BÖLÜM 14 Beyin Hasarlarında Klinik Nöropsikoloji Bataryaları Dr. Melis Öztürk, Dr. Emre Kumral Nöropsikolojik Değerlendirmede Bireysel Uygulamalar: Zeka Ölçekleri Wechsler Zeka Ölçeği Multidimensional Aptitude Bataryası (MAB) Stanford-Binet Zeka Ölçeği Woodcock-Johnson-Psiko-Eğitim Bataryası (WJ-R) Peabody Testi (PIAT) Wide Range Achievement test MacQuarrie Mekanik Yetenekler için Test Halstead-Reitan Bataryası (HRB) Tekrarlanabilir Kognitif-Algı Motor Bataryası (RCPMB) Michigan Nöropsikolojik Bataryası California Nöropsikolojik Tarama Pittsburgh Occupation Exposures Test Nörotoksisite için Bireysel Nöropsikolojik Test Nöro-Davranış Test Bataryası Toksik Maddeler ve Hastalıklar için Batarya Mental Düşüş için Iowa Tarama Bataryası Mental İşlev İndeksi (MFI) Nöropsikolojik Tarama Bataryası Kognitif Kompetans Testi Demansda Konuşma Bozukluğu için Arizona Bataryası Fuld Obje-Bellek Testi Demans için Kognitif Ölçek Ciddi Bozukluk Bataryası (SIB) San Diego Nöropsikolojik Test Bataryası Sağ Beyin Yaralanmalarında Mini-Envanter Yüksek Beyin İşlevleri için BNI Taraması Nöro-Davranış Kognitif Durum İncelemesi (NCSE) Shipley Enstitüsünün Yaşam Skalası Nöropsikoloji insan beyninde meydana gelen çeşitli bozuklukların bilişsel ve davranışsal etkilerini değerlendirip, bu etkileri belirleyen bir bilim alanıdır. Var olan etkilerin belirlenme süreci ise ayrıntılı bir değerlendirme sürecini içeren nöropsikolojik değerlendirme ile mümkün olmaktadır. Çeşitli organik bozuklukların ve bu organik bozuklukların eşlik ettiği bilişsel işlev bozukluklarının değerlendirilmesinde ve özellikle tanı koyma sürecinde etkili bir rol oynamaktadır. Nöropsikolojik değerlendirmenin yapıldığı ilk dönemlerde amaç lokalizasyonu belirlemektir; daha sonra çeşitli görüntüleme tekniklerinde meydana gelen gelişmelerle lokalizasyonun belirlemesi nöropsikolojinin tekelinden çıkmıştır. Ancak, bazı hastalıkların diğer hastalıklardan ayırt edilmesinde mevcut görüntüleme teknikleri yeterli olmamış ve ek bilgiler elde etmek için nöropsikolojik testlerden de yararlanılmıştır. Dolayısıyla, her organik bozukluğa bağlı hastalıkların bilişsel işlevlerdeki etkisi farklılaşması nedeniyle nöropsikolojik değerlendirme tanı açısından da önemli bilgiler sağlar hale gelmiştir. Beyin hasarına eşlik eden bilişsel işlevlerdeki bozuklukların nöropsikolojik değerlendirmesi 2 temel amaç çerçevesinde şekillenmektedir. Bu amaçlardan ilki kullanılan araç veya testlerin değerlendirme amacına uygun kullanılmasıdır. Yani, değerlendirmede kullanılacak testlerin, bu hastaların değerlendirmesinde etkili bir tanı yöntemi olarak kullanılmasıdır. Ancak, halihazırda birincil olarak tanı koyucu nöropsikolojik test sayısı çok azdır. Ayrıca, sadece test performansı temel alınarak kişi/ hastanın var olan durumu hakkında değerlendirmede bulunulmasının kişi hakkında eksik tanımlamaya neden olacağı düşünülmektedir. 403