bükey kenar>ndan ç>kan aa.in say>s> hesaba kat>lacak olursa
üç farkl> tip birbirlerinden ay>rd edilebilir (100 bedenin di-
seksiyonu; Quenu ve ark.). Olgular>n %65'inde tek bir a. bu-
lunmakta olup bu arterin besledi¤i alan hepatik fleksura ile
transvers kolondur ve baz> hallerde sol kolonun bafllang>c>-
na kadar uzan>r. Bu tek a. transvers kolonun sa¤ yar>s>na
do¤ru seyrederken olgular>n üçte birinde bifürkasyona u¤-
rar, sol dal, kolon civar>nda, sol koli¤in bir dal> ile birleflerek
Riolan'>n büyük arkad>n> (kemerini) oluflturur. Di¤er olgular-
da a. transvers kolonun tamam>na hizmet eden üç veya dört
dala bölünür ve Riolan yay> önemli derecede daha küçüktür.
Olgular>n %33'ünde iki aa. varsa da bu olgular>n sadece bi-
rinde bir a. transvers kolona, di¤er ikisi asendan kolona git-
mektedir. Olgular>n ço¤unda her iki aa. transvers kolonu
beslemekte, ve daha sonra splenik fleksuraya ulaflmaktad>r.
zlaflmakta ve çeflitli ilmikler yapmaktad>r. Olgular>n
%2'sinde üç aa. vard>r. Bunlar sadece transvers kolonu kap-
s>yorsa da bir olguda splenik fleksuray> da almaktad>r. Bu
bulgular temel olarak di¤er yazarlar>n bulgular> ile uyuflmak-
tad>r zira, aç>kça görüldü¤ü gibi, bu çeflitlili¤in >fl>¤>nda sa¤
veya orta kolik a.>n varl>¤>n> kabul edip etmemek az çok bir
terminoloji sorununa dönüflmektedir.
Sa¤ tarafta superior mezenterikin son dal> olan ileokolik
a. daima bulundu¤undan kural olarak bunun iki ana dal>, ya-
ni asendan kolik ve desendan ileal dal> daima bulunmakta-
d>r. Bunlardan ilkinin sonu, tipik olarak, marginal a.'in
(Drummond) bafllang>c>n> oluflturur ve sa¤ kolik a.in desen-
dan dal> ile a¤>zlafl>r.
aa.in ifllevlerini yüklenir. Birçok olguda (%33, Robillard ve
Shapiro; %23, Sonneland ve ark.) sa¤ kolik ve ileokoli¤in or-
tak bir orijini vard>r. Desendan dal ön çekal, arka çekal ve
appendiküler aa.'e bölünür. Birkaç k>sa kolik dal buluna-
sa¤ gastro-epiploik aa. Üst mezenterik
a.'den veya direkt olarak aorttan ç>kan orta
kolik a. dorsal pankreatik (ve transvers pan-
kreatik) a.'i verdi¤i zaman bir pankreatiko-
kolik trunkus meydana gelebilir. Üstelik bu-
rada önemli olan bir husus, birçok olguda
üst mezenterik a. ile bunun orta kolik veya
aksesuvar orta koli¤i ile, pankreas ve portal
venin arkas>nda, tek bir genifl damar (Büh-
ler'in ramus anastomoticusu) veya dorsal
pankreatik a.in dallanan bir dal> vas>tas> ile
çöliak orijinin bir veya daha fazla dallar> ara-
s>nda a¤>zlaflan bir ba¤lant>n>n kurulabilece-
¤idir. A¤>zlaflan aa. bask>n olarak ince (1
mm çapta) ise de özellikle üst mezerterikin
hepatik veya sa¤ gastro-epiploik a.e ba¤lan-
mas> halinde bu çap 2-3 mm'ye eriflebilir.
(Bu çöliakomezenterik a¤>zlaflmalar>n nede-
ni embriyonik çöliak>n kökleri ile superior
mezenteri¤in aa. aras>nda olan direkt, primi-
tif bir longitüdinal a¤>zlaflman>n kalmaya de-
vam etmesidir [Tandler].)
Klasik olarak sa¤ kolik a. superior me-
zenterikten do¤an, orijini ile asendan kolon
aras>ndaki mesafenin ortas>nda bir desen-
dan ve bir asendan dala bölünen ve desen-
dan dal> ileokolikle, asendan dal> ise orta ko-
lik a.in bir sol dal> ile birleflen flekilde tan>m-
lan>r. Sa¤ kolik a.in superior mezenterikten
ç>kt>¤> noktan>n de¤iflken oldu¤u genellikle
kabul edilmektedir. Bunun s>kl>kla çok daha
üst düzeylerden do¤du¤u gözlenebilmekte
oldu¤undan duodenumun desendan bölü-
mü ve sa¤ böbre¤in alt ucunu çaprazlayabi-
lir. Genel olarak yeterince pekifltirilmeyen
bir husus popülasyonun yaklafl>k beflte bi-
rinde (%18; Steward ve Rankin) sa¤ kolik a.
tümüyle bulunmad>¤> ve incelenen olgula-
r>n üçte birinde bunun ileokolik a. ile birlik-
te ortak bir trunkustan do¤du¤udur. Ço¤u
kez bu orta kolik a.in sa¤ dal>n>n inen k>sm>-
n> yapar veya bu a. bifürkasyona u¤ramadan
önce, transvers kolonun alt kenar> civar>nda
bundan ba¤>ms>z olarak do¤abilir. Bir grup-
ta sa¤ kolik a. yokken, bir di¤er grupta orta
kolik kaybolmufltur ve bunlar>n ba¤lant>lar>-
n>n düzensiz oluflunun >fl>¤>nda asendan ve
transvers kolon, anatomik düzenlenmesi
önceden kestirilemeyen, en de¤iflken yap>-
lardan birisi halini al>r. Sadece ileokoli¤in
orijinin üzerinde, superior mezenteri¤in iç-
67
BÖLÜM X -- LEVHA 21
(Sayfa 68'de devam ediyor)
<
NCE VE
K
ALIN
B
A/IRSA/IN
K
AN
D
ESTE/<
(Sayfa 66'n>n devam>)
ALT
PANKREATDUODENAL
ARTERLER
SA/ KOL
KOL
MARGARTER
ÜST REKTAL ARTERB
REKTOS
ORTA SAKRAL ARTER
ÜST REKTAL ARTER
KR
S
MARG
TIRMANAN DAL
SOL KOL
ALT MEZENTER
MARG
ORTA KOL
ÜST MEZENTER
ÖN
ÇEKAL ARTER
ARKA
ÇEKAL ARTER
APPEND
OBTURATOR ARTER
ÜST VE ORTA
VEZ
ALT VEZ
ORTA REKTAL ARTER
<Ç PUDENDAL ARTER
ALT REKTAL ARTER
ORTAK
ARKA
ÖN