da serum kalsiyumunun yükselmesini sa¤lar. PTH, bir
taraftan da fosforun böbrek yoluyla at>l>m>n> uyar>r. Bu
sayede, yükselmeye bafllayan serum kalsiyum seviyesi,
kalsiyumun fosfor ile çökelti oluflturmas> ve dokulara
çökmesi engellenmifl, PTH'n>n kemik üzerine etkisi
durdurulmufl ve PTH'n>n karaci¤er üzerinden vitamin
D yap>m>n> artt>r>c> etkisi sonland>r>lm>fl olur.
ratiroid bezinin yüzeyinde kalsiyuma duyarl> reseptör-
ler bulunur. Serum kalsiyum seviyesi ve PTH sal>n>m>
aras>nda sigmoidal bir konsantrasyon iliflkisi vard>r
(fiekil 61). Bu iliflkinin temel noktas> PTH sekresyo-
nunu yar> maksimal inhibe eden serum kalsiyum kon-
santrasyonudur. fiekil 6-1'de görüldü¤ü gibi primer
hiperparatiroidizmde bu iliflki bozulmaktad>r, PTH
normalde süprese olmas> gereken serum kalsiyum sevi-
yelerinde bile salg>lanmaya devam eder.
la deride de üretilmektedir. Kalsitriol, D vitamininin
aktif formu olup, kolekalsiferolün hidroksilasyonu ile
oluflur. Kolekalsiferol ilk olarak karaci¤erde 25-hid-
roksivitamin D'ye; sonras>nda böbreklerde 1,25-dihid-
roksivitamin D'ye çevrilir. Vitamin D'nin birçok hüc-
re tipinin büyümesi üzerine etkileri bulunmaktad>r.
Serum kalsiyumunu artt>r>c> etkisi karmafl>kt>r. Kalsi-
yumun gastrointestinal (G<) sistemden geçiflini ve ke-
mikten kalsiyum sal>n>m>n> PTH'n>n kemik rezorbsi-
yonu s>ras>nda artt>r>r. PTH yoklu¤unda, diyet ile ye-
deste¤i normal serum kalsiyum seviyesi için yeterlidir,
hatta bazen hiperkalsemiye neden olabilir.
iliflkili hiperkalsemilerin %80'ini malignasinin humo-
ral hiperkalsemili (HHM) hastalar> meydana getirir.
PTH ve PTHrP, reseptöre ba¤lanan k>s>mlar>n>n amino
terminallerinde ayn> moleküler bölgeyi paylafl>rlar.
PTHrP, PTH reseptörüne ba¤lan>r ve PTH'n>n kemik
ve böbrek üzerine etkilerini taklit eder. PTH ve PTHrP
ayn> reseptörü kullan>yor olsalar da etkilerinde baz>
farkl>l>klar bulunmaktad>r. HHM hastalar>nda görülen
hiperkalsiüri, hiperparatiroidili hastalara göre daha faz-
lad>r. HHM' de kalsitriol seviyeleri düflük iken, PTH
kalsitriol üretimini artt>r>r. PTH kemik rezorpsiyon ve
formasyonunu uyar>rken; PTHrP yaln>zca, düflük alka-
len fosfataz seviyeleriyle karakterize yavafl osteoblastik
aktiviteli rezorbsiyonu artt>r>c> etkide bulunur.
bir seri olay sonucu eski kemi¤in yerini yeni kemik
al>r. Kemik üretim ve devaml>l>¤>n> üç tip hücre sa¤-
lar. Kemik yüzeyinde bulunan osteoblastlar; osteoid ve
mineralize olmam>fl kollajen sal>n>m>, hidroksiapatit
kristalizasyonu yapar ve osteoklast aktivasyonuna etki
ederler. Osteoklastlar ise, kemi¤in yeniden yap>land>-
r>lmas> ve kemik yüzeyinin onar>lmas>n> sa¤layan ke-
mik rezorbsiyonundan sorumlu hücrelerdir. Kemi¤in
mineralize bölgelerinde yerleflik bulunan osteoblastik
hücreler ise osteositik hücreler olarak adland>r>l>r.
fl>ld>ktan sonra ise, yap>m ve y>k>m süreci eflitlenir ve
kemik kütlesinin sabit kald>¤> düflünülür. PTH,
PTHrP ve kemik aktive edici sitokinlerin fazlal>¤>na
ba¤l> oluflan hiperkalsemi durumlar>nda ise, y>k>m süre-
ci yap>m>n önüne geçer. E¤er bu duruma böbrekten at>-
l>m yetersizli¤i de eklenirse hiperkalsemi ortaya ç>kar.
denidir. Genellikle rutin yap>lan taramalarda saptan>r
ve ço¤u hasta tan> aflamas>nda asemptomatiktir. Semp-
tomatik hastalarda, böbrek tafl>, kemik a¤r>s>, patolo-
jik k>r>klar ve proksimal kas güçsüzlü¤ü gibi bulgular
olabilece¤i gibi; depresyon, letarji ve müphem a¤r>lar
fleklinde nonspesifik belirtilerle de karfl>m>za ç>kabilir.
Nadiren, ciddi psikiyatrik bozukluklar görülebilir.
Tesadüfi olarak baz> hastalar>n multipl endokrin neop-
lazi sendromuna (MEN Tip1 ya da 2) ait aile hikâyesi
ya da çocukluk ça¤>nda bafl ve boyuna radyasyon öykü-
sü ya da eriflkinlikte hipertiroidinin radyasyon içeren
yöntemlerle tedavisi hikayesi bulunabilir. Mental
kalsiyumun temel noktas> (PTH sekresyonunun maksi-
mum ve minimum de¤erlerinin hesaplanan orta nokta-
s>), maksimal PTH sekresyonu an>ndaki serum iyonize
kalsiyumu, maksimal PTH inhibisyonu an>nda serum
iyonize kalsiyumu gösterilmektedir. Sigmoidal e¤ri pri-
mer PTH'de sa¤a kayar (Malberti F ve arkadafllar>n>n
izniyle kullan>lm>flt>r: PTH-kalsiyum e¤risi ve primer ve
sekonder hiperparatiroidizmde kalsiyumun set noktas>.
Neprol Dial Transplant 1999; 14:2398).