background image
OrthO-rheumatO | VOL 11 | Nr 1 | 2013
34
bijvoorbeeld om de sterkte van vliegtuigen te berekenen.
Voor het bot worden dan de gegevens van de net geciteerde
driedimensionale CT en HR-pQCT samen verwerkt. Stu-
dies op lijken hebben aangetoond dat FEA beter de femo-
rale en vertebrale sterkte kan voorspellen dan DEXA-scans
(18, 19). Analyse met eindige elementen heeft verder aan
het licht gebracht dat de leeftijdsgebonden afname van de
femursterkte veel groter is dan gesuggereerd wordt door de
leeftijdsgebonden afnames van de botmineraaldichtheid
in de femurhals (20) (Figuur 2). Bij oudere mannen is
FEA ook aangewend om nieuwe klinische fracturen van de
wervelkolom te voorspellen. Dit resulteerde in significant
hogere hazard ratios voor fracturen per standaarddeviatie
dan met klassieke DEXA-scans van de lumbale wervel-
kolom en femurhals (21).
Ondanks de beloften die deze nieuwe technieken bieden,
is het volgens Mary Bouxsein nog te vroeg om ze routine-
matig in de klinische praktijk toe te passen, vooral omdat
er nog geen grote prospectieve studies mee uitgevoerd
zijn. Voor klinische research en klinische studies zijn die
technieken echter wel al waardevol.
geneesMIddelen en botgezondheId
Dieter Felsenberg (Berlijn) wees er op dat niet alleen
beïnvloeding van botmassa belangijk is bij de behande-
ling van osteoporose, maar eveneens beïnvloeding van de
botstructuur. Elke behandeling vereist verder dat ook met
mogelijke bijwerkingen rekening wordt gehouden.
Alle geneesmiddelen tegen osteoporose hebben een gun-
stig effect op de botmineraaldichtheid. In de grote kli-
nische studies met verschillende van die middelen is het
vastgestelde effect op de botmineraaldichtheid niet gelijk,
al zijn er weinig rechtstreeks vergelijke studies uitgevoerd.
Ook al varieert de toename van de botmineraaldichtheid
sterk in die studies, toch is de afname van het relatieve
risico op wervelfracturen in die studies vergelijkbaar (22).
Osteoporose veroorzaakt gewoonlijk een afname van de
botmassa en een afbraak van de microarchitectuur, die
de sterkte van het bot aantasten. Het blijkt dat verlies van
corticaal bot een grote impact heeft op de sterkte van het
bot (23).
Om een goed idee van de botsterkte te krijgen, volstaan
volgens Dieter Felsenberg om bovenvermelde redenen
DEXA-botmetingen niet. Zoals de vorige spreekster al
aangaf, kunnen kwantitatieve CT-scans nuttig zijn om het
corticale en trabeculaire bot bij osteoporose te evalueren.
Hiermee kunnen ook verschillen in het werkingsmecha-
nisme van geneesmiddelen tegen osteoporose aangetoond
worden. Zo kan dan bijvoorbeeld vastgesteld worden dat
denosumab de corticale dikte van de radius weet te be-
houden over 24 maanden (24) of dat onder PTH de cor-
ticale dichtheid kan afnemen, terwijl echter het corticale
volume duidelijk toeneemt (14).
Verschillende parameters geven een beeld van de doel-
treffendheid waarmee een behandeling tegen osteoporose
de kans op fractuur vermindert. Het betreft met name de
botturn-over, de botmineraaldichtheid, de corticale po-
reusheid, de microarchitectuur van het bot en de minera-
lisatie van het bot.
figuur 2: de sterkte van het femur neemt meer af dan de femorale botmineraaldichtheid.
Femorale sterkte
S
t
erkt
e (N)
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
-55% vrouwen
-39% mannen
30
40
50
60
Leeftijd
70
80
90
Vrouwen
Mannen
Femorale botmineraaldichtheid
aBMD (g/cm
2
)
1,2
1,0
0,8
0,6
0,4
0,2
0,0
-26% vrouwen
-21% mannen
30
40
50
60
Leeftijd
70
80
90
Vrouwen
Mannen