pekten alan>n> kaplayan anoderme eriflirken kal>nlafl>r. Düz,
parlak ve grimsi renkte olan anoderm müköz, sebasöz ve ter
bezlerinden yoksundur ve bitifli¤indeki pektenin müsküler
ve fibröz dokular>na s>k>ca yap>flarak yukardan submüköz
mesafeden, afla¤>dan peri-anal mesafeden ay>r>m sa¤lar
(bkz.sayfa 33). nda, anoderm daha
da kal>nlafl>r ve fark edilmeden peri-anal deriye geçifl yapar;
bu deride mutad kütanöz glandüler ve folliküler elemanlar
bulunmakta olup bunlar>n aras>nda Gay'>n özgül sirkümanal
bezleri, aras>da kendisinden peri-anal hidradenomlar>n gelifl-
ti¤i apokrin ve ekskretuvar bezler bulunur.
Anal kanal ve keza alt rektumun subepitelial ve müskü-
ler tabakalar>nda basit tübüler ve rasemöz bezler de¤iflik dü-
zenlilikte bulunabilir. Bunlara peri-anal bezler, intramüskü-
ler bezler, anal duktuslar, vb. ad> verilmifltir. Bunlar>n embri-
yolojik kaynaklar> ve gerçek anatomik yerleri ile gerçek ifl-
levsel önemleri hakk>ndaki bilgiler maalesef hala tam olmak-
tan çok uzak olup kafa kar>flt>rmaktad>r. Duktuslar>n a¤>zlar>
genel olarak anal kriptalar>n dibine aç>l>rsa da duktuslar ve
bezler bitiflik dokular içinde oldukça uzak mesafelere ve hat-
ta sfinkterik kaslar>n içine ve ötesine uzanabilir ve bu neden-
le bunlara bazen "intramüsküler bezler" ad> verilmifltir. Bu
bez yap>lar>n>n anorektal enfeksiyon noktalar> olarak tafl>d>k-
lar> önem inkar edilemez. Yeterli drenaja ra¤men anorektal
bir noktadan do¤an peri-anal apsenin fistül fleklinde sonlan-
mas>n>n (bkz.sayfa 173) nedeni kriptalarda de¤il, peri-anal
bezler, duktuslar veya bunlar> kuflatan ba¤ dokusu içinde bir
"epitel oda¤>n>n" kalm>fl olmas>d>r. Böyle bir oda¤>n varl>¤>n>
sürdürmesi ayn> flekilde fistülün nüksetmesine de neden ola-
bilir.
pleksusun (bkz.sayfa 73) üzerine oturmufl-
tur.
Anal kanal>n (anatomik ve keza cerrahi)
ekseni eriflkinlerde yukar> ve önde göbe¤e
do¤ru (rektumun aksine, yukar>ya bkz.) yö-
nelmifltir. Bebeklerde her iki eksen, yani
rektum ve anal kanal>n eksenleri, çocukta
hala eriflkinlere mahsus rektal e¤riliklerin
bulunmay>fl> nedeniyle ayn> yöndedir. Bu
durum çocukluk dönemini anal ve rektal
prolapsusa yatk>n hale getirir.
<ç sirküler ve d>fl longitüdinal kas k>l>f-
lar> ve özellikle çok iyi geliflmifl olan rektu-
mun müskülaris mukoze tabakas> anorektal
kaslarla ba¤lant>l> olarak ele al>nm>flt>r
(bkz.sayfa 60-63).
Sfinkterik rektal bölümün submukozas>
içinde, submüköz mesafede iç hemoroidal
(rektal) venöz pleksus yer al>r (bkz.sayfa
33). Submukoza da lenfatikler ve terminal
sinir liflerinden özellikle zengindir (bkz.say-
fa 75-81).
Sigmoid kolonla karfl>laflt>r>lacak olursa
rektumun müköz membran> daha kal>n-
d>r. Buras> cerrahi anal kanala ulafl>rken gi-
derek daha fazla k>rm>z> ve zengin flekilde
vaskülarize bir hal al>r ve en alt bölümü he-
men hemen mürdüm eri¤i rengindedir. Bu
afl>r> vaskülarite kanama bozukluklar>na yat-
k>nl>k yarat>r. Rektal mukozan>n hareketlili-
¤i de büyük olup genifl rugöz katlanmalar
meydana gelebilir ve bunlara bazen yalanc>
polipler ad> verilir. Rektumun basit, hakiki
silindirik mukoza epiteli kolonunkine ben-
zerse de alt uca do¤ru biraz daha kübik bir
hal alma e¤ilimi gösterir. Kolonun geri ka-
lan k>sm>nda oldu¤u gibi rektum da müsin
üreten tübüler bezler (Lieberkühn) içerir ve
burada, artm>fl vaskülarite ile birlikte bunlar
özellikle iyi geliflmifltir ve bol miktarda gob-
let hücresi içerirler. Rektumun kübik veya
silindirik epiteli cerrahi anal kanal>n üst üç-
te birine do¤ru afla¤> yönde uzan>r ve bura-
da, dentat çizginin üzerinde (afla¤>ya bkz.)
düzensiz bir flekilde çok katl> skuamokübik
tipe dönüflür; bu ise iç hemoroidal pleksusu
ve keza rektal sütunlar ve Morgagni si-
nüslerini direkt olarak örter (yukar> bkz.).
Bazen "anal mukoza" ad> da verilen bu epi-
tel de¤iflim bölgesi (daha önceki kavramla-
r>n aksine) birden bire bafllamaz, bunun ye-
rine görece düzensiz bir tarzda düzenlen-
mifl olup bitiflik kübik sütun bölgelerini ku-
flatan skuamöz epitel bazen dentat çizginin
oldukça üzerinden anorektal kas halkas>
bölgesine kadar uzan>r (bkz.sayfa 60). Dola-
y>s> ile dentat çizgiyi "mukokütanöz kavflak"
olarak adland>rmak yanl>fl olur.
Rektal sütunlar> ve sinüsleri kaplayan
çok katl> skuamöz epitel anal kanal>n dentat
çizgi ve intermüsküler oluk aras>nda kalan
59
BÖLÜM X -- LEVHA 13
R
EKTUM VE
A
NAL
K
ANAL
(Sayfa 58'in devam>)
ANAL BEZ VE
ANAL KRAÇILAN KANAL
PEKT
Ç
ÜZER
SKUAMÖZDEN
S
GEÇ
SKUAMÖZ
EP
Ç
PER<-ANAL DERFOLLBEZLER< VAR; ANAL
KANALDA YOK