ile kabaca örtüflen deli¤in çevresine kadar giden anatomik
anal kanal ile ayn>d>r. Bunun pete¤e benzeyen üst kenar>,
yani dentat çizgi, anatomik anal kanal>n üst k>sm>n>n pekten
(petek) olarak adland>r>lmas>na neden olmufltur ve buras> sa-
dece, anoderm (Gorsch) ad> verilen mukokütanöz bir örtü
ile kapl> olmay>p subepitelial, areolar ve ba¤ dokusu ile iç ve
d>fl hemoroidal (rektal) pleksuslar aras>ndaki a¤>zlaflmalar
(bkz.sayfa 73), rektumun otonom innervasyonu ile anal ka-
nal>n periferik sinir deste¤i aras>ndaki ba¤lant>lar (bkz.sayfa
81) ve lenfatikler (bkz.sayfa 75) gibi yap>lar> da içermekte-
dir. Anal müsküler halkay> oluflturan bütün kaslar taraf>ndan
kuflat>lm>fl olan pekten (bkz.sayfa 60-63) 1-1,5 cm kadar afla-
¤> yönde, ad>n> koyarsak, intersfinkterik çizgiye (buna Hil-
ton'un ak çizgisi veya intermüsküler oluk ad> da verilmek-
tedir) kadar uzan>r ve bu çizgi konjoined longitüdinal ka-
s>n anoderme yap>flmas> ve muskulus submucosae ani
(sayfa 60'a da bkz.) ile kaynaflmas> ile meydana gelmifl, ko-
layca palpe edilebilen bir iflaret tafl>d>r; bunun bulundu¤u
düzey internal anal sifinterin kör alt kenar> ile d>fl sfinkterin
subkütan bölümü aras>ndaki dar bir bofllu¤a karfl>l>k gelmek-
tedir. Pektenin klinik önemi kendisini anal fissürlerin, fibro-
zun (pektenoz) ve yang> olaylar>n>n ye¤ledi¤i bir bölge olu-
flu ile gösterir. (Pekten çeliflkili ve günümüzde anlam>n> yitir-
mifl bir deyim olan "pekten band>" sözcü¤ü ile kar>flt>r>lma-
mal>d>r.)
ld>¤> noktada baflla-
yan 2 cm genifllikte bir ba¤ dokusu halkas> da anoderm ile
kapl> olup anal s>n>rda, anal kanal> sonland>r>r. Anoderm bu-
rada peri-anal mesafenin (bkz.sayfa 33), anorektal kaslar>n
bir bölümünün (bkz.sayfa 60-63) ve d>fl hemoroidal (rektal)
proktodeum ile kavufltu¤u yeri iflaret etti¤i
var say>lm>flt>r; öte yandan, histolojik kan>t-
lar, daha sonra bu iki fetal yap>n>n birbirine
geçiflinin keskin bir flekilde olmay>p santi-
metrelerce uzayan bir mesafe üzerinde ted-
ricen gerçekleflti¤ini göstermifltir (afla¤>ya
bkz.). Mamafi dentat çizgi görsel olarak ta-
n>nabilir, kal>n ba¤>rsa¤> kuflat>r, 6-12 tane
kranial uzant> ve buna efl say>da, araya gir-
mifl kaudal sinüoziteler gösterir. Dentat çiz-
ginin kranial uzant>lar> genellikle rektal
(anal) mukozan>n sütun fleklinde kabart>lar>
ile ilgili olup bunlar>n üzerine yer al>r ve bu
sütunlara "rektal sütunlar" veya "Morgagni
sütunlar>" ad> verilir. Bunlar yukar> do¤ru 2-
3 cm gider ve en kranial noktada, kendini
kuflatan mukoza içine fark edilmeden da¤>-
l>r. Bunlarda araya giren dokulara göre çok
daha zengin lenfatik ve vasküler bir yatak
vard>r. Rektal sütunlar aras>nda bulunan va-
di fleklindeki çöküntülere "rektal sinüsler"
veya "Morgagni sinüsleri" ad> verilir.
