background image
2
3
Patoloji
Omuz yaralanmalari akut travma, fazla kullanma
veya yaa bali yaralanmalari da içeren birçok nedene
balidir. Omuz çevresi kiriklari travma sonrasi yaygin
olarak görülür ve çekilen göüs grafilerinde dikkatlice
kontrol edilmelidir. Çikik glenohumeral eklem ve ak-
romiyoklaviküler eklemde oldukça siktir. Akromiyok-
laviküler eklem çikii çounlukla ayrilmi omuz olarak
adlandirilir. Fazla kullanima bali yaralanmalar internal
sikima arisi ve atletlerde düük ati hizina neden ola-
bilmektedir. Rotator kilif yirtilmalari genellikle yaa ba-
li tendon zayiflamasinin sonucudur, ancak bazen ciddi
travmalar sonrasinda da görülür.
Os akromiyale ve sublabral foramen gibi asempto-
matik varyasyonlari da içine alan durumlar da omuz
çevresinde siklikla görülür. Bunun tersine, rotator kilif
yirtilmalari klinik olarak asemptomatik olabilir, tendon
seyrek sinir liflerine sahiptir ve kilif patolojisine bali
oluan ari sinovit ya da redundan sinoviyumun meka-
nik olarak etkilenmesinden kaynaklanabilir.
Görüntüleme
Omuz görüntülemesinde çeitli radyografik yöntem-
ler kullanilmaktadir. Standart seriler ön-arka (AP) inter-
nal rotasyon, eksternal rotasyonlu Neer AP (veya Gras-
hey) görüntülenmesi ve aksiller görüntüyü içermektedir.
Bazilari AP eksternal rotasyon görüntülemeyi tercih
ederken, dierleri ise akromiyoklaviküler eklemi daha iyi
görüntülemek amaciyla 10-20° baa doru eimli "Zan-
ca AP" görüntülemeyi tercih etmektedir. Bazi kiriklarda
ya da aksiller görüntülemeye uygun olmayan hastalarda
skapular-Y görüntülemeden yararlanilabilir. Kemer gö-
rüntüleme (arch view) anterior akromiyonun eklinin
belirlenmesinde kullanilidir. West point görüntüleme
anteroinferior glenoid kenarin profilini gösterir ve bu
nedenle Bankart kiriklarinin tehisinde daha duyarlidir.
Stryder çentik (notch) ve Rockwook görüntüleme gibi
çok özellemi görüntülemeler de spesifik omuz patolo-
jilerinde yararlidir.
BT görüntüleri kompleks skapular ve proksimal hu-
merus kiriklari ve özellikle eklem yüzeylerle ilgili tehis-
lerde yararlidir. Ultrason kullanimi omuzda rotator kilif
ve biseps tendonlarinin deerlendirmesinde ve terapötik
enjeksiyonlarda artmaktadir. Her ne kadar konvansiyo-
nel artrografi yirtik tehisinde kullanilabilse de yirtik
boyutu, morfolojisi MR ve BT'de daha iyi görüntülene-
bilmektedir.
MR görüntüleme hastanin pron pozisyonda yatma-
si ve humerusun rahatça eksternal rotasyonundayken
uygulanir. Omuz MR'inda hareket sebebiyle artefaktlar
ve zayif sinyal-gürültü orani oluabilmektedir. Omuzun
anatomisi, omuz sarmallarin hareketsiz ekleme siki siki-
ya balanmasini(solunumdan gelen hareket artdeafktla-
rini önlemek için) veya eklemi tamamen sarmasini(tüm
görüntülemede homojen sinyal salamak için) engeller.
Görüntü kalitesi genellikle 3 Tesla cihazlarda ve 8 kanal-
li veya yüksek omuz sarmallari ile daha iyidir.
