zeri a¤ oluflturan memenin miyoepitelyal hücrelerine tafl>n-
mas>n> içerir. Bu kontraktil elemanlar>n uyar>lmas> süt sal>n>-
m>na neden olur.
Oksitosin uterus kontraksiyonlar>n> art>rarak do¤umda
rol oynar gibi görünmektedir. Oksitosinin uterus üzerine et-
kisinin mekanizmalar> yo¤un flekilde çal>fl>lm>flt>r. Kontrak-
til miyoplazmaya de¤il miyometriyal hücrelerin membranla-
r>na etkisi vard>r gibi görünmektedir. Oksitosin potasyuma
membran geçirgenli¤ini art>rarak membran potansiyelini ve
uyar>labilirlik efli¤ini düflürür. Bu gözlemler oksitosin etkisi
alt>nda, intakt uterusun herhangi bir "pacemaker">ndan do-
¤an her spontan uyar>ya daha fazla say>da lif cevap vermek-
tedir. Deney hayvanlar>nda progesteron oksitosine uterus
cevab>n> azaltmaktad>r. Tavflanlar üzerinde do¤umdan 8 ila
48 saat sonra yap>lan bir çal>flmada, Ferguson, uterus gövde-
si, serviks veya vajinan>n mekanik dilatasyonunun oksi-
tosik hormon sal>n>m>nda bir sinir refleksini uyard>¤> ve
uterus gövdesinde kontraksiyonlar> art>rd>¤>n> göstermifltir.
Araflt>r>c> do¤um mekanizmas>n>n muhtemelen dilatasyona
giden reprodüktif kanal bölgesi ile de¤iflkenlik gösterecek
flekilde oksitosik sal>n>mda refleks bir uyar>y> içerdi¤ini ile-
ri sürmüfltür. Daha önceki bir gebeli¤i nedeniyle laktasyon-
da olan bir kad>nda do¤um eylemi s>ras>nda süt f>flk>rd>¤>n>
bildiren bir vaka takdimi mevcuttur. Süt f>flk>rmas> do¤um
sanc>lar> ile birlikte olmufltur ve do¤umun ikinci evresinin
sonunda posterior lob ekstresi enjeksiyonunu takiben iki
kat>na ç>km>flt>r.
Koitus s>ras>nda vajinal uyar>dan kaynaklanan afferent
impulslar, iliflkiden sonra difli genital kanal>nda bulunan
spermlerin transportunda rol oynayabilecek oksitosin sal>-
n>m>n> aktive edebilir. Galaktorenin anormal nedenleri sayfa
140'da tart>fl>lm>flt>r.
Oksitosin yap>sal olarak vazopressine
çok benzerdir. Her ikisi de 8 aminoasit rezi-
dü içerir fakat oksitosinin aminoasit dizilimi
vazopressinden iki yerde farkl>l>k gösterir.
Yap>sal benzerlikleri biyolojik özelliklerin-
deki benzerli¤i aç>klar. Vazopressinde oksi-
tosik potansiyel vard>r ve oksitosin hafif an-
tidiüretik etkiye sahiptir. Oksitosin fizyolo-
jik etkisini obstetrik alanda gösterir. Oksito-
sinin renal hemodinamikler ve elektrolit at>-
l>m> kontrolünde fizyolojik rolü olup olma-
d>¤> halen çeliflkilidir.
Oksitosinin adenohipofizde prolaktin
sekresyonunu uyaran bir humoral mediya-
tör oldu¤unu destekleyen baz> kan>tlar var-
d>r; normal koflullar alt>nda prolaktin ç>k>fl>
hipotalamik kökenli olan bir inhibitör tara-
f>ndan bask>l> tutulur. Estrojen, progeste-
ron, prolaktin ve büyüme hormonu etkileri
sonucunda meme gelifltikten sonra süt sek-
resyonu prolaktinin hipofizer salg>s>nda ek
bir art>fla ba¤l> gibi durmaktad>r. Emosyonel
bozukluklar süt geliflini olumsuz yönde etki-
ler, bu durum muhtemelen oksitosin sal>n>-
m>n>n santral sinir inhibisyonunun ve epi-
nefrinin periferal etkisi ile meme kan da-
marlar>nda vazokonstrüksiyon yaparak kon-
traktil miyoepitelyal dokuya oksitosik hor-
mon giriflini engellemesinin ortak etkisi ile
olmaktad>r (bkz. sayfa 140).
Süt gelmesinden bir nörohormonal
refleks sorumludur. Afferent taraf>nda uyar>
meme bafl>ndaki sensoryal sinir liflerin-
den yol al>r; efferent taraf dolafl>mdaki oksi-
tosik hormon taraf>ndan oluflturulur. Para-
ventriküler nükleus oksitosin sal>n>m> ilifl-
kili gibi dururken supra optik nükleus esas
olarak vazopressin yap>m>ndan sorumludur.
Nörohipofizin vazopressinden ba¤>ms>z ola-
rak oksitosin sal>p salmad>¤> tam net de¤il-
dir. Aktif emme ve süt ak>fl>n>n bafllamas>
aras>nda yaklafl>k 30 saniye bir latent peri-
yod vard>r. Saf bir sinir refleksi için gereken
süreden oldukça uzun olan bu latent peri-
yod oksitosinin sal>nmas> ve her alveoli çev-
resinde ve duktuslar çevresinde sepet ben-
32
BÖLÜM I -- LEVHA 30
O
KS
S
ALINIMI
VE
E
TK
PS
OKSSLBOYUNCA
GÖÇ EDER
OKSPLEKSUSU TARAFINDAN ALINIR VE PORTAL
VENLERLE ADENOH
OKSÇIKIfiINI UYARIR
OKSARKA LOB
KAPTARAFINDAN
ALINIR
MEME BAfiINDAN
AFFERENT UYARILAR
OKSSALINIMINA
NEDEN OLUR
OKSKONTRAKSOLUR
SERVVAJAFFERENT UYARILAR
ENDOKRONOLOJOLARAK HAZIRLANMIfi
MEMEDE PROLAKTSÜT YAPIMINI UYARIR