korlara ba¤lan>rlar, aktive hale gelerek hücre zedelenmesi
ve inflamasyona yol açarlar. Çeflitli kompleman proteinle-
rinden yoksun olan "knockout" (konjenital olarak baz>
spesifik genlerinde eksiklik olan, e.n.) fareler bu tip bir ze-
delenmeye dirençlidir.
lar anlat>l>rken daha detayl> olarak tart>fl>lm>flt>r. Burada hücre
ölümüne kadar giden olaylar dizisine örnek olarak kimyasal et-
ki ile oluflan iki zedelenme formunu anlataca¤>z.
rarak etki gösterebilir. Örne¤in, civa klorid zehirlenme-
sinde, civa hücre membran> ve di¤er proteinlerin sülfidril
gruplar>na ba¤lan>r, böylece membran geçirgenli¤inin art>-
fl>na ve ATPaz'a ba¤>ml> membran transportunun inhibisyo-
nuna yol açar. Bu gibi durumlarda, en büyük hasar genel-
likle kimyasal maddeleri kullanan, absorbe eden, ekskrete
eden ya da konsantre hale getiren hücrelerde olmaktad>r-
civa klorid ile ilgili olarak bu durum böbrek ve gastrointes-
tinal sistem hücrelerinde olmaktad>r (Bölüm 9). Siyanid ze-
hirleri mitokondrial sitokrom oksidaz üzerine toksik etki
yapar ve oksidatif fosforilasyonu bloke eder. Ayr>ca birçok
antineoplastik kemoterapötik ajanlar ve antibiyotik ilaçlar-
da direkt sitotoksik etkilerle hücre hasar>na yol açarlar.
toksik metabolitlere dönüfltürülmeleri gerekir. Bu modifi-
kasyon genellikle karaci¤er ve di¤er organlar>n düz (gra-
nülsüz) endoplazmik retikulumundaki P-450 mikst fonksi-
yonlu oksidazlar taraf>ndan gerçeklefltirilir.
kovalent ba¤lanarak membran hasar>na neden olabilme-
lerine ra¤men, membran zedelenmesinin en önde gelen
mekanizmas> reaktif serbest radikallerin ve daha sonra-
s>nda da lipid peroksidasyonunun oluflumudur.
tetraklorid (CCl
nan polienoik ya¤ asitlerinin otooksidasyonuna yol açar. Ora-
da lipidlerin oksidatif dekompozisyonu bafllat>l>r ve oksijenle
reaksiyona girmesi sonras>nda da organik peroksitler oluflur
(lipid peroksidasyonu). Peroksit radikallerinin bizzat kendile-
rinden yeni radikaller oluflaca¤>ndan bu reaksiyon otokatali-
tik etkiye sahiptir. Böylece, lipidlerin dekompozisyonuna ba¤-
l> olarak endoplazmik retikulumun yap>s>n>n ve fonksiyonu-
nun h>zl> bir flekilde bozulmas> geçekleflir. Bundan dolay>, CCl
hem fliddetli hem de son derece h>zl> olmas> sürpriz de¤ildir.
30 dakika içerisinde hepatik protein sentezinde h>zl> bir düfl-
kaba endoplazmik retikulumun ribozomlar>nda ayr>lma ortaya
ç>kar. Hepatositlerin trigliseridlerle kompleks oluflturacak
apoprotein sentezi yapamay>fllar> ve böylece lipoprotein sek-
resyonunu sa¤lamalar>ndaki yetersizliklerine ba¤l> olarak he-
patositlerden lipid ihrac> azal>r. Sonuç, CCl
karaci¤er bu bölümde daha sonra tart>fl>lacakt>r). Daha sonra
mitokondrial zedelenme meydana gelir, ve bunu plazma mem-
bran>n>n artm>fl geçirgenli¤ine ba¤l> olarak meydana gelen iler-
leyici hücre fliflmesi takip eder. Plazma membran hasar>n>n,
düz endoplazmik retikulumda lipid peroksidasyonu ile üreti-
len ancak uzak alanlarda etki gösterebilen, nispeten stabil ya¤
aldehitleri taraf>ndan oluflturuldu¤u düflünülmektedir. Bunu
içeriye masif kalsiyum ak>fl> ve hücre ölümü takip eder.
edilir, ayr>ca az miktarlarda, sitokrom P450 taraf>ndan katalize
edilen oksidasyon ile elektrofilik ve oldukça toksik olan bir me-
tabolite dönüfltürülür.
da, GSH azal>r ve böylece hücrelerde toksik metabolitler birikir,
nükleofilik makromolekülleri parçalar, proteinlere ve nükleik
hücre nekrozuna yol açan olaylar>n dizisi. KER, kaba endoplazmik
retikulum; SER, düz endoplazmik retikulum.