netter sindirim sistemi 3-2 Page 29

mekte olup bunlardan biri sa¤ kolik a.in asendan dal> ile

a¤>zlaflmak üzere sa¤a geçerken (afla¤>ya bkz.) di¤eri, alt me-

zenterik a.den türeyen sol kolik a.in asendan dal> ile a¤>zlafl-

mak üzere sola dönmektedir. Orta koli¤in her iki bölümü da-

ha sonra variyant dallanmalar göstermekte olup primer ve

sekonder arkadlar oluflturmakta ve bunlardan ç>kan arteriae

rectae transvers kolona gitmektedir. Öte yandan bu tan>m

her insan için geçerli de¤ildir. Superior mezenterik a.'in ay-

r> bir dal> olarak orta kolik a. s>kl>kla bulunmaz (kaydedilen

yüzdeler 5'den 22'ye ve hatta 99'a kadar de¤iflmektedir; Ste-

ward ve Rankin; Robillard ve Shapiro; Quenu ve ark.; Mor-

gan ve Griffiths; Sonneland ve ark.). Bu gibi hallerde arter

mutad olarak (%54; Kornblith ve Siddharth) yerini ortak sa¤

orta kolik kütü¤e ve bazen sol koli¤in bir dal>na b>rakm>fl

olup bu son arter zamanla hepatik fleksuraya eriflmektedir.

Kural olarak aorttan, ana orta koli¤in bir miktar üzerinden

do¤an bir aksesuvar orta kolik a. de bulunabilir (%10). Bu

arter mutad olarak sol kolik a.den gelen dallarla a¤>zlafl>p sol

transvers mezokolonda Riolan'>n ikinci yay>n> yapar. Ancak

böyle bir aksesuvar damar, splenik fleksuraya hizmet et-

mek üzere orta koli¤in kütü¤ünden ç>kan bir dal olarak da

oluflabilir. Üstelik orta kolik, sa¤ ve sol ileokolik aa. ile or-

tak bir orijine sahip olabilir veya pankreas>n içinde trans-

vers pankreatik a.den do¤ar ve bu organ> terk edip transvers

kolonun son üçte birini beslemek üzere transvers mezokolo-

na girer. Daha az s>kl>kta (200 bedende %1,5; Michels) orta

kolik a., dorsal pankreatik a. yoluyla çöliak trunkus veya

splenik a.'den direkt olarak ç>kabilir veya böyle bir ç>k>fl

noktas> varsa bifürkasyondan önce transvers pankreatik a.i

verir ve böylece pankreas> besleyen kan ile direkt olarak ile-

tiflim kurar. Bazen, orta kolik a. pankreas>n bafl>n>n arkas>n-

da, üst mezenterik orijinli aksesuvar bir sa¤ hepatikten veya,

daha distal (soncul) arkadlardan ç>k>yor ise

de bunlar>n oldukça önemli bir bölümü

ikincil arkad>n yerini alan primerden kay-

naklanabilir. Uzun arteriae rectae, ba¤>rsa¤a

erifltiklerinde bask>n olarak antemezenterik

kenara do¤ru ilerler ve duvar üzerinden ya-

y>lan a¤>zlaflm>fl pleksuslar yaparken bir ar-

kaddan veya uzun bir düz damardan köken

alan daha k>sa arteriae rectae ba¤>rsa¤>n me-

zenterik kenar>nda sonlan>rlar. Baz> arteria

rektalar ba¤>rsa¤a eriflmeden önce birbirle-

rini çaprazlayabilir veya bunlar ön ve arka

yüzlere giden iki dala ayr>l>r. Bazen, genel

inan>fl>n aksine, arteria rektalar kesin inter-

mezenterik a¤>zlaflmalar yapar. En özel (ve

kaydedilmemifl; Kornblith) bir durum ço¤u

kez ince ba¤>rsak segmentlerinin (4-6 cm)

