vaginal ve vezikal bölümlere ayr>labilir. Bu alt bölümler ad>-
n> tafl>d>klar> organlara bitifliktir. Her pleksus sinir demetleri
ve gangliyonlar>n yapt>¤> ince, e¤rilmifl, pencereli bir yaprak
olup bunlar>n her biri üst hipogastrik pleksusa karfl>l>¤> olan
hipogastrik sinir grubu ile ba¤lan>r. Pleksusun üst k>s>mlar>
lateral pelvik duvarlar ve bunlar> kaplayan yap>lara dayal>d>r.
Alt k>s>mlar, levator ani ve koksigeus kas> gibi pelvis döfle-
mesini yapan yap>larla ilgilidir. Sakral ve koksigeal pleksus-
lar arkada yer al>rlar (bkz.sayfa 42 ve 43).
Hipogastrik sinirler pelvik pleksuslara ait sempatik lifle-
rin ço¤unu tafl>rsa da di¤er sempatik lifler ayn> yandaki sem-
patik trunkusun sakral k>sm>ndan ç>kan sakral splanknik lif-
ler üzerinden tafl>n>r (bkz.Levha 30). Parasempatik (gangli-
on-önü) lifler ve keza aferent visseral ve vasküler lifler plek-
susa, ikinciden dördüncüye kadar olan sakral sinirlerden ç>-
kan (bkz.sayfa 42, 43 ve 80) pelvik splanknik sinirler ola-
rak girer. Bu liflerden baz>lar> pelvik pleksus veya pleksuslar-
daki ganglion hücrelerinin çevresinde sonlan>r; di¤erleri, va-
zodilatatör, vissero- ve sekretomotor ifllevler için impulslar>
götürdükleri pelvik yap>lar>n (distal kolon, rektum, mesane,
d>fl ve iç genital organlar) duvar>na veya duvar>n civar>na yer-
leflmifl küçük ganglionlarda kavflak yapmak üzere bu plek-
suslar>n içinden geçer. Pelvik splanknik sinirlere eskiden ve-
rilmifl olan "nervi erigentes" ad> bunlar>n her iki cinsiyette
genitallerin erektil dokusunda konjesyon ve vazodilatasyon
meydana getirici etkilerini iflaret etmektedir.
Distal kolonu besleyen parasempatik liflerin seyri özgün-
dür. Her iki yanda, alt hipogastrik pleksus ve hipogastrik
sinirlerden çok say>da kökçükler halinde do¤an bu lifler sig-
moid boyunca yukar>ya t>rman>r, üst hemoroidal ve sigmoid
arterleri çaprazlar (sayfa 70'e de bkz.) ve mutad olarak sple-
kar>flt>r>lmas> olas>d>r. Üstte, intermezente-
rik sinirler çöliak pleksusla devam etmekte
olup bunlar>n d>flta olan> çöliak ve aortiko-
renal gangliyonlar>n alt k>s>mlar> ile birlefl-
mifl, intermediyer olanlar ise üst mezenterik
pleksusa kat>lm>flt>r. Altta, intermezenterik
sinirlerin d>fl lifleri afla¤> yönde üst hipogas-
trik pleksusa geçer. Birinci ve ikinci lum-
bar splanknik sinirler (bkz.Levha 30) mu-
tad olarak intermezenterik sinir pleksusun-
da sonlanmakta olup buradan duodenal,
pankreatik, renal, gonadal ve vasküler dallar
ç>kar.
Alt mezenterik pleksus alt mezenterik
arterin ç>k>fl noktas>n> kuflat>r ve esas olarak
intermezenterik sinir liflerinin intermediyer
grubundan kurulu olup d>fl intermezenterik
sinirlerden ve keza bitiflikteki lumbar
splanknik sinirlerden küçük bir katk> gelir.
Pleksus içinde, artere bitiflik olarak uzanan
bir veya iki gangliyon vard>r. Ana alt me-
zenterik pleksusun uzant>lar> alt mezente-
rik arterin sol kolik, sigmoid ve üst hemo-
roidal (rektal) dallar>n> kuflat>r ve bunlara
efllik eder. Sinirler ba¤>rsa¤a, t>pk> damarlar
gibi transvers kolonun distal k>sm>ndan
anorektal bölgeye kadar da¤>lm>flt>r. Bunla-
r>n asendan dallar> orta kolik arterin dalla-
r> boyunca seyreden sinirlerle, alt dallar> ise
alt hipogastrik pleksuslardan gelen dallar-
la iletiflim kurar.
den ayr>lan iki common iliak arterin aras>na
yerleflmifl olan üst hipogastrik pleksus
(presakral sinirler) üçüncü lumbar vertebra-
n>n alt kenar> hizas>ndan, hipogastrik sinir-
lerin sa¤ ve sol gruplar>na bölünerek son-
land>¤> sakrumun üst k>sm> hizas>na kadar
uzanan birbiriyle karfl>l>kl> iletiflim kurmufl
sinirlerin yapt>¤> yass> bir demettir. Bu plek-
susun üst ve merkezi bölümleri alt mezente-
rik pleksusun alt k>sm> ile devaml>l>k göste-
rir ve distal kolona parasempatik lifleri tafl>-
ma görevi yüklenen oblik ba¤lant>lar ba-
zen bu son pleksusu üst hipogastrik pleksu-
sun sol kenar>na ba¤lar.
rik arterin her iki yan>nda afla¤> do¤ru inen
en d>fltaki intermezenterik sinirler de t>pk>,
pelvik yap>lar>n sempatik liflerinin ço¤unu
hipogastrik sinirler yoluyla sa¤layan üçün-
cü ve mutad olarak dördüncü splanknik si-
nirler gibi bu pleksusa kat>l>r.
Alt hipogastrik (pelvik) pleksuslar rek-
tum, prostat, seminal veziküller ve mesane-
nin taban> ve inferolateral yüzeylerinin arka
bölümlerinin her iki yan>na yerleflmifltir. Ka-
d>nda medial tarafta prostat ve veziküllerin
yerini serviks uteri ve lateral vaginal yüzey-
ler al>r. Alt hipogastrik pleksus rektal ve ve-
zikal bölümlere veya kad>nda rektal, utero-
79
BÖLÜM X -- LEVHA 32
<
NCE VE
K
ALIN
B
A/IRSA/IN
<
NNERVASYONU
(Sayfa 78'in devam>)
(Sayfa 80de devam ediyor)
ÖN VAGAL TRUNKUS
SOL ALT FREN
PLEKSUSUN REKÜRAN DALI
ÖN VAGAL
TRUNKUSUN HEPAT
ARKA VAGAL TRUNKUS
ARKA VAGAL
TRUNKUSUN ÇÖL
SOL GASTR
ÖN VAGAL
TRUNKUSUN ÇÖL
ARTERLER VE PLEKSUSLAR
BÜYÜK TORASSPLANKN
ÖN HEPAT
ÇÖL
GASTRODUODENAL
ARTER VE PLEKSUS
KÜÇÜK TORASSPLANKN
SON TORASSPLANKN
AORT
SUPERGANGL
ALT PANKREATARTER VE PLEKSUS
SUPERARTER VE PLEKSUS
ORTA KOL
SA/ KOL
SUPERARTER VE PLEKSUS
MEZENTER
PER
APPENDVE SMEZO-APPEND