumoren.
lijke risicofactor voor morbiditeit en mortaliteit. Het is dus belangrijk dat snel
wordt opgetreden. Maatregelen die met het oog hierop worden genomen,
zouden deel moeten uitmaken van het globale therapeutische programma
voor de kanker. Tegenwoordig wordt het belang van een nutritionele en
metabole behandeling van kankerpatiënten unaniem erkend (5).
maar niet verwaarloosbaar op de evolutie van de ziekte. Het moet worden opgespoord en vereist een snelle interventie om
evolutie naar refractaire cachexie te vermijden.