292
NÖROLOJ<
KONULARI
NÖRODEJENERAT
HASTALIKLAR
D E M A N S L A R
Hafif Biliflsel Bozukluk (MCI)
MCI demans>n bafllang>ç evresinin gösterisi olarak kabul edilen nörodejeneratif bir
hastal>kt>r.
Normal yafllanman>n bir sonucu de¤ildir.
Erken tespit edilmesi demansa ilerleyiflin geciktirilmesi için anahtard>r.
S>kl>k: 65 yafl üstü demans> olmayan bireylerin %12-15'i.
Yayg>nl>k: y>ll>k %1
Biliflsel fonksiyonlarda demans kriterlerini karfl>lamayan azalma olmal>d>r, ço¤u
günlük yaflam aktiviteleri korunmufltur.
Klinik olarak amnezinin olup olmad>¤>na ve tek veya birden fazla alanda bozulma
olup olmad>¤>na göre dört kategoride s>n>flanabilir (bkz. flekil 18-1).
MCI alt tipleri farkl> patofizyolojik süreçleri gösterme e¤ilimindedir ve farkl> de-
mans tiplerinin bafllang>c> olabilirler. fiekil 18-2 MCI'>n öngörülen etiyolojisi ile
ba¤lant>land>r>lan MCI alt tiplerinin öngörülen sonuçlar>n> göstermektedir.
T
ETK
MCI hastalar> tipik olarak y>lda %10-15 oran>nda demansa ilerler.
Belirtilerin a¤>rl>¤> demansa ilerlemenin oran>n> belirler. Belirgin bellek etkilenme-
si olan veya birden fazla alanda etkilenme bulunan MCI hastalar> demansa daha
h>zl> ilerler. Birden fazla alanda etkilenme olan MCI hastalar>n>n ayn> zamanda da-
ha kötü sa¤kal>m oranlar> vard>r.
MR görüntülemesinde hipokampal atrofi demansa ilerlemeyle ba¤lant>l>d>r. Ventri-
küller ve beynin tümü aras>ndaki oran da demansa dönüflümün belirleyicisidir.
Bir veya birden fazla APOE4 alel varl>¤> Alzheimer hastal>¤>na (AH) daha h>zl> dö-
nüflümü belirler, ancak testin günümüzde yap>lmas> önerilmemektedir.
Beyin omurilik s>v>s>nda (BOS) yüksek tau ve düflük amiloid-beta düzeylerinin
kombinasyonu AH'a daha h>zl> ilerlemeyi öngörmektedir.
Amiloid görüntülemeleri baz> MCI vakalar>nda AH'a benzer paternde tutulum gös-
terir. Normalleri MCI ve AH'dan ay>rt etti¤i gösterilmifltir.
Amerikan Nöroloji Akademisi tüm demans de¤erlendirmelerinde afla¤>daki incele-
meleri önermektedir:
Kontrasts>z beyin tomografisi (BT) veya MR.
Depresyon de¤erlendirmesi.
B
12
/folat ve tiroid yetersizli¤inin test edilmesi.
Yaln>zca yüksek riskli vakalarda sifiliz taramas>.
fi E K < L 1 8 - 1 .
MCI'>n tan> algoritmas>
Biliflsel yak>nmalar
MCI
Evet
Amnestik MCI
Sadece bellek
etkilenmesi
Amnestik MCI
Tek alan
Amnestik MCI
çok alan
Amnestik olmayan
MCI tek alan
Amnestik olmayan
MCI çok alan
Tek bellek d>fl> alan
etkilenmesi
Amnestik olmayan MCI
Hay>r
Hay>r
Hay>r
Evet
Evet
Bellek etkilenmesi
Yafla göre normal olmamas>
Demans>n olmamas>
Kademeli biliflsel bozulma
Fonksiyonel aktivitelerinin normal olmas>