background image
OrthO-rheumatO | VOL 11 | Nr 1 | 2013
14
MotIvatIe oM te stoppen versterken
Chronische patiënten zijn paradoxaal genoeg minder
geneigd om te stoppen met roken. Ze zien roken immers
als een positieve factor in hun leven. De motivatie om te
stoppen stimuleren en versterken, is dus een constante
bij de opvolging van deze patiënten. Door hen te wijzen
op de schadelijke effecten van tabak op de gezondheid in
het algemeen en op hun ziekte in het bijzonder, en hun
ongemak ten aanzien van hun rookgedrag te verhogen,
kunnen we hen ervan bewust maken dat ze er alle belang
bij hebben om te stoppen. Ook moeten we ze geruststel-
len over hun persoonlijke slaagkansen en hen duidelijk
maken dat er middelen zijn om hen te helpen. Dat kan
bij elke consultatie volgens de regels van het motivatiege-
sprek. Dat betekent: ons empathisch opstellen en actief
luisteren, zonder een waardeoordeel te vellen over hun
gedrag. De motivatie om te stoppen kan ook worden ver-
sterkt door objectieve, duidelijke, niet-beschuldigende en
wetenschappelijk gestaafde informatie te geven over de
effecten van het roken, het verslavingsmechanisme en de
voordelen van het stoppen op korte en middellange ter-
mijn. Het is belangrijk dat alle obstakels om te stoppen
die de roker ervaart worden weggenomen, dat er open
vragen worden gesteld en dat elke verandering wordt on-
dersteund (9). Een gunstige omgeving kan de roker alleen
maar helpen in zijn opzet.
de psychologIsche verslavIng
De psychologische verslaving ontstaat al snel na het roken
van enkele sigaretten en wordt onderhouden door posi-
tieve versterkingen: de roker rookt om alle weldaden te
ervaren die hij van de tabak verwacht. De verslaving is dus
verbonden aan het plezier van het roken, de ontspanning,
de pauzemomenten, het gezelschap van de sigaret, de han-
deling, de gewoonte, het stressbeheer, het humeur en de
eetlust.
tabel 1b: Intensiteitsindex
Wanneer rookt u uw eerste sigaret na het ontwaken?
binnen 5 minuten
binnen 6 en 30 minuten
binnen 31 en 60 minuten
na 60 minuten
3
2
1
0
hoeveel sigaretten rookt u per dag?
1 tot 10
11 tot 20
21 tot 30
31 of meer
0
1
2
3
Interpretatie van de score: 0­2: zeer lichte verslaving; 3­4: lichte verslaving; 4: matige verslaving; 5: zware verslaving; 6: zeer zware verslaving
tabel 1a: fagerström test of nicotine dependence (ftnd).
1
hoe lang na het ontwaken rookt u uw eerste sigaret?
Binnen 5 minuten
Binnen 6 tot 30 minuten
Binnen 31 tot 60 minuten
Na meer dan 60 minuten
3
2
1
0
2
hebt u het moeilijk om niet te roken op plaatsen waar het niet mag (bioscoop,
metro, vliegtuig, kerk...)?
Ja
Neen
1
0
3
Welke sigaret zou u het moeilijkst kunnen laten?
De 1e sigaret van de dag
een andere
1
0
4
hoeveel sigaretten rookt u per dag?
10 of minder
11 tot 20
21 tot 30
meer dan 30
0
1
2
3
5
rookt u de eerste uren na het opstaan meer dan tijdens de rest van de dag?
Ja
Neen
1
0
6
rookt u als u ziek bent en het grootste deel van de dag in bed moet blijven?
Ja
Neen
1
0
Totaal van de scores
Interpretatie van de score: 0­2: zeer lichte verslaving; 3­4: lichte verslaving; 5: matige verslaving; 6­7: zware verslaving; 8­10: zeer zware verslaving