background image
2. Farmakolojik De¤ifliklikler
Baz> gebe kad>nlarda ilaç uyumsuzlu¤u veya uyku deprivasyonu ne-
deniyle nöbet kötüleflmesi izlense de, bu kad>nlar>n ço¤unda nöbet
s>kl>¤> art>fl>ndan bir dizi fizyolojik de¤ifliklik sorumludur. Gebelikte
antiepileptik ilaçlar>n hepatik metabolizmas>, muhtemelen progeste-
ronun karaci¤er üzerine olan uyar>c> etkisi nedeniyle artar. Glomerü-
ler filtrasyon ve renal at>l>m oran> büyür. Böbrek yoluyla at>lan anti-
epileptik ilaçlar>n (gabapentin, lamotrijin, levetirasetam) klirensi ge-
nellikle artar. Bu art>fl gebeli¤in erken döneminde bafllar ve do¤um
sonras> aniden sona erer. Vücut a¤>rl>¤>, total vücut s>v>s> ve intravas-
küler hacim gebelik boyunca giderek artar. nal at>l>m oran> de¤iflmese bile, ilac>n da¤>ld>¤> hacimde (da¤>l>m hac-
mi) meydana gelen bir büyüme, plazma konsantrasyonunda azalma
ile sonuçlan>r. Dolay>s>yla antiepileptik ilaçlar>n gebelik s>ras>nda aza-
lan plazma konsantrasyonlar>; hepatik metabolizma, renal klirens ve
da¤>l>m hacmi art>fllar>n>n toplu etkisi ile iliflkili görünmektedir. Plaz-
ma konsantrasyonundaki en büyük de¤iflimler; lamotrijin, fenobarbi-
tal ve fenitoin ile ilk trimester, karbamazepin ile üçüncü trimester s>-
ras>nda görülür.
Gebelikteki di¤er önemli fizyolojik farkl>l>k antiepileptik ilaçlar>n
protein ba¤lama oranlar>nda meydana gelen de¤iflimlerdir. Plazma al-
bumin konsantrasyonu gebelikte düflme e¤ilimindedir ve ilaçlar>n
protein ba¤lama yüzdeleri bu düflme ile orant>l> olarak azal>r. n
total plazma konsantrasyonunda azalma görülebilirse de, fenitoin ve
valproat gibi proteine yüksek oranda ba¤lanan antiepileptik ilaçlar>n
serbest (protein-ba¤l> olmayan) fraksiyonu artabilir. Bu nedenle far-
makolojik olarak aktif k>s>m olan serbest ilaç konsantrasyonu çok az
miktarda de¤iflebilir. Efektif ilaç konsantrasyonlar>n>n izlenmesi ama-
c>yla serbest ilaç konsantrasyonu ölçümleri bazen gerekli olur (özellik-
le fenitoin ve valproat için).
Do¤um sonras>nda, ilaç farmakokinetik de¤erleri genellikle do-
¤umdan önceki de¤erlerine döner. Bu dönüflüm renal yolla at>lan ilaç-
larda birkaç gün, karaci¤er yoluyla metabolize olan ilaçlarda ise bir-
kaç hafta içerisinde olur. Do¤um sonras> dönemde genellikle antiepi-
leptik ilaç dozlar>n>n do¤um öncesi de¤erlerine getirilmesi gerekir.
3. Eklampsi
Bak>n>z Bölüm 8.
4. Do¤umsal Defektler ve Antiepileptik n Teretojeniteleri
Fetal malformasyonlar, maternal epilepsi ve antiepileptik ilaçlar ara-
s>ndaki iliflki uzun zamandan beri bildirilmektedir. 1960'l> y>llar>n son
dönemlerinde, fenitoinin bir dizi do¤umsal anomali ile iliflkili oldu¤u
iddia edilmifl olup `fetal hidantoin sendromu' terimi ortaya at>lm>flt>r. Fa-
kat fenitoin ile iliflkili bulunan do¤umsal anomalilerin ço¤u; fenitoin
d>fl>nda antiepileptik ilaç alan veya antiepileptik ilaç kullanmayan epi-
lepsili annelerin çocuklar>nda da gözlenmifltir. Antiepileptik ilaçlar>n
konjenital anomali riskini artt>rmas>na ra¤men, malformasyon riski
13. Kad>nlarda ve Yafll>larda Özel Durumlar
242