door inhibitie van de vitamine K-
afhankelijke gammacarboxylering
factoren (ii, Vii, iX, X) en de proteïnen C
en S, die aan de oorsprong liggen van een
stollingsbevorderend effect. Bij bejaarden
wordt meestal een grotere sensitiviteit voor
de behandeling met VKA's en een grotere
variabiliteit in de antistollingsreactie vast-
gesteld. De dosis VKA die nodig is om de
therapeutische zone te bereiken en erin te
blijven, neemt af met de leeftijd (ongeveer
11% per 10 levensjaren). Patiënten van
80 jaar en ouder hebben een dosis warfari-
ne nodig die een derde of de helft bedraagt
van de dosis die aan -50-jarigen wordt ge-
geven. De verhoogde gevoeligheid voor
VKA's bij bejaarden is multifactorieel en
nog niet volledig opgehelderd. Bovendien
hebben bejaarden ook vaak aandoeningen
of krijgen ze behandelingen die een invloed
kunnen hebben op de stabiliteit van de
iNR of het risico op bloedingen.
ze wordt beïnvloed door farmacokine-
tische factoren (die de absorptie en de
eliminatie beïnvloeden) en farmaco-
hebben op de antistollingsreactie op
vaste doses van het geneesmiddel). Die
variabiliteit heeft ook te maken met een
zekere mate van onnauwkeurigheid in
de bloedonderzoeken en van het labora-
torium, een slechte therapietrouw bij de
patiënt, een slechte communicatie tus-
sen arts en patiënt, en potentialiserende
of inhiberende geneesmiddeleninterac-
ties. Patiënten die langdurig VKA's ne-
men, zijn gevoelig voor de opname van
vitamine K uit de voeding. Vitamine K-
opname vermindert het antistollings-
effect: een verminderde opname bij
patiënten met een tekort, potentialiseert
het antistollingseffect, vooral als gelijk-
tijdig anti biotica worden voorgeschreven.
gebruik van een antibioticum voor een
banale urine- of luchtweginfectie, die de
darmflora die vitamine K aanmaakt
verstoort, en dit zonder de dosis VKA
te verlagen. De kans dat de patiënt een
ernstige hemorragische complicatie ont-
wikkelt onder VKA's is afhankelijk van
behandelingsgerelateerde en patiëntge-
relateerde factoren. Patiëntgerelateerde
factoren zijn: een hoge leeftijd (ouder
dan 75 jaar), een slechte therapietrouw,
de aanwezigheid van geassocieerde
arteriële hypertensie, antecedenten van
CVA of (gastro-intestinale...) bloedingen,
comorbiditeiten zoals nierinsufficiëntie
(GFR < 30ml/min.), kanker, anemie, ante-
cedenten van herhaaldelijke valpartijen of
het concomitante gebruik van een plaat-
jesaggregatieremmer. Behandelingsgere-
lateerde factoren zijn de intensiteit, de
duur, de variabiliteit van de anticoagulatie,
alsook de kwaliteit van de opvolging en
de therapeutische monitoring. Bovendien
moet rekening worden gehouden met ge-
associeerde behandelingen die het risico
op bloedingen kunnen verhogen. Acci-
denten komen meestal voor in de eerste
maand na instelling van de behandeling.
agulatie en afwijkingen van de iNR ten
opzichte van de streef-iNR het meest
predictief voor hemorragische acciden-
ten. Het risico op bloedingen stijgt lineair
met een iNR van meer dan 3 en exponen-
tieel met een iNR van meer dan 4. Het
risico op bloedingen geassocieerd met
een iNR tussen 3 en 4,5 wordt geschat
op drie keer het risico geassocieerd met
een iNR tussen 2 en 2,5. een studie uit-
gevoerd bij bejaarde patiënten met chro-
nisch VF suggereert overigens dat een
lagere streef-iNR (1,5 tot 2,1) het aantal