de aandoening, ligt kanker aan de basis van
heel wat angstgevoelens bij patiënten, maar
ook bij naaste verwanten. Angst kan wor-
den teruggevonden bij zowat alle klinische
populaties. Meestal is deze angst aangepast
aan de situatie, maar in bepaalde omstan-
digheden wordt ze onaangepast of patholo-
gisch met symptomatologie die zonder in-
terventie persisteert of verergert en niet in
verhouding staat met de ernst van de bedreiging
(recidiverende paniekaanvallen, ernstige psy -
chische klachten of depressie), waardoor
het onmogelijk wordt om normaal te functio-
neren. In geval van kanker is het moeilijk om
te beoordelen of de angst in verhouding staat
met de bedreiging aangezien de ziekte steeds
gepaard gaat met een zekere dreiging.
kan worden veroorzaakt door uiteenlopende
factoren. De belangrijkste vorm van angst is
uiteraard deze die onmiddellijk verband houdt
met de diagnose en prognose, maar daarnaast
kunnen opstoten van angst optreden telkens
wanneer een nieuwe behandeling wordt
voorgesteld, wanneer de doeltreffendheid
van een lopende behandeling wordt geëva-
lueerd of wanneer zich een nieuw element in
het ziekteproces voordoet (metastasen, pijn,
cachexie...). De angst bij kankerpatiënten
verschilt niet zozeer kwalitatief van andere
soorten van angst, maar het blijkt wel dat on-
cologische patiënten vaak meer angst hebben
door het feit dat kanker nog altijd een zeer
negatief beeld (aftakeling, pijn...) op roept.
Een kankerpatiënt met dezelfde prognose op
het gebied van levensverwachting dan bij-
voorbeeld een patiënt met hartdecompensatie
alle kankerpatiënten lijdt tevens aan een ma-
jeure depressie die het voorkomen van angst
zal verhogen, terwijl ook andersom angst het
risico op ontwikkelen van een depressie kan
vergroten.
neeslijke kankers vrezen patiënten naast de
diagnose, voornamelijk het verlies van de
zelfredzaamheid en het optreden van pijn.
70% van de pijn bij kankerpatiënten wordt
veroorzaakt door de kanker zelf. De overige
30% is het gevolg van intercurrente ziekten
zoals artrose, maar ook van chemothera-
pie en radiotherapie. Patiënten vrezen niet
zozeer het sterven op zich, maar eerder de
manier waarop ze zullen sterven. Zullen ze
erg afzien? Om de onzekerheid hieromtrent
te verminderen is het geven van correcte
het incasseringsvermogen van de patiënt. De
waarheidsmededeling moet gedoseerd, niet te
vroeg en niet te laat, gebeuren en aangepast
zijn aan de draagkracht van de patiënt.
om de angst niet té snel medicamenteus te
onderdrukken. Benzodiazepines bijvoorbeeld
zijn zeer doeltreffende producten, maar kun-
nen de patiënt mogelijk ook voor een deel
verdoven, waardoor hij of zij controle verliest
over zijn functioneren. We moeten het gebruik
ervan best zolang mogelijk trachten uitstel-
len, aangezien een ernstig angstprobleem in
veel gevallen juist nog zal worden versterkt
door het verlies van controle. Of ze nu nog po-
tentieel curatief behandeld kunnen worden of
reeds in een palliatieve fase van de ziekte zijn,
kankerpatiënten bevinden zich over het alge-
meen in een zeer afhankelijke situatie en wil-
len daarom zoveel mogelijk nog controle be-
bij deze patiënten. Screeningsinstrumenten laten toe psychosociale problemen, waaronder stress en angst, tijdig te herkennen
en op gepaste manier aan te pakken door onder andere het verstrekken van voldoende informatie en het instellen van een
psychologische of farmacologische behandeling. Medi-Sfeer sprak hierover met prof. Wim Distelmans.
· selectieveSerotonineRe-uptakeInhibitoren;
· benzodiazepines;
· neuroleptica:nuttigalsadjuvantbijbenzodiazepines.