background image
8 september 2011
|
Medi-Sfeer 378
| 31
dossIer onco
peristaltiek, verhogen de vochtabsorptie
en verminderen de darmsecreties. Tegelijk
verhogen ze de sfinctertonus door in te wer-
ken op de µ-receptoren op de enteriasche
neuronen.
Klassieke laxeermiddelen verlichten deze
symptomen slechts heel beperkt en blijven
bovendien ook niet zonder onaangename bij-
werkingen (8). Om de digestieve effecten van
opioïden tegen te gaan, werden verschillende
oplossingen ontwikkeld: niet-specifieke an-
tagonisten (zoals naxolone en naltrexone) of
opioïden met een perifere werking (zoals me-
thylnaltrexone en alvimopan). Naloxone kan
de symptomen significant verlichten maar
heeft een nadelige invloed op de pijnstilling
(10). Dat effect vermindert aanzienlijk als
naast naloxone ook oxycodone wordt gege-
ven (11). Een andere mogelijkheid is de pe-
gylatie van het middel. In fase 2-studies werd
daarbij een aanzienlijk constipatiewerend
effect vastgesteld, terwijl de pijnverlaging
nagenoeg intact bleef (12).
Een andere, veelbelovende mogelijkheid is
methylnaltrexon. Verschillende fase 3-studies
toonden een uitstekend laxerend effect aan
zonder dat de dosering van opioïden moet
worden gewijzigd (13, 14). Methylnaltrexon
werkt zeer snel: de ontlasting komt meestal
binnen het uur en meer dan 60% van de
patiënten kon zich ontlasten binnen 4 uur
na de toediening (13). Bovendien hadden de
patiënten al heel snel geen laxeermiddelen
meer nodig. Het geneesmiddel veroorzaakt
niet alleen een blijvende respons maar heeft
ook een cumulatief effect (14). Helaas gaat
dit voordeel ten koste van een hogere fre-
quentie van buikpijn (krampen) en flatulentie,
al leiden deze bijwerkingen niet tot de stop-
zetting van de behandeling (1,2% tegenover
2,4% onder placebo) en beperken ze zich
meestal tot de eerste dosissen (15). Het ge-
neesmiddel werd dan ook opgenomen in de
officiële aanbevelingen voor de behandeling
van constipatie veroorzaakt door opioïden
(
Figuur 2) (16).
tabel 1: te nemen voorzorgen.
Antibiotica
Preventie- of behandelingsmethode
Droge mond
Hydratatie met water, gegelifieerd water, yoghurt, thee, verse kruidenthee
Systematisch spoelen met natriumbicarbonaat 1,4%
Kunstmatig speeksel
Vernevelaar
Lippen insmeren met een vette substantie
Mycose
- hechtende witte plaque
- roodheid, lokale irritatie
- scheurmond
Systemisch schimmeldodend middel
Systematisch spoelen met natriumbicarbonaat 1,4%
Zorgvuldig onderhoud en reiniging van de tanden
Vieze smaak in de mond
- tandplaque
- tandvleesontsteking
Tong reinigen
tandsteen verwijderen
Systematisch spoelen met natriumbicarbonaat 1,4%
Drinken
Mondbloedingen
Warm en hard voedsel vermijden
Systematisch spoelen met natriumbicarbonaat 1,4%
Een kompres samendrukken of de patiënt erin laten bijten
Deppen met een xylocaïne+adrenaline-oplossing 2% met of zonder tranexamisch zuur
Pijnlijke mond
In alle gevallen
Pijnstilling met of zonder lokale verdovingsmiddelen
Systematisch spoelen met natriumbicarbonaat 1,4%
- aften
- slijmvliesontsteking
Mondspoeling met methylprednisolon en lokale pijnstiller (xylocaïne) in bicarbonaat
Natriumfosfaat? Calciumfosfaat?
Herpes
Middel tegen herpes
Ontstoken mondzweertjes
Antibiotica
Referenties
1.
FrameD.JSupportOncol2010;8(2Suppl1):5-9.
2.
HoyerD,etal.PharmacolRev1994;46(2):157-203.
3.
IGAR.AnnOncol1995;6(8):805-10.
4.
BotrelT,etal.SupportCareCancer2011;19(6):823-32.
5.
GrunbergS,etal.LancetOncology2009;10(6):549-58.
6.
GrunbergS,etal.JClinOncol2011;29(11):1495-501.
7.
RoilaF,etal.AnnOncol2010;21(Suppl5):v232-v243,availableonhttp://annonc.
oxfordjournals.org/content/21/suppl_5/v232.full.
8.
BellT.PainMed2009;10(1):35-42.
9.
ManciniI,etal.SupportCareCancer1998;6:356-64.
10. LiuM,etal.JPainSymptomManage2002;23:48-53.
11. MeissnerW,etal.EurJpain2009;13:56-64.
12. DiegoL,etal.ExpOpinInvestDrugs2011;20(8):1047-56.
13. SlatkinN,etal.JSupportOncol2009;7:39-46.
14. ThomasJ,etal.NEnglJMed2008;358:2332-43.
15. SlatkinN,etal.11thCongressoftheEuropeanAssociationforPalliativeCare,Vienna,Austria,
7­10May2009.Abstract#FC03-05.
16. LarkinP,etal.PalliatMed2008;22:796-807.
>
>
Droge of pijnlijke mond:
preventie is essentieel
Tabel 1 geeft, beter dan een lange uiteenzetting, een samenvatting van de te nemen voorzorgen in verschillende situaties.