background image
6
3
tüler) postoperatif kikirdak ve menisküs lezyonlarinin
deerlendirmesinde yararli olabilecei bazi aratiricilar
tarafindan ileri sürülmektedir.
Diz BT incelemesi genellikle eklem içi kompleks ki-
riklarin, özellikle tibya plato yaralanmalarinin deerlen-
dirmesinde kullanilmaktadir. Anatomik olarak komp-
leks olabilecekleri için, bu kiriklari rutin radyografi ile
tam deerlendirmek güçtür. Lineer ya da kompleks po-
lispiral tomografi bu tip kiriklarin deerlendirmesinde
kullanilmakta iken, bugün yerini BT almitir. Eklem içi
kiriklarin deerlendirmesinde MR elik eden yumuak
doku yaralanmalarini göstermede yardimci olabilir, an-
cak küçük kemik fragmanlari göstermede spatial rezolus-
yonu sinirlidir.
Diz ultrasonografisi genellikle yüzeyel tendonlarin
incelemesi (tipik olarak ekstensor mekanizma) ve kistik
kolleksiyonlarin deerlendirmesi (popliteal ya da Baker
kisti) ile sinirlidir. Yüksek çözünürlüklü ultrasonografi
kullanarak meniskal patolojilerin deerlendirmesi ile il-
gili yayinlar mevcuttur, ancak tipik radyoloji pratiinde
yer bulmamitir.
Dizin iç yapi bozulmalarinin deerlendirmesinde
MR görüntüleme temel yöntemdir. Deerlendirme ya-
pan radyologun normal anatomiyi, sik varyasyonlari ve
dizdeki patolojik olaylari bilinmesi önemlidir. Diz MR
incelemesi, sinyal-gürültü oraninin ve alan homojenite-
sinin maksimum düzeyde salanabilmesi için, diz mag-
netik alanin merkezinde olacak ekilde volüm sarmali ile
yapilir. Verici-alici sarmal kullanimi bu özellikleri güç-
lendirir. Günümüzde gelitirilen çok kanalli ekstremite
sarmallari görüntü kalitesinde önemli iyileme salami-
tir, ayrica etkin zaman kullanimina da katkida bulunur.
Menisküs görüntülemesi: Menisküs görüntülemesi
özel öneme sahiptir. Menisküsler homojen fibrokartilaj
yapisi nedeniyle tüm sekanslarda çok düük sinyal gös-
terirler. Menisküste dejenerasyon ya da yirtik, menisküs
içinde anormal sinyal varliina göre yapilir. Daha önce
menisküs operasyon öyküsü yoksa, menisküste alt ya da
üst eklem yüzeyine dek uzanan sinyal artii MR da yirtik
bulgusudur. Bazi aratiricilar yirtik tanimlamasi için en
az iki MR görüntüsünde sinyal artiinin eklem yüzeyine
ulamasi gerektiini ileri sürmektedirler. Menisküsteki
morfolojik deiiklikler de yirtik için gösterge olabilir;
serbest kenarda küntleme, menisküsün bir parçasinin
ayrilmasi ve yer deitirmesi, ya da menisküsün bekle-
nen yerleiminde olmamasi, operasyon öyküsü yoksa
menisküs yirtii ile uyumlu bulgulardir. Postoperatif
menisküste, menisküs dokusunun santral dejenerasyon
alanina dek rezeksiyonuna bali menisküs yüzeyine dek
uzanan sinyal artii izlenebilir, bu durumda yirtik tani-
si için sivi varlii ya da eklem içi kontrast enjeksiyonu
gerekir.
Görüntüleme Protokolleri
Anatomik sinirlamalar nedeniyle özel bir pozisyonla-
ma manevrasi kullanilmaz. Görüntüleme düzlemleri ola-
rak, dizin sarmal içindeki pozisyonuna göre koronal ve
sagital görüntüler planlanir. Koronal görüntüler için ak-
siyel görüntü üzerinde femoral kondillerin en arka kena-
rindan geçen hat kullanilir. Daha sonra koronal görüntü-
lere dik olacak ekilde sagital görütüler alinir. 3T magnet
uygulamalari günümüzde artmaktadir, bunlarin kullani-
mi ile yüksek rezolusyon görüntüler, kimyasal bileen bil-
gisi ve daha hizli inceleme süreleri salanmaktadir.
