4
3
Patoloji
Acil servise bavuran tüm kirik vakalarinin %15-
18'inin önkol kiriklari olduu bildirilmitir ve ön kol,
el bilei ve el yüksek yaralanma riskine sahiptir. Bu
yaralanmalar motorlu araç kazalari gibi yüksek enerji
yaralanmasi olabilmekle beraber çou vakada spor faa-
liyetlerinde olduu gibi düük enerjili yaralanmalar ne-
den tekil etmektedir. Üst ekstremitenin tüm yaralanma
paternleri içinde en yaygin olu mekanizmasi tersine
doru gerilmi elin üstüne düerek olmaktadir (FOOSH).
Sinirdaki parmaklar (1.ve 5.) dier üç parmaa naza-
ran kavrama ve burkulmaya daha çok maruz kaldiklari
için daha sik yaralanirlar
Kemie ve yumuak dokuya ait yaralanmalar görü-
ülüp tartiilmasini basitletirmek için ayri olarak ele
alinmaktadir. Kiriklar, tendon ve ligaman yaralanmalari
çounlukla bir arada gerçeklemektedir. Vakayi deer-
lendirirken "yeterince aradiini düünmek"ten kaçinil-
masi gerektii ek anormalliklerin atlanmamasi için akil-
da tutulmalidir
Görüntüleme
Travmatize distal üst ekstremite deerlendirmesinde
radyolojik deerlendirme anahtar role sahiptir. El bilei,
el ve baparmain posteroanterior, oblik ve lateral gö-
rüntülemesi yeterli deerlendirme için esas tekil eder.
Ek olarak skafoid, sikilmi yumruk, ulnar ve radyal de-
viasyon grafileri gerekli endikasyonlarda klinik duruma
göre istenebilir. Özellikle de baparmak ve dier parmak
yaralanmalarinda hasarli parmain lateral ve PA görün-
tüsü oldukça önemlidir
· Nötral El bilei PA grafisi: Omuz abdüksiyonu 90°,
dirsek 90° fleksiyonda, önkol nötral rotasyonunda
avuç içi düz bir ekilde masada olacak ekilde
· Nötral el bilei lateral grafisi: Dirsek hasta yanina
doru addukte, el bilei nötralde, parmaklar eksten-
siyonda. Pisiformun volar siniri skafoid çikinti ile
kapitat kemik baina eit mesafede olacak ekilde
· Gerçek baparmak AP grafisi (Roberts): Önkol masa-
da düz, el 20° pronasyonda baparmak dorsumu ka-
sete düz gelecek ekilde X-iin tüpü distalden prok-
simale doru 10° açiyla olacak ekilde
Palmar midkarpal instabilite gibi el bileinin dina-
mik instabilite paternlerini aratirmak için de floroskopi
oldukça yararlidir.
Konvansiyonel artrografi el bilei ligaman deerlen-
dirmesinde dayanak noktasidir. MR ligamanlari deer-
lendirmek için siklikla kullanilmaktadir fakat pek çok
çalima dilüe godolinyumun kullanildii MR artrogrami
n el bilei ligaman sorunlarini göstermede duyarlik ve
özgünlüü artirdiini göstermitir
Çok kesitli BT el bileinin elin ve parmaklarin 2 ve
3 boyutlu ayrintili görüntüsünü verir. BT alçi veya atel-
li hastada da çekilebilir. Elin vücuttan uzak tutularak
pozisyonlanmasi hareketi azaltacai için artefaktlarin
az olmasi nedeniyle kaliteli görüntü alinmasini salar.
