background image
1
2
Giri:

Genel Baki
Travmatik Yaralanma, Özel Konular
Amaç
Bu cilt radyoloji pratiinde ekstremitelerin travma ve
sporla ilikili tüm lezyonlarini tanimlamak ve örnekler-
le açiklamak için hazirlanmitir. Patolojik durumlarda
okuyucunun en uygun görüntüleme bulgulari, lezyon
tanimi ve ayirici taniya kolayca odaklanabilmesi için
görüntüleme örnekleri ve bunlar ile patolojik durumlar
arasindaki iliki hakkinda vurgulama yapilmitir. Gö-
rüntüler ve örnek grafikler her patolojik durum için po-
tansiyel komplikasyonlar ve post operatif görünümleri
de kapsayacak ekilde görüntülenmitir. Her bölümün
sonunda kaynaklar okuyucuya istedii taktirde yeni bil-
giler salayacaktir.
Terminoloji
Bu kitapta kullanilan anatomik terminoloji tip litera-
türündeki kullanilan kilavuzlari takip etmektedir. Örne-
in el bileinin ön kolun ve dirsein radyal yüzü lateral
olarak ve ulnar yüzü de medyal olarak tanimlanmakta-
dir. Süperior ve inferior terimleri vücudun Z eksenini
tanimlamak için kullanilmaktadir. Kranial ve kaudal
terimi kullanilmamitir. Mesial terimi vücudun merke-
zine doru yönelimi göstermektedir, fakat vücudun tam
merkezini tespit etmemitir. Her iki anatomik bölge için
özel terminoloji tanimlanmi ve bu her bölümün bain-
da giri kisminda belirtilmitir.
Tibbi literatürde bulunan çeitli kisaltmalar yaralan-
ma ekillerini, görüntüleme bulgularini ve ameliyat yak-
laimlari ile ilgili olacak ekilde kullanilmitir. Siklikla
kullanilan kisaltmalar bu kitapta her bölümde ilk kulla-
nimlarinda harfler ile sunulmutur.
Tendon yaralanmalarinin klinik tanimi "tendino-
zis" veya "tendinitis" yerine bu kitapta "tendinopati"
olarak tanimlanmitir. Bu, terminolojilerin veya bu te-
rimlerin etmolojik kökenlerine dayanmaktadir. "-osis"
son eki oluan süreç hakkinda özel bir durum olmaksi-
zin "bir oluum, hal veya durum"u gösterir. "-itis" son
eki yangiyi göstermektedir. Bu yüzden "tendinitis" teri-
mi, tendonun akut travma veya yangiya bali inflame
olduu nadir duruma uygun olabilir. Buna karin spor
yaralanmalari sonucu gelien tendon patolojilerinin bü-
yük bir bölümü tekrarlayan kronik mikro yaralanmanin
sonucudur ve tendon zayiflayarak makroskopik yirtia
eilimli hale gelir. Bu olay "anjiofibroblastik hiperplazi"
olarak isimlendirilir ve çok az yangisal komponent içe-
ren fibroblastik tamir dokusu ve yeniden damarlanma
ile karakterizedir. Bu ekilde "hastalik veya bozukluk"
anlamindaki "-opati" son eki altta yatan süreci en doru
tanimlar.
Bazi alanlarin görüntülenmesi (omuz gibi) anatomik
olarak uygun görüntüleme salamak için ortogonal ol-
mayan görüntüleme planlari gerektirse de "koronal" ve
"sagital" terimleri bu bölgelerde konvansiyonel olarak
kullanilan "oblik koronal" ve "oblik sagital" planlari
tanimlamaktadir. Konvansiyonel olmayan eim örnek-
lendiinde, kullanilan görüntüleme planin tanimi belir-
tilmitir. "BT" ve "MR" terimleri kitap içinde Bilgisayarli
Tomografi ve Manyetik Rezonans Görüntülemede tek-
nikleri için kullanilmitir.
