bilir. Hipertiroidizm sadece az say>da hastada, muhtemelen
yüzde 5'in alt>nda, oluflabilir. Baz> kad>n hastalarda muhteme-
len adrenal orijinli artm>fl idrar 17 ketosteroidlerde art>fl>n efl-
lik etti¤i oldukça belirgin virilizm görülebilmesine karfl>n adre-
nal kortikal fonksiyon genellikle normaldir. Menstrüel düzen-
sizlik ile presente olan Stein Leventhal overler bildirilmifltir.
Bazen efllik eden hiperparatiroidizmden kaynaklanan renal
tafllar akromegaliyi komplike edebilir. Akromegalinin seyri,
efllik eden hastal>klar>n say>s> (amfizem gibi) ve ölüm nedeni
büyük de¤iflkenlikler gösterir.
Kafatas> filmleri, el ve ayak filmleri gibi hastal>¤> göste-
rir. Tan> vakalar>n üçte ikisinde yükselmifl serum büyüme hor-
monu seviyesinin (ml'de >5 mg) ve artm>fl fosfor (100 ml'de
>4.5 mg) seviyesinin ve daha önemli olarak fosfor seviyelerin-
de normal diurnal varyasyonun yoklu¤unun, ki normalde sa-
bahlar> ö¤leden sonraya oranla daha yüksek seviyeler görülür;
ayn> zamanda röntgende topuk ya¤ kal>nl>¤>n>n 22 mm'den
daha kal>n oldu¤unun gösterilmesi ile kesinlefltirilir.
Vizüel alan>n daralmas> hipofiz tümörünün rezeksiyonu
için bir endikasyondur ve progresif flekil bozucu büyüme,
bafla¤r>s> olsun olmas>n radyasyon tedavisi gerektirir. Rad-
yasyona karfl>n büyüme devam ediyorsa, cerrahi uygulanma-
l>d>r. Yumuflak doku afl>r> büyümesi hormon yapan tümörün
rezeksiyonu veya ablasyonu sonras> bir flekilde gerileyebilir
fakat kemik bozukluklar> kal>c>d>r. Cerrahi daha kesin hor-
mon kontrolü sa¤lad>¤> için geriye dönüflsüz çirkinlik ortaya
ç>kmadan erken dönem akromegalisi olan genç kad>nlar>n
tedavisinde düflünülmelidir (normal vizüel alanlar> olanlarda
bile). Görünüflteki kabal>¤>n esas olarak yumuflak doku hi-
pertrofisi ve ödemin oluflturdu¤u durumlarda hipofizektomi
veya hipofiz dokusuna radyoaktif peletlerin yerlefltirilmesini
takiben mükemmel kozmetik sonuçlar gözlenmifltir.
Akromegali tan>mlanan ilk hipofizer
sendromdur. Pierre Marie taraf>ndan 1886
y>l>nda net bir flekilde tarif edilmifl ve isim-
lendirilmifltir. Hemen sonra, somatik afl>r>
büyüme klinik tablosunun genellikle hipofi-
zer adenoma ve hipofizer tümör hücreleri
taraf>ndan fazla miktarda yap>lan bir hormo-
na ba¤l> sendromun geliflti¤i genel olarak
kabul edilmifltir.
Akromegalik manifestasyonlar hipofizer
hipersekresyon etkileri ve geniflleyen tümö-
rün komflu yap>lara bas>s>ndan kaynaklan>r.
Hastal>k genellikle yavafl geliflir ve durum
iyice belirgin hale gelmeden hasta t>bbi yar-
d>m almayabilir.
e¤ilimindedir. Bu zamana kadar hatlar>n
büyüklü¤ü ve eller ve ayaklar>n geniflle-
mesi belirgin hal al>r. Yüz hatlar> kabalafl>r,
dudaklar ve burun özellikle büyür. Tüm
vücudun cildi kal>nlafl>r, k>vr>mlar derinle-
flir, bazen al>n ve ayak taban>nda en belirgin
olur. K>l follikülleri, sebase bezler ve ter
bezleri boyut olarak artar. Dil büyür, ve na-
zal sinüsler belirgin olarak genifller. Ke-
miklerin afl>r> büyümesi (hiperostozis) oste-
oporoz ile birliktedir ve bunlar omurgay>
deforme eder ve eklemler dejeneratif lez-
yonlara yatk>n hale getirir. Artrit s>kt>r. Par-
maklarda paresteziler, tenar atrofi ile birlik-
tedir ve kemik afl>r> büyümesine ba¤l> kar-
pal tünel kompresyonu sonucu geliflir.
Hastal>¤>n gonadal fonksiyon üzerine et-
kisi de¤iflkendir. Erken dönemlerde gonad-
lar büyük olabilir; daha sonra büyüyen tü-
mörün çevredeki halka tarz>ndaki gonadot-
ropik hormonlar>n yap>m>ndan sorumlu
olan normal bez dokusuna bask>s> sonucu
küçülürler. Sendrom ilerledikçe seksüel
fonksiyon bozulmaya bafllar; kad>nlarda
menstruasyon durur ve erkeklerde libido ve
potans kayb> olur.
Akromegaliklerin yaklafl>k dörtte biri di-
yabetik hale gelir ve yaklafl>k üçte biri de
e¤er test edilirse fleker tolerans>nda biraz
azalma gösterir. Nadiren diyabet ilk müraca-
at semptomlar> olan poliüri ve polidipsiye
neden olur. S>kl>kla afl>r> miktarlarda büyü-
me hormonunun insülin antagonisti olarak
etki göstermesi nedeniyle biraz insülin di-
renci mevcuttur.Serum insülin seviyeleri
genellikle yüksektir.
Di¤er semptomlar aras>nda s>cak entole-
rans> ve afl>r> kötü kokulu terleme s>kl>kla
oluflur. Bazen bafla¤r>s> (bifrontal, bitempo-
ral, veya oksipital) ciddi sorun haline gele-
29
BÖLÜM I -- LEVHA 27
A
KROMEGAL<
ELLERDE FALANKSLARDA KUBBELEfiME
VE AYAKLARDA FALANKSLARDA DARALMA