background image
2
2
Om
uz ve Humerus:

Giri v
e
Genel Baki
OMUZ VE HUMERUS GENEL ÖZELLKLER
Genel Baki
Omuz, pratikte dizden sonra ikinci siklikta MR
ile görüntülenen periferik eklemdir. Omuz arisinin
yayginlii(ba ve sirt arisindan sonra en sik ikayet ne-
deni) ve omuz patolojilerinin direkt radyografide görüle-
memesine karin MR ile daha iyi görüntülenmesi nedeni
ile omuz MR görüntüleme sürekli olarak istenmektedir.
Bu bölümde rotator kilif, biseps tendon, glenoid labrum
ve eklem kikirdaina travmanin MR bulgulari ilenecek-
tir. Ayrica omuz kuai kiriklari ve çikiklariyla ilgili gö-
rüntüleme bulgulari da sunulacaktir.
Terminoloji ve Tanimlar
Omuzda labroligamantöz patoloji akronimleri, lez-
yon çeitlerindeki hizli arti nedeniyle uzmanlar arasin-
da yaygin hale gelmektedir. ALPSA (anterior labroliga-
mantöz periosteral kilif avulziyonu) ve GLAD (glenoid
labrum artikuler bozulma) gibi terimler tanimlanmi
ve gösterilmi olup dier açiklayici terimler ise gerekli
olan yerlerde açiklanmitir. Bu yazida tendinöz mik-
rotravma ve dejenerasyonun tanimi için "tenidinozis"
veya "tendinit" yerine "tendinopati'' kullanimi tercih
edilmitir. Cerrahi literatürde rotator kilif hidroksiapatit
depo hastaliini hala "kalsifik tendinitis" olarak adlan-
diriliyor olsa da patolojik olarak daha uygun olan "kal-
sifik tendinopati" tanimi kullanilmitir. Buna ek olarak,
belli rotator kilif yirtiklarinin görünümünün taniminda
"intrasubstans" ya da "interstisyel" terimleri için de li-
teratürde farkli tanimlar mevcuttur. Bu lezyonlar rota-
tor kilif tendonlarin yüzeyini tutan yirtiklara göre daha
tartiilmali klinik öneme sahiptirler ve "kismi kalinlik
yirtii" ve "tendinopati" bölümlerinde anlatilmilardir.
Rotator kilif yirtiklarinin terminolojik tanimlanma-
si kendine hastir. Vücuttaki dier tüm tendon yaralan-
malari ise üç düzeyli sistemle tanimlanmaktadir: Evre 1
(zorlanma), evre 2 (kismi yirtilma) ve evre 3 (tam yir-
tilma). Supraspinatus, infraspinatus ve teres minor ten-
donlarinin düz ve biribiriyle birleik olduundan rota-
tor kilif tendonlarinin yaralanmasi "yipranma" (tendon
yüzeyinin düzensizlii), "kismi yirtilma", "tam kat yir-
tilma" ve "büyük ya da masif tam kat yirtilma' olarak
tanimlanmaktadir.
Glenoid labral yirtiklarin yeri genellikle semptom ve
prognozu belirlediinden, labral yirtilmanin siniflandir-
masi tipik olarak yerleim alanina balidir. Labral pato-
lojilerin kategorileri üç bölgeden biri ile tanimlanir: An-
terior, posterior, superior ya da bu bölgelerin birleimi
(örnein "posterosuperior"). Cerrahlar labral yirtilma-
nin yerletii alani saat emasi ile tanimlamaktadir. Saat
12:00 biseps yapima yeri, 3:00 anterior mid-glenoidi ve
6:00 inferior glenoid sinirini iaret edecek ekilde belir-
lenir. Bazi yazarlar bunu tam ters yönü olan sol elin kul-
lanimi dikkate alarak tanimlarlar.Her ne kadar MR ve BT
ile oblik yüzeylerin görüntülenmesi, skapulanin vücuda
göre açisina bali olarak belirlense de, omuz söz konusu
olduunda "koronal" ve "sagital" olarak adlandirmak
daha uygun olmaktadir.
Anatomi
Glenohumeral eklem vücuttaki en hareketli eklem-
dir. Küre eklinde iki yüzlü bir eklem (top ve yuva) ol-
masina ramen si yuva (glenoid cukur) geni hareket
imkan salamaktadir. Korakoakromiyal arkus humeru-
sun süperior hareketine kemik sinirlama salamaktadir
ancak omuz büyük anterior, posterior veya inferior di-
rekt güçlere kari korumasizdir. Glenohumeral stabilite-
yi salayanlar:
· Glenoid labrum glenohumeral ligamanlarin ba-
lanti yeridir ve glenoid çukuru derinletirir.
· Glenohumeral ligamanlar eklem kapsülünün fo-
kal kalinlamalaridir
· Eklemi geçen ve dinamik stabilizatör olarak rol
oynayan kas ve tendonlar humerus bainin gle-
noid fossada stabilizasyonunu salar
· Adhezyon ve kohezyon güçleri (the"suction cup
effect")
Glenoid labrum kesitsel olarak üçgen eklinde bir
yapi olup, kemik glenoid rimin çevresine uzanir. Lab-
rum, glenoidin hiyalin kikirdaina yapitii alanda kü-
çük transizyonal fibröz kikirdak bölgesi diinda fibröz
dokudan olumaktadir. Labrum fibrotik olduundan,
ekli MR görüntülerinde üçgen, dairesel, veya tiritkli
görünümde olabilmektedir. Labrum glenoid fossayi de-
rinletirmeye katki salamasina karin asil rolü eklem
kapsülünün devamini salamak ve glenohumeral liga-
manlarin ve biseps uzun bainin yapima yeri olarak da
görev yapmaktadir.
Omuzda klinik olarak önemli kaslar rotator kilif
kaslaridir: supraspinatus, infraspinatus, teres minor ve
subskapularis. Supraspinatus tendonu büyük tüberkül
superior yüzüne yapiirken, infraspinatus ve teres mi-
nor tendonlari tüberkülün posterior yüzüne yapiirlar.
Subskapularis tendon ise küçük tüberküle yapiir. Bu
tendonlar distal 1.5 cm'lik kisimlarinda birleik geni
bant oluturup humerus baina internal ve eksternal
rotasyon ve abduksiyon yaptirip glenohumeral eklemin
aktif stabilizasyonunu salarlar.
Ayrica biseps uzun bai tendonu glenohumeral ek-
lemi çaprazlar ve fleksor dinamik stabilizatör olarak
davranir. Tendon küçük ve büyük tüberkül arasindaki
olukta yerleir ve oluktan çikmadan önce biseps pulley
askisi içinde medyale kivrilir. Aski korakohumeral ve
superior glenohumeral ligamanlarin lateral kisimlarinin
birlemesiyle oluur. Tendon askidan çiktiktan sonra
horizontal yönlü ve eklem içi seyirlidir. Tendon supe-
rior labrum ve supraglenoid tuberküle farkli ekillerde
tutunmaktadir, ancak eklem kapsülüne direkt olarak ya-
pima gösterir ya da görülmeyebilir.
Humerus bainin eklem içi kismi çiplak (bare) bölge
diinda hiyalin kikirdakla çevrilidir ve bu kisim kaudal
aksiyel BT ya da MR görüntülerde Hill-Sachs lezyonunu
taklit edebilmektedir. Glenoid fossada fokal kikirdak de-
fekti ile kariabilecek santral çiplak noktaya vardir.