background image
3
2
Dirsek:

Giri v
e
Genel Baki
DRSEE GENEL BAKI
Genel Baki
Pek çok radyolog dirsein detayli görüntülemesine
kaygiyla yaklair. Bu taninin karmaikliindan çok dir-
sek bölgesinin anatomisi ve patolojisine aina olunma-
masindan kaynaklanir. Dirsek aslinda radyologlar için
oldukça net deerlendirilebilen bir eklemdir. Dirsek MR
görüntülemesinin (diz, omuz, ayak bileine göre) ge-
nellikle daha nadir olarak istenmesi, dirsek patolojisine
spesifik cerrah ile çalian kiiler diinda, bireysel pratik
deneyimi sinirlar. Bu bölümde ileri görüntülemenin
avantaj yaratacai sik rastlanilan (ve bazi nadir karilai-
lan) patolojik durumlari inceleyeceiz.
Terminoloji ve Tanimlar
Genel anatomik yaklaimda radyal taraf lateral, ulnar
taraf medyal olarak ele alinir. Koronal ve sagital düzlem-
ler "Görüntüleme" bölümünde belirtildii gibi dirsein
anatomik planlari ile belirlenir ve herhangi bir hastada
vücudun planlari esas alindiinda oblik düzlemde yer
alir. Dier bölümlerde de dejeneratif deiikliler uygun
etimolojik terminoloji kullanilarak "tendinozis" olarak
belirtilmi, "tendinit" veya "tendinosiz" olarak kullanil-
mamitir. Bu kitaptaki tüm resimler uniformiteyi koru-
mak amaciyla sa tarafli olarak sunulmutur.
Anatomi
Dirsek en basit haliyle, ulnohumeral birleim yeri-
ne ait mentee tipinde bir eklemdir. Ayrica bu bölgede,
önkolun pronasyonunu ve supinasyonunu salayan
radyokapitellar ve proksimal radyoulnar eklemler gibi
rotasyonel komponentler mevcuttur. Eklemin medyal
ve lateral kapsüler kalinlamalari, sirasiyla unlar kolla-
teral ligaman ve lateral kollateral ligaman kompleksini
oluturur. Dirsek fleksor (biseps brakii ve brakiyalis) ve
ekstensor (triseps brakii) kaslarinin tendinöz balantilari
dirsek kemiklerinin hemen bitiiinde meydana gelir. El
bilei ve parmaklarin büyük fleksor ve ekstensor tendon-
lari medyal ve lateral epikondilden doar. Üç ana sinir
dirsek bölgesinden geçer ve u bölgelerde zedelenebilir:
Ulnar sinir kubital tüneldeki oldukça yüzeyel seyrinden
dolayi zedelenmeye özellikle açiktir. Fakat medyan ve
radyal sinirler çeitli konjenital ve sonradan kazanilan
durumlara bali olarak dirsekteki kendilerine has seyir-
leri boyunca etkilenebilirler.
Dirsein özellikle MR ile görüntülenmesinde çeitli
tuzaklar tanimlanmitir:
· Kapitellum psödodefekti: Kapitellum ve lateral hu-
meral tendon arasinda normal oyuktur; sagital MR
görüntülerinde osteokondral defekti taklit edebilir.
· Transvers troklear çikinti: koronoid ve olekrano-
nun çikintilarinin keisim noktasinda bulunan ul-
nanin troklear çentiine transvers olarak uzanan
normal bir kemik çikinitisidir. Kikirdai bulunma-
dii için sagital MR görüntülerinde kondral defekti
veya osteofiti taklit edebilir.
· Troklear oluk: bunlar unlanin troklear çentiinin
orta kisminda bulunan medyal ve lateral girinti-
lerdir ve transvers troklear çikintiya yakin bir yer-
dedir. Sagital MR görüntülerinde kirii andiran ek-
lem yüzeyi çöküntüleri eklinde görülür.
Patoloji
Dirsek eklemi hasari, siklikla kemik hasari ve liga-
man yirtii ile sonuçlanan belirli bir travma epizodu
veya kemik, ligaman ve tendonlari kapsayan çeitli
patolojilere yol açan kronik terkrarlayan hasarlaranma
sonucu meydana gelebilir. Hasarlanma paternleri ayri-
ca hastanin yaina bali olarak da farklilik gösterebilir.
Pediatrik hastalarla özgü hasarlanmalar tanimlanmitir.
Distal humerus, proksimal ulna ve proksimal radyus ki-
riklari farkli travmatik epizodlar sonucu meydana gele-
bilir ve eklem çevresindeki anlamli yumuak doku hasa-
ri, ve vücudun farkli bir yerindeki travmatik lezyonlarda
da iliikili olabilir. Bu hasarlarin tedavi yöntemine karar
vermeye yardimci olan kriterlere odaklanmayi salayan
derecelendirme sistemleri uygun bölümlerde tanimlan-
mitir.
Ligamentöz hasar akut travma veya tekrarlayan ha-
sar sonucu meydana gelebilir ve kronik ari veya aktivite
sirasinda ani balangiçli semptomlar ile ortaya çikabilir.
Ulnar kollateral ligaman yirtii en yaygin ve önemli dir-
sek ligaman hasaridir ve siklikla ba üzerinden firlatma
hareketi yapan atletlerde meydana gelir. Ba üzerinden
firlatma hareketleri yapan atletlerde, bu aktiviteler sira-
sinda dirsekte oluan valgus zorlanmasi, dirsein lateral
kisminda impaksiyon ve medyal kisminda distraksiyon
hasarlari ile sonuçlanan özel bir hasarlanma paternine
yatkinlik gelitirir. Bu erken dönemde yakalandiinda
uygun tedaviyle atletin spora geri dönmesine, ya da ta-
ninamadiinda kariyerinin sonlanmasina yol açaçain-
dan taninmasi önemlidir.
Görüntüleme
Dirsein radyografik deerlendirilmesi en az ante-
roposterior ve lateral görüntüleri içermelidir. Travmada
oblik görüntüleme eklenmelidir. Belirsiz bir radyus bai
kirii sorulan olgularda özel radyus bai/kapitellum gö-
rüntülemesi kullanilabilir; bu görüntülemede radyus ba
ve boynunun en iyi ekilde görüntülemesi için dirsek
90° fleksiyonda olmali, radyus baina doru 45° tüp açisi
verilmelidir.
Dirsein ultrasonografik ile deerlendirilmesi tendi-
nöz patolojilerin gösterilmesinde etkindir. Biseps, tri-
seps, fleksor ve ekstansor tendon hasari ultrasonografik
görüntülemeyle eksiksiz ekilde deerlendirilebilir. Son
dönemde ultrasonografi kollateral ligaman deerlendi-
rilmesinde de kullanilmaktadir.
Dirsein MR ile görüntülemesi çok daha zordur. ki
pozisyon stratejisi mevcuttur. Tercih edilen ilk metod
hasta (gerek pozisyon, gerekse konfor) ve MR teknisyen-
leri (hastaya uygun pozisyonu vererek incelemeyi ger-
çekletirme) açisindan daha zorlayici olmakla birlikte ve
daha tatmin edici görüntüler salamaktadir. Ekstansi-
yondaki dirsei, diz sarmali gibi rijit, çevresel bir hacim