fi < Z O F R E N <
fiizofreni kronik birincil psikozun prototip bozuklu¤udur.
fiizofreni için yaflam boyu yayg>nl>¤> %0,5 ile %1,5 aras>nda de¤iflmektedir.
Dünya Sa¤l>k Örgütü'ne göre flizofreni dünya ça¤>nda ifllevsellik kayb>n>n önde ge-
len nedenlerinden biridir.
Duygulan>m> hafifçe küntleflmifl ve çevresel konuflmas> olan 19 yafl>ndaki bir
erkek kristallerin iyilefltirici gücüne ve belli bir kristal tipi tafl>d>¤>nda "inciti-
lemez" oldu¤una inan>yor. Farkl> bir tür kristal tafl>d>¤>nda ise "herkesin giz-
li niyetlerini gördü¤üne" inan>yor. Baflkalar>n>n kristallerin bunu yapabilece¤ini dü-
flünmedi¤ini anl>yor ama "yapabilmesi için inanman gerekir" ve "bunlar> yapama-
salar bile tafl>man>n zarar> olmaz, öyle de¤il mi?" diyor. Annesi ve babas> "her za-
man biraz tuhaf oldu¤unu, enerji diagramlar> gibi fleylerden söz etti¤ini" söylüyor.
En uygun tan> nedir?
fiizotipal kiflilik bozuklu¤u. Sadece bu tabloya dayanarak flizofreni tan>s> koyma-
ya yetecek kan>t yok çünkü duygulan>m ve konuflma de¤ifliklikleri a¤>r de¤il ve kris-
taller hakk>ndaki inanç sisteminin alg>y> ve davran>fllar> belirgin biçimde etkilemesi
çok olas> de¤ildir (bu "hezeyanl> düflünce" de¤il "büyüsel düflünce"dir).
43
PS
B
T A B L O 5 - 1 .
Birincil Olmayan Psikotik Belirtiler için Ay>r>c> Tan>
A¤>r metal zehirlenmesi
AIDS
B
12
eksikli¤i
Deliryum
Demans
Duygudurum bozukluklar>
Epilepsi- özellikle temporal lob epilepsisi
Herpes ensefaliti
Huntington hastal>¤>
Karbon monoksit zehirlenmesi
Kiflilik bozukluklar>- özellikle flizotipal, flizoid, s>n>r, paranoid
Madde intoksikasyonu- özellikle alkol, psikostimülanlar ve halüsinojenler
Madde yoksunlu¤u- özellikle alkol, barbitüratlar ve benzodiazepinler
Nörosifiliz
Obsesif kompulsif bozukluk
Otoimmün hastal>klar- özellikle sistemik lupus eritematozus
Pellagra
Temaruz
Tümor, inme ya da travma- özellikle frontal ya da limbik alanlara hasar
Wilson hastal>¤>
Yapay bozukluk
Yayg>n geliflimsel gecikme- özellikle otizm