frequentie van beroerte bij diabetespatiënten gerapporteerd (44). Ook dat
is een argument om toch voorzichtig te zijn met ESA's in het algemeen.
en de symptomen van de anemie. Transfusie blijft een optie voor pati-
enten bij wie de anemie onmiddellijk moet worden gecorrigeerd. Voor
patiënten bij wie een onmiddellijke correctie niet nodig is, zijn de op-
ties transfusie en behandeling met ESA's. Het National Comprehensive
Cancer Network (NCCN) en de European Society for Medical Oncology
(ESMO) waarschuwen voor behandeling met ESA's bij patiënten die een
in opzet curatieve chemotherapie krijgen (5, 45).
van een symptomatische anemie kan een behandeling met ESA's worden
overwogen (5, 45). Toediening van ESA conform de richtlijnen beïnvloedt
het verloop van de onderliggende kanker niet. De artsen moeten dus de
mogelijke risico's en voordelen van behandeling met ESA's afwegen en
met de patiënt bespreken (5, 45).
heden/kg drie keer per week en 40.000 eenheden één keer per week
subcutaan (22). Er kunnen andere doseringen worden overwogen, zoals
80.000 eenheden om de 2 weken en 120.000 eenheden om de 3 weken
(46, 47). De startdosering van darbepoëtine alfa is 2,25µg/kg om de week
(48). In studies met hogere doseringen maar een lagere toedieningsfre-
quentie (500µg om de 3 weken) waren de resultaten beter dan bij gebruik
van de standaarddosering (49).
Er moeten ijzersupplementen worden gegeven om de erytropoëse op peil
te houden (5, 45). IJzer kan per os of intraveneus worden toegediend.
In studies bij anemische patiënten die ESA kregen samen met orale
ijzersupplementen, ijzerdextraan intraveneus of helemaal geen ijzer, is
aangetoond dat het hemoglobinegehalte sterker steeg bij patiënten die
ijzersupplementen kregen (50-52).
Er kon bovendien geen statistisch significant verschil worden gevonden
tussen de patiënten die ijzer per os kregen, en de patiënten die geen
ijzersupplementen kregen (50).
Gepolymeriseerde, gepegyleerde humane hemoglobine is met succes
gebruikt bij cardiogene shock als er geen bloed beschikbaar was. Dit
middel is echter moeilijk te verkrijgen in Europa en de VS (53). GATA-2-
remmers zouden in de toekomst kunnen worden gebruikt om de endogene
epo-productie te verhogen en de erytroïde differentiatie te stimuleren
(54). Op dit ogenblik zijn er geen van dergelijke geneesmiddelen in
ontwikkeling.
van de pathofysiologie van anemie bij kanker. Maar er zijn meerdere
punten die nog moeten worden verduidelijkt, zoals de plaats van
ijzertherapie en de bijwerkingen van transfusies.
aan hoe ESA's het best kunnen worden gebruikt. Waarschijnlijk zullen we
nog meer leren over hoe we de patiënten het best kunnen behandelen
en hoe we de kosten-batenverhouding van alle behandelingen kunnen
verbeteren.
darbepoëtine alfa.
ESMO: European Society for Medical Oncology; Hb: hemoglobine; NCCN: National Comprehensive Cancer Network; E: eenheden