530 Klinik Nöropsikoloji ve Nöropsikiyatrik Hastalıklar ve demans sendromlarında kognitif bozukluk da görülebilir. Semptomatik epilepsilerde kognitif bozukluk görüldüğünde, nöbetler ve kognitif bozukluk arasında her zaman nedensel bir ilişki yoktur. Örneğin, Huntington hastalığının özellikle erken başlangıçlı formlarında epileptik nöbetler görülebilir ancak Huntington hastalığında görülen demansın nöbetlerle ilişkisi olduğuna dair veri yoktur. Benzer şekilde Alzheimer hastalığının geç başlangıçlı epilepsi için risk faktörü olduğu bilinmektedir, ancak hastalığın erken dönemlerinde bile başlasalar epileptik nöbetler Alzheimer hastalığındaki kognitif yıkımdan sorumlu tutulamazlar (Hesdorffer et al., 1996). Bu örneklerden başka semptomatik epileptik nöbetler kognitif yıkımla giden ansefalitler, progressif miyoklonik epilepsi sendromları ve mitokondriyal hastalıklar gibi birçok farklı serebral bozukluğun da sonucu olabilir ve uygun tedavi hem epilepsi hem de kognitif bozukluk üzerinde etkin olabilir. İdiyopatik epilepsi hastalarında mental işlemleme hızında yavaşlama, reaksiyon ve yanıt zamanlarında uzama, kelime ve geometrik şekil guruplarını hatırlama güçlüğü olduğuna ilişkin veriler vardır. Dikkat eksiklikleri daha çok jeneralize, bellek bozuklukları ise daha çok fokal epilepsilerde izlenmektedir (Loiseau et al., 1980; Mirsky et al., 1960). Kaynaklar Hesdorffer DC, Hauser WA, Annegers JF, Kokmen E, Rocca WA. Dementia and adult-onset unprovoked seizures. Neurology 1996;46:727-730 Loiseau P, Strube E, Broustet D, Battellochi S, Gomeni C, Morselli PL. Evaluation of memory function in a population of epileptic patients and matched controls. Acta Neurol Scand Suppl 1980;80:58-61 Mirsky AF, Primac DW, Marsan CA, Rosvold HE, Stevens JR. A comparison of the psychological test performance of patients with focal and nonfocal epilepsy. Exp Neurol 1960;2:75-89 LOKALİZASYONLA İLİŞKİLİ EPİLEPSİLER Kognitif fonksiyonlar lokalizasyonla ilişkili epilepsiler arasında özellikle temporal lob araştırılmıştır. Sol temporal epileptik odak varlığı uzun dönem sözel bellek bozukluğu ile, sağ temporal epileptik odak varlığı uzun dönem görsel bellek bozukluğu ile ilişkilendirilirken, frontal lobdaki tek taraflı epileptik odakların kognitif fonksiyonları etkilemediği öne sürülmüştür (Delaney et al., 1980; Làdavas et al., 1979; Engelberts et al., 2002). Kaynaklar Delaney RC, Rosen AJ, Mattson RH, Novelly RA. Memory function in focal epilepsy: a comparison of nonsurgical, unilateral temporal lobe and frontal lobe samples. Cortex 1980;16:103-117 Làdavas E, Umiltà C, Provinciali L. Hemisphere-dependent cognitive performances in epileptic patients. Epilepsia 1979;20:493-502 Engelberts NH, Klein M, van der Ploeg HM, Heimans JJ, Adèr HJ, van Boxtel MP, Jolles J, Kasteleijn-Nolst Trenité DG. Cognition and health-related quality of life in a well-defined subgroup of patients with partial epilepsy. J Neurol 2002;249:294-299 TEMPORAL LOB EPİLEPSİSİ Lokalizasyonla ilişkili epilepsilerin en sık görülen formu olan temporal lob epilepsisinde bellek ile yapıların tutulumu nedeniyle kognitif fonksiyonlar araştırma konusu olmuştur. Kognitif bozukluk semptomlarının hastalığın başlangıcında bile mevcut olabilmesi bu semptomların sık nöbetlerin veya antiepileptik ilaç kullanımının sonucu olmadığını, hastalığın kendisinden kaynaklandığını düşündürmüştür (Aikia et al., 2001). Sol (dominant) hemisfer temporal lob epilepsisi sözel bellek bozuklukları ile (Hermann et al., 1997), sağ hemisfer temporal lob epilepsisi görsel bellek bozukluğu ilişkili bulunmuştur (Gleissner et al., 1998). Seçici otobiyografik amnezi gibi daha farklı bellek bozukluğu profilleri de sunulmuştur (Manes, 2005). Temporal lob epilepsisi hastalarında kantitatif manyetik rezonans çalışmaları ile hem hippokampus hem de forniks gibi başka bellekle ilişkili yapı-