background image
8 september 2011
|
Medi-Sfeer 378
| 29
Droge
mond ?
HYP /
10 5
7
6 / 09-2011/
01
Speekselvervanger
Hyposialie
of
asialie
als gevolg van:
· Medicamenteuze behandeling
· Bestraling van bovenste gedeelte van
luchtwegen en verteringskanaal.
De toediening moet worden herhaald
telkens de mond droog aanvoelt.
Houd de spuitbus verticaal bij
het verstuiven.
0459
In de apotheek
ProjetHypo_A4_Hypoz_A4 01/09/11 15:59 Page2
dossIer onco
MS6747N_2011
Gastro-intestinale
bijwerkingen:
enkele voorbeelden
chloé vaneeren
>
>
Misselijkheid en braken:
volg de aanbevelingen
Chemotherapie heeft geen al te positief imago. Toch moeten niet alle producten over dezelfde kam worden geschoren.
Stand van zaken met Jørn Herrstedt (Odense) ter gelegenheid van een speciale sessie over het spijsverteringskanaal op de
14th World Conference on Lung Cancer, Amsterdam, 4 juli 2011.
De emetogene reflex wordt meestal veroorzaakt door de substantie P,
serotonine en dopamine, alle drie neurotransmitters. Toch zijn het niet de
enige boosdoeners (
Figuur 1) (1). Door de vele receptoren konden ver-
schillende therapeutische pistes worden ontwikkeld. Een daarvan, 5-HT-
remming, is bijzonder efficiënt omdat ze de type-3-receptoren aanpakt
(vandaag zijn er daarvan 7 bekend) (2). In de strijd tegen misselijkheid en
braken veroorzaakt door chemotherapie werden verschillende genees-
middelen onderzocht. In de acute fase zijn ze nagenoeg allemaal even ef-
ficiënt (3), maar bij latere misselijkheid lijkt palonosetron het actiefst (4).
De andere klasse, die de tachykininereceptoren inhibeert, heeft een inte-
ressant bijkomend effect als ze wordt toegediend naast een HT3-remmer
en corticosteroïden (5, 6). Omdat er zo veel mogelijkheden zijn, publiceerde
de MASCC (Multinational Association of Supportive Care in Cancer) in
samenwerking met de ESMO een aantal therapeutische aanbevelingen
(7). Afhankelijk van de gebruikte geneesmiddelen onderscheiden ze
4 risiconiveaus:
- miniem: risico < 10%;
- klein: risico tussen 10 en 30%;
- matig: risico tussen 30 en 90% (carboplatine, irinotecan intraveneus,
vinorelbine per os);
- hoog risico: bij praktisch alle patiënten (> 90%) (cisplatine).
Ook maken ze een onderscheid tussen acute of uitgestelde misselijkheid
of braken.
De klinische evaluatie spitst zich toe op de frequentie, het tijdstip, de
omstandigheden en veroorzakende factoren en de psychosociale weer-
slag van deze symptomen. Behalve de anti-emetische behandeling, is
het zaak om ook de hypercalcemie (hyperdiurese en corticosteroïden,
of bisfosfonaten), de intracraniale hypertensie en de vaak voorkomende
constipatie te corrigeren. Antidopaminergische neuroleptica en anti-
cholinergische antisecretoire middelen leverden resultaat op bij lichte
misselijkheid en braken. Als de patiënt ook lijdt aan angstaanvallen, kan
een benzodiazepine aangewezen zijn.
figuur 1: de neurotransmitters van de emetogene reflex.
Substantie P
Serotonine
Dopamine
Endor nen
GABA
Glutamaat
Acetylcholine
Endo-
cannabinioïden
Histamine
Noradrenaline
Emetogene
re ex
Jorn Herrstedt