background image
MEDI-
SfEEr
414
44
16 mei 2013
CAHieR
PRéVeNTiON
KATeRN
AGeiNG
niet onderschat worden. Het vraagt veel
tijd en uitleg om dit proces te doen begrij-
pen
," aldus nog dr. De Lepeleire.
"Zoals vermeld, kan het nuttig zijn om
bijvoorbeeld in de ontslagbrief van het
ziekenhuis te suggereren dat de AchE-i na
ontslag in een tweede tijd eventueel kan
worden gestopt in het rusthuis. In die con-
text is het ook belangrijk dat de specialist
al bij het opstarten van de behandeling re-
alistische doelen bespreekt met de patiënt
of zijn vertegenwoordiger, en eventueel
daar al aangeeft dat de behandeling in de
toekomst mogelijk zal worden gestopt
,"
verduidelijkt dr. Lambert.
Gedragsproblemen kunnen
indicatie zijn!
"Soms kunnen andere argumenten meespe-
len om de behandeling toch voort te zetten
.
We weten dat er in de latere fase van de
ziekte geen positief effect meer is op niveau
van de cognitie, maar er kan nog wel een
gunstig effect zijn op de gedragsproblemen
,
beklemtonen beide artsen. De wetenschap-
pelijke evidentie hiervoor is schaars, maar
blijkt wel uit de klinische praktijk. Vergeet
niet dat de studies die tot op heden zijn uit-
gevoerd, voornamelijk patiënten met lichte
tot matige vormen van de ziekte van Alz-
heimer includeerden. Goede wetenschappe-
lijke gegevens over een eventueel effect bij
patiënten in een gevorderd stadium, zoals in
de WZC, ontbreken
."
Stop niet vlak na
de opname in het
woonzorgcentrum!
Dr. Lambert wijst erop dat "het niet
aangewezen is om de behandeling te stop-
pen op het moment van de opname in het
WZC. Bij voorkeur dient de behandeling
(AchE-i en eventueel psychofarmaca) nog
enige tijd te worden voortgezet tot patiënt
zich heeft aangepast aan de nieuwe leef-
omgeving
."
"De patiënt moet zich uiteraard aanpassen
aan de nieuwe leefomgeving gedurende een
aantal weken of maanden. Dit kan op zich
leiden tot gedragsveranderingen en wan-
neer men te snel stopt, is men niet zeker of
dit het gevolg is van de verandering of van
het stopzetten. Dus beter evalueren na zes
maanden
," vult dr. De Lepeleire aan.
Geen futiele behandelingen
ter vervanging!
"Merk op dat de deelnemers aan de work-
shop wel duidelijk akkoord gingen over
het feit dat het zinloos is om een niet-
wetenschappelijk onderbouwde behan-
deling (bv. ginkgo biloba) toe te dienen
als vervanging voor het stoppen van de
actetylcholinesterase inhibitor
," merkt
dr. De Lepeleire op.
"Zomaar iets voorschrijven op vraag van
de familie of als gemakkelijkheidsoplos-
sing, is inderdaad nutteloos
, bevestigt dr.
Lambert. Essentieel in de optimale hulp-
verlening, is gezamenlijk overleg en kri-
tische analyse door de huisarts, eventueel
CRA en geriater over de aangewezen me-
dicatielijst voor een bepaalde patiënt. Ant-
woorden moeten worden gegeven op wat
nog nuttig is of wat kan worden gestopt.
Ook een systematische bespreking van
het gebruikte formularium in het WZC
tussen CRA en geriater lijkt ons nuttig.
Dergelijke analyse leidt ongetwijfeld tot
het niet meer voorschrijven van `futiele'
behandelingen
."
kan men ook starten met
een AchE-i in het WZC?
"Het starten van een AchE-i na opname
in het WZC is meestal weinig zinvol ge-
zien de gevorderde toestand van de ziekte.
Uitzonderlijk kan dit toch worden over-
wogen, bijvoorbeeld om gedragsproble-
men, zoals agressie, onrust of agititatie, te
behandelen, waardoor het gemakkelijker
kan zijn om met de ziekte om te gaan
,"
aldus dr. De Lepeleire.
"De kosten-batenanalyse van AchE-i is
de laatste jaren wel verbeterd, maar dit
voornamelijk als gevolg van de prijsdaling
door aflopen van het patent en de beschik-
baarheid van de generische vormen van de
acetylcholinesterase-inhibitoren waarvan
er echter slechts enkele effectief goedkoper
zijn dan de merkproducten
."
"Dit maakt dat zelfs zonder terugbetaling
een behandeling kan worden overwogen
gezien de geringe meerprijs ten opzichte
van de Bf-merkproducten. Als de terugbe-
taling stopt, kan men een beroep doen op
deze generieken, maar de indicatie moet
er uiteraard zijn
," merkt dr. De Lepeleire
nog op.
Let op voor bijwerkingen!
"Tijdens de workshop kwam ook aan bod
dat de bijwerkingen van de AchE-i niet
vergeten of onderschat mogen worden,
bijvoorbeeld op cardiaal vlak, naast de ge-
kende cholinerge bijwerkingen zoals nau-
sea, braken, diarree en abdominale pijn.
De bijwerkingen moeten uiteraard in het
geheel van de polymedicatie worden beke-
ken
," aldus dr. De Lepeleire.
"Bijzondere aandacht is nodig voor het
gebruik van andere psychofarmaca.
Zo is de evidentie voor de werkzaamheid
van antipsychotica zeer zwak of wordt dit
frequent overschat bij deze populatie, ter-
wijl de bijwerkingen van antipsychotica
vermoedelijk nog veel ernstiger zijn dan
deze van de AchE-i. Ook benzodiazepinen
zijn niet zonder gevaar en worden fre-
quent gebruikt in niet-correcte indicaties
,"
besluit dr. Lambert.
Conclusie
De gunstige effecten van acetylcholines-
terase-inhibitoren (Ache-i) op cognitie,
het gedrag en het functioneren zijn voor-
al merkbaar bij milde tot matige vormen
van de ziekte van Alzheimer. Bij patiën-
ten met gevorderde dementie die naar
een wzC gaan of er verblijven, en die in
de laatste fase van hun leven zijn met een
gemiddelde levensverwachting van twee
jaar, dient men goed na te denken of een
behandeling nog zin heeft.
Levenskwaliteit is de sleutelvraag bij de
kritische analyse van de medicatielijst.
zonder overtuigend bewijs van de nood-
zakelijkheid kunnen sommige genees-
middelen beter worden stopgezet.
Het is niet steeds gemakkelijk voor de
huisarts om de behandeling met Ache-i
stop te zetten eens de patiënt in het rust-
huis is, maar de specialist kan hierbij
helpen door een mogelijke stopzetting
vroegtijdig te bespreken en in de brief te
vermelden.
De samenwerking tussen de huisarts en
de geriater, in samenspraak met de patiënt
of zijn vertegenwoordiger, is essentieel
voor een optimale hulpverlening. een
workshop zoals deze zorgt voor interes-
sante topics en denkpistes die ook in de
klinische praktijk toepasbaar zijn.