current nefroloji ve hipertansiyon Page 20

Genel Bilgiler

Kalsiyum, serumda iyonize halde, fosfat ve sitrat gibi

organik anyonlara ve esas olarak albümin gibi protein-

lere ba¤l> olarak bulunur. Bunlar içinde, iyonize kalsi-

yum, fizyolojik olarak en önemli formdur. Serum kal-

siyum ve iyonize kalsiyum aras>ndaki iliflkiyi bozan en

önemli anormallik hipoalbuminemidir. Her 1 g/dL al-

bümin düflüflü serum total kalsiyumunda 0.8 mg/dL

azalmaya yol açar. Bu nedenle, hipoalbuminemiye

ba¤l> nefrotik sendromu bulunan hastalar>n, düflük to-

tal kalsiyum seviyeleri olmas>na karfl>n iyonize kalsi-

yum de¤erleri normaldir. Bunun tersine, yüksek total
kalsiyum, normal iyonize kalsiyum ve yüksek total
protein ya da albümin seviyesi, ciddi dehidratasyon
bulgusu olarak de¤erlendirilmelidir.

Hiperkalsemi, malign hastal>klarda s>k karfl>lafl>-

lan metabolik bozukluklardan biridir ve hastalar>n
yaklafl>k %3-30'unda gözlenir. Hospitalize edilen has-
talarda, hiperkalseminin en s>k ikinci nedeni primer
hiperparatiroididen sonra malignansi olarak karfl>m>za
ç>kmaktad>r. Normal popülasyonda ise hiperkalsemi-
nin en s>k nedeni primer hiperparatiroidi, ikinci en s>k
neden ise geçici hiperkalsemidir.

Patogenez

Hiperkalsemi, kalsiyumun kemik rezorbsiyonunun
artmas>, böbrek yoluyla kayb>n>n azalmas> ya da gas-
trointestinal sistemden absorbsiyonunun artmas> so-
nucu ortaya ç>kar. Kemik rezorbsiyonu ve intestinal
hiperabsorbsiyon hiperkalseminin esas nedenleridir.
Renal at>l>m>n azalmas> ise tüm hiperkalsemi nedenle-
ri içinde daha az s>kl>kta karfl>m>za ç>kmaktad>r. Çün-
kü, normal çal>flan bir böbrek, serum kalsiyumun yük-
selmesine; kalsiyum at>l>m>n> artt>rarak cevap verir,
dolay>s>yla hiperkalsiüri oluflsa da hiperkalsemi mey-
dana gelmez.

Tipik olarak, hiperkalseminin mekanizmas> ol-

dukça karmafl>kt>r ve birçok faktöre ba¤l>d>r. Primer
hiperparatiroidizmde üç mekanizma da olaya kat>l>r.
Parathormon (PTH) yüksekli¤i, bir yandan kemik re-
zorbsiyonu ve renal tübüler reabsorbsiyonu artt>r>rken,
di¤er taraftan kalsitriol olarak adland>r>lan en aktif vi-
tamin D formunun üretimini artt>rmak suretiyle kal-
siyumun intestinal reabsorbsiyonunu da artt>r>r.

PTH, tüm kalsiyum metabolizmas>n> düzenleyen

esas hormondur. 84 amino asitten oluflur. Serum kalsi-
yum seviyesinin düflmesiyle aktive olur ve hipokalse-
miye cevap olarak, hem osteoklastik kemik rezorbsiyo-
nunu hem de renal tübüler reabsorbsiyonu artt>rmak
suretiyle serum kalsiyum seviyesini yükseltmeye çal>-

Hiperkalsemi, genellikle serum kalsiyum seviyesi-
nin orta derecede yüksek oldu¤u kronik formda
karfl>m>za ç>kar. Hiperkalseminin bir di¤er flekli
ise çok yüksek kalsiyum seviyeleriyle birlikte olan
hiperkalsemik acillerdir.
Kronik hiperkalsemi, genellikle nonspesifik semp-
tomlarla seyreder ve tan>ya semptomlar birlikteli-
¤inden gidilir.
Depresyon, anksiyete, biliflsel disfonksiyon, bafl
a¤r>s>, bafl dönmesi ve organik beyin sendromu
gibi nöropsikiatrik yak>nmalar>n kombinasyonu;
poliüri, polidipsi, nefrojenik diabetes insipidus,
nefrolitiyazis, noktüri ve böbrek yetmezli¤i gibi
renal yak>nmalar>n varl>¤> ve konstipasyon, pep-
tik ülser gibi gastrointestinal yak>nmalar>n bulun-
mas> ya da akut pankreatit tan>s> hiperkalsemi ta-
n>s>n> kuvvetle düflündürür.
Hiperkalsemi tan>s>, ço¤u zaman rutin tetkikler s>-
ras>nda tesadüfen konur.
Klinik tablo ço¤unlukla altta yatan nedene ba¤l>
olarak ortaya ç>kar.

TANI <Ç

60

Kalsiyum Metabolizmas>
Bozukluklar>: Hiperkalsemi
ve Hipokalsemi

6

Stanley Goldfarb, MD
Çeviri: Dr. Ayfle Zeynep Berki Bal, Dr. Siren Sezer