massages zijn een uitstekende manier om weer lichamelijk met elkaar
te leren omgaan.
veel breder domein: het kan bijvoorbeeld de vinger leggen op een ernstig
relatieconflict tussen de partners. Als het gesprek de vorm aanneemt van
relatietherapie, moeten we ervoor zorgen dat de partners de dialoog met
elkaar aangaan, in plaats van naast elkaar te praten.
communicatietechniek in dit domein wil bijschaven. Met kankerpatiënten
over seksualiteit praten kan een delicate en gevaarlijke onderneming
lijken. Een eerste en bijzonder nuttige terreinoefening kan zijn om het
onderwerp eerst uit te proberen bij patiënten met een cardiovasculaire
aandoening zoals hypertensie.
patiënt door te verwijzen, maar ook de eerstelijnsarts moet voortdurend
contact houden met zijn patiënt, en hem uitnodigen om regelmatig
eens langs te komen. Het is van het grootste belang dat de patiënt zich
gesteund en begeleid voelt.
pact heeft de ziekte volgens uw vaststellingen op het echte-
lijke en affectieve leven?
stereo tiepen zoals: `kanker betekent stoppen met elke seksuele activi-
teit'. Dat is jammer, want mensen met kanker hebben juist meer behoefte
aan welzijn, intimiteit en tederheid. Helaas concentreert de partner zich
heel vaak op hulp bij de dagelijkse bezigheden, ten koste van de seksuele
activiteit.
over de zin van zijn leven en zijn prioriteiten, om opnieuw te investeren in
zijn relatie. Ze kan ook een scheiding in de hand werken, en wel om een
soms verrassende reden: de ziekte kan bij de partner een zodanige angst
opwekken dat hij ervan wil wegvluchten.
het geval van borstkanker, blijft meestal niet zonder gevolg en kan soms
ernstige misverstanden in de hand werken. Het gebeurt dat de partner
elk lichamelijk contact uit de weg gaat uit angst om de ziekte te verstoren
of `weer op te wekken'. De kankerpatiënt denkt dan dat zijn partner hem
derdrukt wordt. Dat soort misverstanden aan het licht brengen, heeft een
bevrijdend effect. Bij borstkanker stellen we vast dat de aanwezigheid
van een zorgverlener op het moment dat de partner de wonde voor het
eerst ziet, vaak helpt om het probleem te overwinnen. Gelukkig worden
de pluridisciplinaire teams zich geleidelijk aan steeds meer bewust van
het belang van dit luik in de behandeling.
schatten: uit de studie waarover ik het daarstraks had, bleek zelfs dat de
echtgenoten of partners vaker tekenen van depressie vertonen dan de
kankerpatiënten zelf.
vertrouwd bent. Fosfodiësterase-5-remmers kunnen helpen bij erectie-
stoornissen en sommige antidepressiva hebben een gunstig effect op
de seksualiteit. Angstwerende middelen onderdrukken weliswaar de
angst, maar kunnen ook het seksuele vermogen in het gedrang brengen.
Bètablokkers van hun kant worden vaak beschreven als nadelig voor de
seksuele activiteit, maar hebben bij angstige patiënten soms een gunstig
effect. Om maar te zeggen dat de mogelijkheid van een farmacologische
behandeling geval per geval moet worden bekeken, alles hangt af van het
individu en de relatie. Een holistische benadering van de problematiek
dringt zich op, maar tot op vandaag is er geen enkel geneesmiddel dat de
liefde kan bevorderen of vergemakkelijken.