Anatomi Temelli Görüntüleme
Devamlilii salamak için görüntüler kitap boyunca
sa tarafta gösterilmitir. Bu yüzden BT ve MR görüntü-
leri ve grafik çizimler çeitli örnekler ve yöntemler ara-
sinda kolay bir korelasyon salamak için üniform yerle-
imi paylaacaktir. Pelvis ve toraksi kapsayan olgularda
anatomik uygunluu devam ettirmek için bu yapilma-
mitir.
Görüntüleme Protokolleri
Bazi radyografik pozisyonlar için tanimlanan özel ta-
rifler BT ve MR görüntüde genel terminoloji ile verilmi-
tir. Bu, deiik üreticilerin görüntüleme ekipmanlarinda
ve ayni üreticilerin görüntüleme ekipmanlari arasindaki
farklilik ve çok geni tanimlama protokollarini kisalt-
mak için yapilmitir. Bu yüzden "T2A ya baskilamali
MR görüntüleme" gibi terimler anatominin genel görü-
nümünü tanimlamakta olup, aslinda MR tekniklerinin
geni bir varyasyonunu göstermektedir. Ek olarak gö-
rüntüleme tekniklerinin tümünde devamli deiiklikler
olmaktadir ve yeni puls sekanslar ve cihazlar kullanilir
hale gelmektedir ve bu da bazi metodlarda deiiklie
yol açmaktadir.
Genel olarak ekstremitelerin veya eklemlerin BT gö-
rüntülenmesi etkilenen anatomik bölgenin tamamini
içine alan ve ince kesite olanak veren çok kesitli tarayi-
cilar ile yapilmakta olup, bu da etkilenen anatomik böl-
gede reformat görüntülere olanak salamaktadir. Küçük
eklemlerde rekonstrüksiyon artefaktini önlemek için 6
veya 8 dedektör önerilmektedir ve daha iyi görüntüler
daha yüksek sayida dedektörler ile olmaktadir (tipik ola-
rak 32 veya 64).
Ekstremitelerin ve eklemlerin MR görüntülemesi
alan inhomojenitesini azaltmak ve en iyi sinyal görün-
tü orani elde etmek için volüm sarmallar (koiller) ile
yapilmaktadir. Bu ekilde kimyasal ya baskilamasina
da engel olunmaktadir. Eklem özgün volüm sarmallar
siklikla görüntülenen anatomik bölgeler için magnet
üreticilerinin çounda bulunmaktadir. Görüntülerin
optimizasyonu, ilgili görüntüleme alaninin en küçüe
indirilmesi ve puls sekans parametreleri arasinda dei-
iklik yaparak en uygun sinyal gürültü oranini bulmak
arasinda bir dengedir. Çok kanalli ekstremitede sarmal-
larinin kullaniminin artmasi ve yüksek magnetli cihaz-
lar bu amaçlarin gerçekletirilmesinde çok önemli katki-
lar salanmaktadir.
Gadolinyum artrografi kullanmasi bazi eklem içi
patolojilerin bulunmasi ve tanimlanmasi için çok yar-
dimcidir. Bu tekniin uygulanmasi gerekli bölümlerde
tanimlanmi ve gösterilmitir. Bu, ekleme direk enjeksi-
yon yolu ile (direkt MR Artrografi) veya gadolinyumun
intra venöz enjeksiyonunu takip eden eklemlerin geç
MR görüntülerinin elde olunmasi ile (indirekt MR Art-
rografi) ile yapilmaktadir. Direkt artrografi eklemi germe
avantajina sahiptir, fakat invazivdir. ndirekt artrografi
daha az invazivdir, fakat eklemde gerilmeye neden ol-
maz, ayrica bazi dokularda parlaklama oluturarak (hi-
peremik veya salam rotator kilif) görüntüleme yorum-
lanmasinda da kariikliklara neden olabilir.