psikiyatri yeterlik Page 44

S E K S V E C < N S < Y E T

Cinsel kimlik bir kiflinin biyolojik anlamda erkek veya kad>n oldu¤unu belirleyen fi-
ziksel cinsel özellikler grubunun tamam>d>r. Bu özellikler cinsel organ, hormonlar,
kromozomlar, yumurtal>klar ve ikincil cinsiyet özelliklerini kapsar.

Döllenme esnas>nda, erkekten gelen bir sperm ya bir X ya da bir Y kromozomunu
X kromozomu içeren kad>n>n yumurtas>na ekler. Normal olarak, bir XX kromozom
çifti bir kad>n>n geliflimine sebep olur ve bir XY kromozom çifti bir erke¤in gelifli-
mine sebep olur.

Cenine ait yaflam>n bafllang>c>nda, anatomik olarak insan embriyosu ilk yumurtal>k-
lar geliflti¤inde bile, erkek ve kad>n aras>nda ay>rt edilemez olarak bafllar. XY embri-
yolar> 8 haftal>k gebelik süresinde testis ve gizli testosteron gelifltirirler ve XX embri-
yolar> 12 haftada < farkl>laflmaya bafllarlar.

Ergenlik vücutlar> üreme için haz>rlanmaya bafllad>¤> s>rada çocuklar>n geçirdi¤i
bir dizi de¤iflikli¤e iflaret eder. Ergenlikten önce, cinsel organlar> d>fl>nda erkek ve
kad>n vücutlar> benzerdir. Ergenlik esnas>nda vucütta meydana gelen de¤ifliklikle-
re ikincil cinsiyet özellikleri denir. Ergenlik, beyinden gelen hormonlar vücutta-
ki de¤ifliklikleri uyaran hormon çeflitlerini üretmesi için yumurtal>klara sinyal gön-
derdi¤inde meydana gelir.

Kad>n ergenli¤i: Gö¤üsler büyür (yafl 7-13), pubik bölgede k>llar ç>kar (yafl 7-
14), ilk regl (yafl 10-16), koltukalt> tüyleri (yafl 9-16).

Erkek ergenli¤i: Testisler ve testis torbas> (skrotum) geliflir (yafl 10-14), pubik
bölgede k>llar ç>kar (yafl 10-16), penis büyür (yafl 11-15), seste de¤iflme (yafl 11-
15), yüzdeki ve koltukalt>ndaki k>llar (yafl 12-18).

Cinsel kimlik bir insan>n kiflisel erkeklik veya kad>nl>k duygusudur. Yaln>zca fi-
ziksel özelliklerle tan>mlanmaz. Cinsel kimlik bebe¤in d>flsal cinsel organ>, ebe-
veynlere ait ve kültürel tutumlar ve genellikle cenine ait yaflam>n alt>nc> haftas>nda
fizyolojik olarak aktif olan genetik bir etki taraf>ndan flekillendirilir. 2 ve 3 yafllar>
aras>nda pekiflir.

Cinsiyet rolü bir kiflinin kendisini bir erkek ve ya kad>n olarak göstermek için
söyledi¤i veya yapt>¤> davran>flt>r. Cinsiyete ba¤l> kimlikle iliflkilidir.

< N T E R S E K S Ü E L B O Z U K L U K L A R

Cenin, cenine ait yaflam>n ilk 12 haftas> esnas>nda ekzojen olarak yönetilen androjen-
lere karfl> savunmas>zd>r ve interseksüel bozukluklar bu s>rada geliflebilir.

Hermafroditizme (iki cinslilik) çok ender rastlan>r ve testis ve yumurtal>klar>n her
ikisinin de bulundu¤u bir kifliyi tan>mlamak için kullan>l>r.

Psödohermafroditizmde, kifli tipik üreme organlar>na sahiptir ama ne oldu¤u be-
lirsiz d>flsal cinsel organ> vard>r. Kad>n psödohemafroditlerin erkek gibi görünen
cinsel organlar> vard>r ama XX'dirler. Erkek psödohermafroditlerin tam geliflmemifl
testis ve d>flsal cinsel organlar> vard>r ama XY'dirler. Interseksüellik terimi politik
aç>dan psödohermafroditizmden daha do¤rudur.

Interseks flartlar> belirsiz cinsel organdan dolay> do¤umda farkedilebilir, ya da d>fl-
tan normal gözükebilirler (Klinefelter sendromu, androjen duyars>zl>¤> sendromu).

Interseks flartlar> olan insanlar genellikle bir cinsiyetten çok di¤eriyle özdeflleflirler.
Bazen cerrahi ifllemler ve hormon replasman tedavisi yard>m> ile, tercih ettikleri
cinsiyet rolünü benimsemek e¤ilimindedirler. Tablo 13-1'e bak>n>z.

Turner sendromu (XO): Perdeli boyun, cücelik, kübitus valgus (içe dönük
dirsekler), lenfödem, amenore, obezite, düflük kulak yap>s>, aortun koarktasyo-
nu, görme bozukluklar>, duyma kayb> ve k>s>rl>k gibi genel belirtileri olan ka-
d>n.

Cinsiyet rolü

do¤umda

belirlenmez fakat

çocukluk boyunca

karfl>lafl>lan tecrübeler

arac>l>¤>yla kümülatif

olarak infla edilir.

Turner sendromlu

ceninlerin ço¤u

düflükle sonuçlan>r.

Amerika Birleflik

Devletleri'nde

spontane olarak

yap>lan bütün

kürtajlar>n

%10'undan Turner

sendromu

sorumludur

182