azalma toksik metabolitlerin kovalent ba¤larla ba¤lanmas>yla
birleflince, ilaç toksitesi artar ve sonuç olarak, genellikle toksik
dozda ilaç al>m>ndan 3-5 gün sonra, masif karaci¤er nekrozu
meydana gelir. Bu hepatotoksisite lipid peroksidasyonuyla kore-
lasyon gösterir ve anti oksidan uygulanmas> ile azalt>labilir, bu
da, ilac>n nihai toksitesinde kovalent ba¤lanmadan ziyade oksi-
datif hasar>n daha önemli oldu¤unu düflündürmektedir.
enzimleri aktive eden, çok s>k> bir flekilde regüle edilen intra-
selüler programla yürütülen bir hücre ölümü yola¤>d>r. Hücre-
nin plazma membran> sa¤lam kal>r, ancak yap>s> öyle bir de¤i-
flir ki, apoptotik hücre fagositoz için gönüllü bir hedef haline
gelir. Ölü hücre, içeri¤i d>flar> s>zmadan h>zl>ca temizlenir ve
bu nedenle apoptotik hücre ölümü konakda inflamatuvar re-
aksiyona yol açmaz. Bundan dolay>d>r ki, apoptoz, hücre mem-
bran> bütünlü¤ünün kayboldu¤u, hücrelerin enzimatik olarak
sindirildi¤i ve s>kl>kla konak reaksiyonu ile karakterize olan
nekrozdan temelde farkl>d>r (bak>n>z fiekil 1-9 ve Tablo 1-2).
Ancak apoptoz ve nekroz bazen birlikte bulunabilir, ortak
özellikleri ve mekanizmalar> paylaflabilirler.
kelime ile isimlendirilmifltir.
l> hücreleri ve kullan>l>r olma süresini aflm>fl hücreleri ortadan
kald>rmaya hizmet eder. Ayn> zamanda, hücreler onar>lamaya-
cak ölçüde zarar gördüklerinde, hasar özellikle hücrenin
DNA's>n> etkiledi¤inde ise patolojik bir olayd>r; bu durumlar-
da, onar>lamayacak derecede hasar görmüfl hücreler elimine
edilir. Apoptoz, birazdan listelenecek çok çeflitli fizyolojik,
adaptif ve patolojik olaylardan sorumludur.
kularda farkl> hücre popülasyonlar>n>n sabit say>da devam et-
mesini sa¤layan normal bir fenomendir. Afla¤>daki fizyolojik
durumlarda önemlidir:
da hücrelerin programl> olarak ortadan kald>r>lma-
s>nda. "Programl> hücre ölümü" terimi, bafllang>çta, geli-
flim s>ras>nda belirli zamanda belirli hücre tiplerinin ölü-
münü ifade etmek için tan>mlanm>flt>r.
kullan>lan jenerik bir terimdir, ancak s>kl>kla "programl>
hücre ölümü" olarak da ifade edilebilir.
regresyonunda, kastrasyon sonras> prostat atrofisinde ol-
du¤u gibi eriflkinlerde hormona ba¤l> involüsyon.
delesyonu.
lar>n> yerine getirmifl konak hücrelerin ölümü. Bu gibi du-
rumlarda hücreler apoptoza gider. Çünkü büyüme faktör-
leri gibi hayatlar>n> devam ettirecek gerekli sinyallerden
yoksun kal>rlar.
yonu (Bölüm 6).
elimine eden, virüslere ve tümörlere karfl> oluflan bir sa-
vunma mekanizmas>d>r. Ayn> mekanizma transplantlar>n
hücresel rejeksiyonundan sorumludur (Bölüm 6).
ilaçlar DNA'y> hasara u¤rat>r ve e¤er onar>m mekanizmala-
r> zedelenmenin üstesinden gelemezlerse hücre apoptoz
ile kendini öldürür. Hasarl> DNA'daki mutasyon ve translo-
kasyonlar>n oluflturaca¤> muhtemel bir malign transfor-
masyon riski yerine, hücrenin eliminasyonu daha iyidir.
Bu zedeleyici uyar>lar, ayn> zamanda >s> ve hipoksi, e¤er
tehdit hafifse apoptozu indükleyebilir. Ancak ayn> uyar>la-
r>n afl>r> miktarda oluflu nekrotik hücre ölümüne yol açar.
Katlanmam>fl proteinlerin birikimi ile indüklenen endop-
lazmik retikulumda (ER) stres de apoptotik hücre ölümü-
nü tetikler (bu bölümde daha sonra tart>fl>lacakt>r).
tal>klardaki hücre zedelenmesi.
görülen patolojik atrofi.
yen tümörlerde de oluflur.
karaci¤er hücresinde endoplazmik retikulumda fliflme ve ribozomla-
r>n da¤>lmas>. Mitokondriler bu aflamada de¤iflmemifltir (Dr. O. Ise-
ri, University of Maryland, Baltimore MD'nin izniyle).