Hastanin etkilenen ekstremitesini pron pozisyonunda
ve bainin üstüne "Süpermen" pozisyonunda uzatmak
bu artefaktlari azaltacaktir. Eksternal fiksatörü olan has-
ta görüntülenirken metal artefaktindan dolayi ince kesit
görüntülerin alinabilmesi için özen gösterilmesi gerek-
mektedir. Reformasyon yazilimlari sayesinde görüntü ek
ayrintilariyla incelenebilir. Skafoid kiriklarinin optimal
görüntülenmesi için direkt uzun aksli oblik grafi çekil-
melidir
Ultrasonografi tendon bütünlüü ve fonksiyonu ve
intrensek ligaman ve TFK kompleksinin yüzeysel kisim-
lari hakkinda gerçek-zamanli deerlendirme imkani sa-
lar. El bilei ve elin ultrasonografisi ideal olarak renkli
Dopplerle, > 10Mhz küçük yüzey alanli lineer prob ile
elde edilir. Bu teknik oldukça deerli bilgiler salayabilse
de büyük oranda uygulayiciya baimlidir
Üst ekstremitenin yumuak doku yaralanmalarinda
MR anahtar role sahiptir. Yüksek kaliteli bir görüntü
elde etmek için uygun pozisyonlama oldukça önemli-
dir. Çou üretici hasta pron pozisyonunda uzanirken
görüntü alinmasina müsaade eden koil (sarmal) öner-
mektedir. Eer herhangi bir koil yoksa el bilei koluyla
birlikte cihazin manyetik izomerkezinde kalacak ekilde
"Süpermen"pozisyonunda görüntü alinmasi önerilmek-
tedir. Bazi hastalar omuz veya dirsek arisi nedeniyle bu
pozisyonu tolere edememektedirler. El bilei ve el po-
zisyonlanirken el bilei diziliminin nötral pozisyonda
olmasina özen gösterilmelidir. El bileinin radyal veya
ulnar deviasyonu karpal dizilimde aikar olarak görüne-
rek herhangi bir anomali olmamasina ramen instabilite
olduunu düündürebilir.
Direkt Godolinyum artrografisi ile yapilan MR görün-
tülemesinin ligaman bütünlüünü göstermede duyarlik
ve özgünlüü yüksektir. IV godolinyum enjeksiyonu
(indirekt artrografi) da ligamanlarin durumu hakkinda
bilgi edinmek için kullanili olabilir. Ayrica tenosinovit
gibi inflamasyona, eldeki kitlelere, gangliyonlara ait ve
kirii takiben skafoidin canliliini deerlendirmek için
bilgi salayabilir
El ve el bilei MR görüntülemesine ait protokoller
çok çeitlidir. Standart sekanslarin arasinda çounlukla
koronal T1 ve ya baskili, sivi duyarli sekanslar, en az bir
sagital sekans ve genellikle bir veya iki aksiyel sekans yer
alir. Tanisal olarak tatmin edici görüntü elde etmek için
küçük görüntülü görü alani ve ince kesit kalinliinda
çekim anahtar role sahiptir
Seçilmi Kaynaklar
1. Fayad LM et al: Pediatric skeletal trauma: use of multipla-
nar reformatted and three-dimensional 64-row multide-
tector CT in the emergency department. Radiographics.
29(1):135-50, 2009
2. Lisle DA et al: MR imaging of traumatic and overuse injuries
of the wrist and hand in athletes. Magn Reson Imaging Clin
N Am. 17(4):639-54, vi, 2009
3. Kaewlai R et al: Multidetector CT of carpal injuries: ana-
tomy, fractures, and fracture-dislocations. Radiographics.
28(6):1771-84, 2008
4. Bencardino JT et al: Sports-related injuries of the wrist: an
approach to MRI interpretation. Clin Sports Med. 25(3):409-
32, vi, 2006
5. Cerezal L et al: MR imaging findings in ulnar-sided wrist
impaction syndromes. Magn Reson Imaging Clin N Am.
12(2):281-99, vi, 2004
6. Rosner JL et al: Imaging of athletic wrist and hand injuries.
Semin Musculoskelet Radiol. 8(l):57-79, 2004
7. Clavero JA et al: MR imaging of ligament and tendon inju-
ries of the fingers. Radiographics. 22(2):237-56, 2002
El ve El Bile
i:
Dirse
e Genel Baki
ELBLE VE EL GENEL GÖRÜNÜM