ki tek amaç bu de¤ildir. Epilepsili hastalar bir dizi komorbidite riski ile karfl> karfl>yad>r. Komorbidite ayr> kabul edilen iki durumun, bir rastlan- t>dan daha büyük olas>l>kla birlikte bulunmas> olarak ifade edilir. Örne- ¤in depresyon, epilepsili hastalarda normal popülasyondakine oranla da- ha s>k görülür; o halde epilepsi ve depresyon komorbid durumlard>r. Ko- morbiditeler ille de sebep teflkil etmez. Yani, epilepsi ve depresyonun ko- morbid hastal>klar olmas>; epilepsinin depresyona yol açt>¤> veya depres- yonun epilepsiye yol açt>¤> anlam>na gelmez. Daha do¤rusu, her iki du- rumun bir ortak biyolojik substrata sahip olma ya da baflka bir ba¤>ms>z de¤iflkenin komorbid durumlardan birini tetikleme olas>l>¤> vard>r. Ör- nek olarak, epilepsi genellikle ilaç tedavisi gerektirir; tedavide kullan>lan ilaçlar epilepsiden ba¤>ms>z olarak depresyona neden olabilir. Baz> çak>- flan durumlar görülse de çocuklar ve eriflkinler ayr> olarak ele al>nm>flt>r. Epilepsili çocuklarda psikiyatrik hastal>k bulunma olas>l>¤>, epilepsisi olmayan veya baflka kronik hastal>¤> olan çocuklara göre çok daha yüksektir. Genifl bir epilepsili çocuklardaki psikiyatrik hastal>k oran> %37 iken; diyabeti bu- lunan çocuklarda %11; kontrol grubundaki çocuklarda ise %9'dur. Emosyonel bozukluklar, tav>r/davran>fl bozukluklar>, dikkat eksikli- ¤i/hiperaktivite bozuklu¤u (ADHD), anksiyete ve otizm-spektrum bo- zuklu¤u epilepsili çocuklarda daha fazla oranda gösterilmifltir. Emos- yonel, davran>flsal ve iletiflimle ilgili zorluklar epilepsili çocuklarda yayg>n olup; hem çocuklara hem de ailelerine önemli bir yük oluflturur ve bu çocuklar için efektif sa¤l>k hizmetleri ihtiyac>na iflaret eder. Epilepsili çocuklar ADHD aç>s>ndan büyük risk tafl>r. Klinik çal>flma- lar %30 ile %40 aras>nda olan prevalans de¤erinin, normal popülasyo- na göre birkaç kat daha yüksek oldu¤unu öne sürmektedir. Hem epi- lepsi hem de ADHD'si bulunan çocuklar, yaln>z ADHD'si olan çocuk- lardan farkl>d>r; hem epilepsi hem de ADHD'si olan çocuklarda, bo- zuklu¤un `dikkatsiz tip'inin insidans> daha yüksektir. Buna ek olarak, genel popülasyonda ADHD erkek çocuklar>nda k>zlardan daha s>k görülürken; epilepsili çocuklarda k>z/erkek oran> eflit bulunmufltur. E¤itimsel ve ruhsal de¤erlendirmeler, ADHD' nin tan>nmas> ve depres- yon ya da ö¤renme güçlükleri gibi durumlardan ayr>lmas>nda yard>m- c>d>r. Psiko-e¤itimsel müdahaleler epey yarar sa¤layabilir. ADHD'li ço- cuklara sessiz ve yap>land>r>lm>fl bir ortamda ö¤retim verildi¤inde, ge- |