Dizin MR görüntülemesinde mevcut puls sekanslar
çok sayida olup ve yeni sekans kullanimlari artmakla
beraber, akilda tutulmasi gereken bazi temel prensipler
vardir. Menisküs görüntülemesi en iyi T1 ya da proton
dansite görüntülemesi gibi kisa TE (eko zamani) sekansi
kullanildiinda mümkündür, bu sekansta menisküs yir-
tiindaki sinyal artar ve eko bulaniklamasi azalir. Me-
nisküs deerlendirmesinde hizli spin eko sekanslarinin
kullanimi günümüzde temel kabul edilmektedir, çünkü
daha önce sorun olan eko bulaniklamasi ve uzaysal
rezolusyon sinirliliklari cihaz üreticileri tarafindan çö-
zülmüütr. Sivi duyarli sekanslar genellikle spektral ya
baskilama ile birlikte uygulanir ve kemik ilii deiik-
likleri, kistik kolleksiyonlar ve yumuak doku yaralan-
malarinda kullanimi yararlidir. Deneyimli radyologlar
en uygun düzlem ve sekans kombinasyonlarini bulmaya
çaliirlar, tipik tanisal diz MR incelemesi en az bir se-
kans temel görüntüleme düzleminde (sagital, koronal
ve aksiyel) olacak ekilde 4-6 adet sekans içerir. Menis-
küs incelemesinde temel kural ince kesitlerin alinmasi
(3-4 mm'yi geçmeyecek kalinlik ve 1 mm'den az kesitle
arasi mesafe) ve sagital ve koronal düzlemlerde kisa TE
sekanslarinin kullanilmasidir. Bazi otörler menisküs yir-
tiinda duyarlii artirdiini iddia ederek menisküs du-
yarli sekanslara spektral ya baskilama uygulanmasini
önermektedirler. En uygunu bu amaçla ya baskilama
uygulamasinin subjektif tercihe birakilmasidir.
Eklem kikirdainin optimal görüntülenmesi sivi
ve kikirdak arasinda ayirimi belirginletiren sekansla-
rin kullanilmasi ile salanir; bunun için pekçok kom-
binasyon tanimlanmitir ve rutin diz incelemesinde
kullanilan görüntleme sekanslarinin bir parçasi haline
gelmitir. Dier taraftan, menisküs ve eklem kikirdak
patolojilerinin deerlendirmesi duyarlik ve özgünlükte
arti salamaya yönelik gelitirilen özel MR sekansla-
rinda önemli artia sebep olmutur. Çou radyologlarin
pratiine girmi olmasina karin, bir kismi deneysel kul-
lanimdadir. Eklem kikirdai ve postoperatif kikirdak gö-
rüntülemesi bölümlerinde bu tekniklerin bazilari kisaca
gözden geçirilecektir. Maalesef, her bir magnet üreticisi
bu tip sekanslarda kendi özel versiyonlarini özgün isim
ya da tanimlama ile ortaya koymaktadirlar, bu neden-
le kullanicilar kendi uygulamalarindaki magnet tipine
göre karar vermelidir.
Seçilmi Kaynaklar
1. Miller TT: MR imaging of the knee. Sports Med Arthrosc.
17(1): 56-67, 2009
2. Grifin N et al: High esolution imaging of the knee on 3 T
MRI: a pictorial review. Clin Anat. 21(5): 374-82, 008
3. Lee MJ et al: Ultrasound of the knee. Semin Musculoskelet
Radiol. 11(2): 137-48, 2007
4. Chung CB et al: MR arthrography of the knee: how, why,
when. Radiol Clin North Am. 43(4): 733-46, vii-ix, 2005
Diz:

Giri v
e
Genel Baki
DZ VE GENEL BAKI