background image
85
l
Neuron
·
Vol 16
·
Nr 3
·
2011
bloedingen vastgesteld. Dat bevestigt dat
de porencefale holtes bij de mens in
deze context te wijten waren aan bloe-
dingen (18).
Een CVA op jonge leeftijd is het tweede
belangrijke klinische teken en getuigt van
een microangiopathie van de hersenen
als gevolg van mutaties van COL4A1. Het
CVA kan optreden bij kinderen, maar ook
bij volwassenen, meestal voor de leeftijd
van 60 jaar. Het gaat vooral om hersen-
bloedingen, die vaak ernstig zijn, die
spontaan kunnen optreden of na een cra-
niaal trauma of tijdens behandeling met
anticoagulantia (Figuur 1) (6, 14, 16).
Minder vaak is ischemisch lijden met
subcorticale herseninfarcten beschreven
(17).
Het fenotype binnen een gegeven fami-
lie en tussen verschillende families kan
sterk variëren. Niet alle patiënten verto-
nen een beeld van symptomatische por-
encefalie of symptomatisch CVA. Som-
mige patiënten zijn paucisymptomatisch
of vertonen alleen radiologische afwij-
kingen van de kleine hersenslagaders.
De radiologische tekenen van microan-
giopathie zijn leukopathie, microscopi-
sche en macroscopische bloedingen, la-
cunes en dilatatie van de perivasculaire
ruimtes. Bij beeldvormingsonderzoek
kan ook een porencefale holte worden
waargenomen, die weinig of geen klini-
sche symptomen veroorzaakt of die be-
perkt blijft tot een asymmetrie van de
laterale ventrikels.
Bij families met porencefalie en/of mi-
croangiopathie van de hersenen als ge-
volg van een mutatie van COL4A1 zijn
twee soorten oogafwijkingen gerappor-
teerd.
· Het eerste type is aantasting van het
voorste oogsegment. Dat is waarge-
nomen bij 4 families (12, 15, 17,
18). Het gaat doorgaans om een
aangeboren of vroege cataract. Eén
familie vertoonde ook complexere
afwijkingen van het type Axenfeld-
Rieger (combinatie van adhesies
tussen de iris en de cornea, cornea-
opaciteiten en afwijkingen van de
iris zoals hypoplasie van de iris, cor-
rectopie en scheur van de iris) (17).
· Het tweede type is een aantasting
van de bloedvaten van de retina (5
families), constant bij de zieke leden
van een familie (6, 14). De arterioli
van het netvlies zijn kronkelig en
soms treden er goedaardige net-
vliesbloedingen op.
HANAC-syndroom
Het derde fenotype dat wordt gezien bij
mutaties van COL4A1, is het HANAC-
syndroom (Hereditary Angiopathy with
Nephropathy, Aneurysm and muscular
Cramps)
(Figuur 2).
Dat syndroom veroorzaakt systemische
afwijkingen met aantasting van de nie-
ren, de spieren, de retina en de hersen-
bloedvaten (19-21).
Systemische aantasting
Alle aangetaste patiënten vertonen afwij-
kingen van de spieren en de retina.
· De meeste patiënten vertonen
nierlijden met een of meer van de
volgende symptomen: goedaardige
microscopische of macroscopische
hematurie, niercysten en lichte nier-
insufficiëntie.
· Spieraantasting veroorzaakt kram-
pen vanaf de eerste levensjaren. Alle
spieren kunnen worden aangetast.
Dat gaat soms gepaard met spier-
pijn. Sommige patiënten vertonen
een licht motorisch deficit van de
schoudergordel. Het CK-gehalte is
meestal 2- tot 3-maal hoger dan de
normale waarde. Bij EMG zijn er
Een CVA op jonge leeftijd
getuigt van een
microangiopathie van de
hersenen als gevolg van
mutaties van COL4A1.
Het CVA wordt veroorzaakt
door hersenbloedingen, die
vaak ernstig zijn.
Figuur 1: Patiënt met een COL4A1-mutatie en een microangiopathie van de hersenen.
Op de leeftijd van 35 jaar toonden de T1-gewogen MRI-beelden een verbreding van de
perivasculaire ruimtes van de grijze kernen. Op de leeftijd van 40 jaar ontwikkelde de
patiënt een uitgebreide fatale hersenbloeding onder anticoagulantia. Volgens Vahedi et al.,
met toestemming van de auteur (15).