son iki arkaddan gelen arteriae rectae tara-

f>ndan vaskülarize edilmesi olup bunlar>n

daha önde olan> ba¤>rsa¤>n ön yüzüne hiz-

met ederken arkada olan> ba¤>rsa¤>n arka

yüzüne hizmet etmekte ve bu durum du-

odenumun farkl> bölümlerine kan götüren

iki pankreatikoduodenal arkad>n düzenleni-

flini and>rmaktad>r (bkz. NETTER KOLEKS<-

YONU, Cilt 3/I, sayfa 59). Mural (duvar için-

de yer alan) trunkuslar olarak arteriae recta-

e birbirleriyle iletiflim kurmakta ve arter

a¤>zlaflmalar>n>n kesintisiz bir a¤>n> olufltur-

maktad>r. Proksimalde a¤, alt pankreatiko-

duodenal>n dallar> ile birleflirken distalde

ileokolik a.in ileal dal> ile birleflmektedir.

Ders kitaplar>nda anlat>ld>¤> üzere supe-

rior mezenterik a.in içbükey taraf>ndan yani

sa¤ taraf>ndan dört ana dal ç>kmakta olup

bunlar alt pankreatikoduodenal, orta ko-

lik, sa¤ kolik ve ileokolik aa.dir. Öte yan-

dan, bu damarlar>n orijin ve ba¤lant>lar>nda

çok say>da varyasyon bulunmas>ndan dolay>

durum, ders kitaplar>nda anlat>ld>¤> kadar

basit de¤ildir. Bu aa.den ilki olan alt pankre-

atikoduodenal birinci ba¤>rsak dal> ile ortak

bir orijine sahip olabilir ve bununla kendisi-

ne ait tehlikeli derecede düzensiz damar ile

(yukar>ya bkz.) ve ön ve/veya arka pankre-

atikoduodenal aa. ile çok çeflitli flekillerde

iletiflim kurar (yukar>ya ve NETTER KOLEK-

Orta kolik a. de klasik tan>mlamalara

göre pankreas>n alt kenar>ndan do¤ar ve

transvers mezokolunun sa¤ yar>s>na geçip

burada, kolon duvar>ndan de¤iflken bir me-

safede (5-7 cm) tipik olarak iki dala bölün-

BÖLÜM X -- LEVHA 20

NCE VE

ALIN

A/IRSA/IN

ESTE/<

(Sayfa 65'in devam>)

(Sayfa 67'de devam ediyor)

ÖN ÇEKAL A.

ARKA ÇEKAL A.

ÖN ÇEKAL A.

ARKA ÇEKAL A.

ÖN ÇEKAL A.

ARKA ÇEKAL A.

ÖN ÇEKAL A.

ARKA ÇEKAL A.

ÖN ÇEKAL VE ARKA ÇEKAL ARTERLER ARTERAPPENDDO/AR

ÖN ÇEKAL VE ARKA ÇEKAL ARTERLER KOLDALDAN DO/AR; APPENDARTER

ÖN ÇEKAL VE ARKA ÇEKAL ARTERLER
ARKADDAN DO/AN ORTAK BSAHARTER

ÖN ÇEKAL VE ARKA ÇEKAL ARTERLER ARTERARKADDAN DO/AR; APPENDYUKARDA BAPPEND

ÖN ÇEKAL VE ARKA ÇEKAL ARTERLER
APPEND

ÖN ÇEKAL VE ARKADDAN DO/AR; APPEND

ARASINDA ÇOK SAYIDA ARKAD. ÖN ÇEKAL VE
ARKA ÇEKAL BU ARKADLARDAN DO/AR;
APPEND

ÖN ÇEKAL VE ARKA ÇEKAL ARTERLER ARTERARKADDAN DO/AR; BDALDAN TÜREMBULUNMAKTADIR

ÖN ÇEKAL VE ARKA ÇEKAL ARTERLER
ARKADDAN DO/AR; BARKA ÇEKALDEN TÜREMAPPEND