background image
edilir. Elektromanyetik radyasyonun enerjisi radyasyonun doku-
ya penetrasyon kabiliyetini belirler. Böylece daha yüksek ener-
ji daha derin penetrasyonu temin eder. Daha yüksek enerjiler
daha ileri do¤ru enerji aktar>m>na neden olur, böylece yüksek
enerji makineleri ile maksimum enerji cilt alt>nda depolan>r. Bu
nedenle tepe noktas> 140.000 volt (140 kVp) olan bir düflük
enerji makinesi, maksimum dozun ciltte toplanmas> ve bu do-
zun 4 cm derinlikte eksponansiyel olarak %25'e düflmesi nede-
niyle cilt kanseri gibi yüzeyel kanserlerin tedavisinde tercih edi-
lebilir. Vücuttaki daha derin tümörler için tepe noktas> 10­15
milyon volt (MV) gibi daha penetran hüzmeler üreten makine-
ler kullan>labilir. 10­15 MV ile çal>flan bir makine maksimum
enerjiyi 2.8 cm derine iletir ve maksimum dozun da sadece
%50'si 20 cm derine ulaflabilir. Yüksek enerji fotonlar>n>n aksi-
ne elektronlar maksimum dozu cilde veya hemen alt>na tafl>r ve
göreceli sabit bir doz ile belirli bir yol kat eder ve sonra h>zla
azal>r.
Baz> durumlarda tümöre içerideki bir kaynaktan radyasyon gön-
dermek tercih edilebilir. Radyasyon dozu, verilecek radyasyonun
dokuya penetrasyon yetene¤i ve radyasyon kayna¤>na olan uzakl>¤>-
na göre belirlenir. Radyasyon yo¤unlu¤u görünür >fl>kta oldu¤u gibi
kaynak ile hedef aras>ndaki mesafenin karesiyle ters orant>l> olarak
azal>r (1/d2). Radyasyon kayna¤>ndan olan mesafe iki kat>na ç>k>nca
radyasyon yo¤unlu¤u %75, üç kat>na ç>k>nca %89 azalaca¤>ndan
çevre dokuya geçen radyasyon dozunu minimize etmek için kayna-
¤> tümör dokusuna yerlefltirmek düflüncesi mant>kl> olacakt>r.
Zaman>n geçmesiyle radyoaktif
izotoplar>n meydana getir-
di¤i radyasyon dozu azal>r; buna radyoaktif bozulma (decay) de-
nir. Her izotopun bir yar> ömrü vard>r; bu süre doz h>z>n>n
%50'ye düflmesi için gerekli zaman olarak tan>mlan>r. Bununla
beraber sabit bir dozun arzu edildi¤i durumlar vard>r ve bu du-
rumda uzun ömürlü bir izotop kullan>l>r; gerekli doz verildikten
sonra da geri al>n>r. Radyoaktif kaynaklar> uzaklaflt>rman>n zor
olabildi¤i di¤er durumlarda kal>c> bir implant yerlefltirilir.
RADYOB
Radyasyon dokudaki etkisini hücre içinde iyonizasyon yapmak
suretiyle gösterir. Hedef hücreler DNA molekülü olup iyonizas-
yonlar DNA sarmal>nda k>r>klar meydana getirir. E¤er hasar sar-
mal>n birinde meydana gelmiflse karfl> sarmal bir tamir kal>b> ola-
rak çal>fl>r ve hücre kendisini tamir edebilir. Buna mukabil e¤er
karfl>l>kl> iki sarmalda hasar oluflmuflsa kromozomun iki ucu bir
Dutta ve ark.
618