birbiriyle serbestçe komunikasyon gösteren ve subaraknoid
sistern denilen genifl intervallerle ayr>ld>¤>n> göstermifltir.
Araknoid iki temporal lob aras>na ilerledikçe serebral pe-
dünküllerden interpedünküler sisternlerle ayr>l>r. Önde bu
boflluk optik kiazman>n önünde kiazmatik sistern olarak
devam eder. Yer iflgal eden lezyonlar bu sisternlerin yap>s>n>
bozar.
Optik kiazma hipofiz bezinin çok önemli bir üst kom-
flusudur. Düz, bir flekilde kuadrolateral, üçüncü ventrikülün
taban> ile ön duvar>n>n kesiflti¤i yerde yerleflik optik sinir de-
metidir. Bunun anterolateral aç>lar> optik sinirlerle bitifliktir
ve posterolateral aç>lar>nda da optik trakt mevcuttur. Primi-
tif nöral tüpün sefalik ucunu temsil eden lamina termina-
lis kiazman>n üst yüzeyinden korpus kallosumun rostrumu-
na uzanan ince gri madde tabakas> oluflturur. Kiazma altta
sfenoid kemi¤in optik çenti¤inin hemen arkas>nda diafrag-
ma sella üzerinde yer al>r. Üçüncü ventrikülün küçük bir gi-
rintisi, optik girinti olarak isimlendirilir ve lamina terminali-
se kadar afla¤>ya ve ileriye do¤ru yüzeyinin üzerinden geçer.
Daha uzak bir iliflki küçük, konik, k>rm>z>ms>-gri renkli bir
oluflum olan ve korpus kallosumun spleniyumunun alt>nda
uzanan pineal bezdir. Nadiren ektopik pineal dokusu üçün-
cü ventrikülün taban>nda oluflur ve bu bölgede tümör oluflu-
mu gözlenebilir. Çevre kraniyal sinirlerin bas>s>, optik sinir
hariç, malign bir invazyon olmad>¤> sürece hipofiz büyüme-
lerinde gözlenmez. Temporal lobun ön ucu olan temporal
kutup kavernöz sinüslerden laterala do¤ru geniflleme göste-
ren büyük bir hipofiz tümörünce komprese olabilir.
Hipofiz bezi k>rm>z>ms>-gri, oldukça
oval, transvers olarak yaklafl>k 12 mm, ön-
arka çap> 8 mm ve vertikal çap> 6 mm olan
bir bezdir. Eriflkin erkekte yaklafl>k 500 mg
a¤>rl>¤>ndad>r; eriflkin kad>nda biraz daha
a¤>rd>r-yaklafl>k 600 mg. Multiparlarda orta-
lama a¤>rl>k 700 mg'a yak>nd>r.
lumun son k>sm> ile bitifliktir ve sfenoid ke-
mi¤in hipofizyal fossas>na yerleflmifltir. Di-
afragma sella ismi verilen dura materin
sirküler bir k>vr>m> fossan>n tavan>n> yapar.
Hipofizyal fossan>n taban> sfenoid sinus ta-
van>n>n bir k>sm>n> oluflturur. Diafragma
sella içerisinden hipofiz sap>n>n geçti¤i kü-
çük bir santral delik içerir ve bu bezin üst
yüzeyinin ön bölgesini optik kiazmadan
ay>r>r. Hipofizin her iki yan> kavernöz sinüs-
ler ve bunlar>n içerdi¤i yap>larla s>n>rlan-
m>flt>r. Altta fossa taban>ndan sirküler si-
nüsle serbestçe komunikasyon yapan ge-
nifl, vakuole venöz sinüs ile ayr>l>r. Menink-
sler bezin kapsülü ile kar>fl>kt>r ve fossan>n
ayr> tabakalar> olarak tan>mlanabilemezler.
Ancak subaraknoid mesafe özellikle ön ta-
rafta sella içerisine de¤iflken derecelerde
uzan>m gösterir. Subaraknoid kanamas>
olan baz> vakalarda bezin dorsal üçte bir
k>sm> bu bofllu¤a do¤ru akan kanla kaplana-
bilir.
Hipotalamus hem anatomik hem de
fonksiyonel olarak hipofiz bezi ile yak>n
iliflki içerisindedir. Bu iliflki hipotalamik
sulkusun afla¤>s>nda ve önünde üçüncü
ventrikülün lateral duvarlar>nda ve üçüncü
ventrikülün taban>n>n ön k>sm>nda yer alan
yap>lar> kapsar. Mamillar cisimler iki adet
yuvarlak, bezelye büyüklü¤ünde, posterior
perfore maddenin önünde, üçüncü ventri-
külün taban>n>n gri maddesinin alt>nda yan
yana yerleflmifl oluflumlard>r. Hipotalamu-
sun arka s>n>rlar>n> olufltururlar. Subarakno-
id bofllu¤a hava verilmesi beyin kaidesinde
baz> bölgelerde araknoidin pia materden
6
BÖLÜM I -- LEVHA 4
H
B
EZ
A
NATOM
K
OMfiULARI
OPT
BEY
SA/ OPT
OKÜLOMOTOR S
TÜBER S
MAM
TROKLEAR S
TR
ABDUSENS S
PONS
KORPUS KALLOSUM
FORN
3. VENTRKORO
TALAMUS
PBEZ
ANTER
LAM
TUBER S
MAM
SFENOS
NAZAL
SEPTUM
S
NAZOFARENKS
PONT