Alt uçlar>nda, (yani dentat çizgide) rek-
tal sütunlar mukoza katlanmalar> ile ba¤lan-
makta olup bu katlanmalara "anal valvler"
veya üst serbest kenarlar>n>n içbükey olma-
s>ndan ötürü "semilunar valvler" ad> da veri-
lir. (Bu anal valvlerin rektal valvler [yukar>-
ya bkz.] ile kar>flt>r>lmamas> gerekir). Rektal
sinüslerin büyük bölümü (hepsi de¤il) anal
valvlerin d>fl>nda, kaudal yönde uzan>r ve
"anal kriptalar" veya "anal cepler", "anal
sinüsler", "Morgagni kriptalar>" ve "Horner
kesecikleri" ad> verilen, 1 cm veya daha faz-
la derinli¤e sahip cepler yaparlar. Bunlar>n
a¤>zlar> kranial yönde rektal sinüsler içine
aç>l>r ve bunlar>n lüminal duvarlar> anal
valvler taraf>ndan oluflturulur. Anal kriptala-
r>n derinliklerinde peri-anal bezlerin duk-
tuslar> aç>l>yor olabilir (afla¤>ya bkz.).
Dentat çizgi kranial yönde, rektal sütun-
larla uyum gösteren de¤iflken bir mesafede
uzan>r. Bu uzant>lar 1-1,5 cm uzunlukta ola-
bilir ve bunlar taraf>ndan kapat>lan ano-
derm yar>madalar> anal sütun ad>n> al>r.
Aç>kça görüldü¤ü gibi anal sütunlar kendile-
rinin kranialinde uzanan rektal sütunlarla
bir hizada dizilmifltir. Aras>ra anal sütunlar
rektal lümen içine papiller uzant>lar gönde-
rir ve bu difl fleklindeki uzant>lara "anal pa-
pillalar" ad> verilir. Bununla beraber birçok
durumda anal papillalar yoktur fakat bulun-
duklar> ve kronik bir enfeksiyona u¤rad>kla-
r> takdirde hipertrofiye u¤rar ve bu öylesine
ileri bir hal alabilir ki, en sonunda anal ka-
naldan d>flar> bile ç>kabilen fibröz polipleri
and>r>rlar (bkz.sayfa 172). Rektal sütunlar
aras>nda dentat çizgi anal valvlerin üst ser-
best kenar>na karfl>l>k gelir.
Cerrahi anal kanal>n alt üçte ikisi, den-
tat çizgiden bafllayan ve anal s>n>ra kadar,
yani anal borunun d>flar>ya aç>ld>¤> veya ta-
n>mlanmas> bir nebze güç olan fakat anal
derinin k>l gelifliminin görülmedi¤i kenar>
58
BÖLÜM X -- LEVHA 12
R
EKTUM VE
A
NAL
K
ANAL
(Sayfa 57'nin devam>)
(Sayfa 59'da devam ediyor)
PER<-ANAL MESAFEDE DIfi
HEMORO
KORRUGATOR KÜT
SUBKÜTAN DIfi SF
PER<-ANAL MESAFE
MUSKULUS SUBMUCOSAE AN<
TRANSVERS SEPTUMU
PER<-ANAL BEZ
YÜZEYEL DIfi SF
ANAL VALVÜL
<Ç SF
KONJOKAS
DER
PEKT(ANATOM
SUBMÜKÖZ MESAFE VE <Ç
HEMORO
REKTAL S
REKTAL SÜTUN (MORGAGN<)
LEVATOR AN< KASI
MÜSKÜLAR
S
LONG
REKTAL FAS
PER
ALT REKTAL VALVULUS
ORTA REKTAL VALVULUS
ÜST REKTAL VALVULUS
REKTOS
S
CERRAH< ANAL KANAL
ANATOM
ANAL KANAL
PER<-ANAL
DERVE TER BEZLER<
ANAL SINIR
PEKTEN
ANODERM