Görüntüleme Protokolleri
Omuz görüntülemede tek bir MR protokolü tercih
edilmemitir ancak pek çok radyolog ana prensipler üze-
rine fikir birliindedirler. Skapulanin vücuda göre 30°
anterior açili olmasi nedeniyle, standart görüntüleme
plani glenoid eklem yüzeye ve supraspinatus tendonu-
na göre düzenlenir. Oblik koronal düzlem glenoid fos-
saya dik yönlendirilir (veya supraspinatus tendonunun
uzun eksenine paralel) olarak düzenlenir. Oblik sagital
düzlem glenoid yüze (veya oblik koronal düzleme orto-
gonal) paralel olarak düzenlenir. Aksiyel görüntüler ge-
nellikle anatomik açilanma olmadan elde edilir.
Ayri iki kesit pozisyonlama teknikleri de bazen yar-
dimcidir ve dikkate alinmalidir. Skapulanin eimi öne
olduu için, aksiyel görüntülerin glenoid fossanin ger-
çek vertikal eksenine göre ayarlanmasi labrumun saat
3:00 ve 9:00 pozisyonlarin profilini gösterir ve antero-
inferior ile posterosuperior labral kismi volum averajini
azaltir. Supraspinatusun çou distal liflerine açili oblik
sagital görüntülerin eklenmesi bu bölgede sik görülen
tendon yirtilmalarini daha iyi gösterir. Labral yirtiklar
konvansiyonel MR teknii ile zor görüntülendiinden,
direkt MR artografi genellikle instabil lezyonlarda kul-
lanilmaktadir.
MR artrografi labroligamantöz patolojinin tanim-
lanmasinda enjekte edilen maddenin sebep olduun
yüksek sinyal gürültü orani ve eklem distansiyonu ne-
deniyle rutin MR görüntülere göre daha yüksek oran-
da dorulua sahiptir. Abduksiyon eksternal rotasyon
(ABER) görüntüleri de bazi patolojilerde MR artografi
doruluunu arttirmaktadir. ABER pozisyonu postero-
superior rotator kilifi az rahatlatir ve böylece küçük in-
ternal sikima yirtiklari daha belirgin hale gelir. ABER
görüntüleri anteroinferior ve posterosuperior labruma
diktir ve bu sayede bu yapilarda daha az kismi volum
averaji olmakta ve Bankart-tipi yirtiklar (özellikle yer
deitirmemi Perthes lezyonlari) ve posterosuperior in-
ternal sikima lezyonlari daha kolay görülür. Son olarak,
ABER pozisyonu inferior glenohumeral ligaman anterior
bandi gerer, dolayisiyla küçük Bankart yirtiklarini daha
belirgin hale getirir. ndirekt MR antrografi de kilif ve
labral patolojilerde konvansiyonel MR'a göre duyarlilii
arttirmaktadir.
Omuz görüntülemede, multipl MR puls sekanslari
sunulmaktadir. Kilif yirtiklari için oblik koronal ve sa-
gital düzlemlerde yb hizli spin-eko T2 - airlikli sekans-
larda (45-55 msec TE ve 1.5 Tesla da) yüksek doruluk
orani bildirilmitir. En az bir adet T1 - ya da PD airlikli
ya baskisiz sekanslar da yali kas atrofisi görüntüleme-
de yararlidir.
Aksiyel görüntülemede kullanilan sekanslar daha de-
ikendir ve bazi uzmanlar yb orta airlikli sekans (TE =
30-40 msec, 1.5 Tesla), bazilari ise T2*-airlikli gradient
eko ve/veya proton dansite airlikli sekanslari tercih et-
mektedir. Sekanslarin seçimi çounlukla kiisel tercih ve
makina özelliklerine balidir.
Seçilmi Kaynaklar
1. Cowderoy GA et al: Overuse and impingement syndromes
of the shoulder in the athlete. Magn Reson Imaging Clin N
Am. 17(4): 577-93,v, 2009
2. Murray PJ et al: Clinical update: MR imaging of the shoul-
der. Sports Med Arthrosc. 17(1): 40-8,2009
3. Steinbach LS: MRI of the shoulder instability. Eur J Radiol.
68(1):57-71, 2008
Om
uz ve Humerus:

Giri v
e
Genel Baki
OMUZ VE HUMERUS GENEL ÖZELLKLER