background image
tin içereren ekstraselüler matriks bileflenleridir. Bu ba¤ dokusu lifleri üzerinde, optik sini-
rin nöral bileflenlerinin içinden geçti¤i çeflitli boyutlarda olan pencereler (fenestrasyonlar)
bulunmaktad>r. Buna ek olarak, lamina içinde bulunan daha büyük ve daha santralde bu-
lunan delikler santral retinal arterin ve santral retinal venin geçmesine izin verir. Lamina
içinde bulunan delikler, optik sinirin temporal ve nasal taraflar> ile karfl>laflt>r>ld>¤>nda,
histolojik olarak superiorda ve inferiorda daha büyük tarif edilmifltir. Glokomatöz optik
nöropati gelifliminde bu farkl>l>klar>n rol oynad>¤> öne sürülmektedir. Lamina kribrozada
bulunan delikler (laminar noktalar), ço¤u zaman oftalmoskopide optik sinir bafl>n>n çu-
kurlu¤unun taban>nda görülebilir. Optik sinir ile yan>ndaki koroidal ve skleral doku ara-
s>nda Elschnig halkas> denen bir ba¤ dokusu kenar> bulunur. Lamina kribrozan>n ba¤ do-
kusu lifleri, bu etraf> çevreleyen ba¤ dokusu s>n>r>ndan uzan>r ve birbirine paralel ve kü-
meler halinde uzanm>fl olan bir seri plaka halinde düzenlenmifltir.
Ön optik sinirin vasküler anatomisi ve peripapiller bölge genifl ölçüde araflt>r>lm>flt>r
(Bkz. fiekil 3-11). Ön optik sinirin arteriyel dolafl>m> tamamen oftalmik arterin dallar> olan
1'den 5'e kadar olan arka silyer arterler yolu ile sa¤lan>r. Tipik olarak, 2. ve 4. arka silyer
arterler aras>nda (arka globa girmeden yaklafl>k 10-20 tane k>sa posterior arterlere ayr>l-
madan önce) öne do¤ru ilerler. Ço¤u zaman arka silyer arterler, k>sa arka silyer arterlere
dallanmadan önce, medial ve lateral gruplara ayr>l>r. K>sa arka silyer arterler, ve anterior
optik sinirin en çok besleyen arteri oldu¤u gibi, peripapiller koroidi beslemek için poste-
rior globun perinöral skleras>ndan içeri girerler. Baz> k>sa arka silyer arterlerin dallara ay-
r>lmadan skleran>n içinden direkt koroidin içine do¤ru ilerlerken; di¤erleri hem koroide
hem de optik sinire dal verebilmek için sklera içinde dallara ayr>l>r. Ço¤u zaman perinö-
ral sklera içinde Zinn-Haller halkas> denen devaml>l>k göstermeyen bir arteriel halka bu-
lunur. Santral retinal arter, ayn> zamanda oftalmik arterin posterior orbital dal>, optik si-
nire globun yaklafl>k 10-15 mm arkas>ndan girer. E¤er santral retinal arterin birkaç intra-
nöral dal> varsa istisnai olarak olan ve ara s>ra bulunan küçük bir dal retrolaminar bölge-
de bulunur ve pial sistem ile anostomozlaflabilir. Santral retinal arter optik sinirin merke-
zinde, santral retinal venin yan>nda seyreder.
Yüzeyel sinir lifi tabakas>n>n kan dolafl>m>, bafll>ca santral retinal arterden dallanan re-
kürren retinal arterioller taraf>ndan sa¤lan>r. Peripapiller sinir lifi tabakas>ndan köken
alan bu küçük damarlar, optik sinir bafl>n>n merkezine do¤ru ilerler ve "epipapiller da-
marlar" olarak adland>r>l>r. Bu damarlar>n kapiller dallar> disk kenar>nda retinal kapiller-
ler ile devaml>l>k gösterir; ama ayn> zamanda optik sinirin prelaminar kapillerleri ile arka
anostomozlar> da vard>r. Silyoretinal arter varsa temporal sinir lifi tabakas> buradan da
beslenebilir.
Prelaminar bölge, bafll>ca k>sa arka silyer arterlerin direkt dallar> ve varsa Zinn-Haller
halkas>n>n dallar> taraf>ndan beslenir. olan gözde, ar-
teriyel dallar hem prelaminar bölgeyi hem de laminar bölgeleri besler. Lamina kribroza
bölgesi ayn> zamanda k>sa arka silyer arterlerin dallar>ndan veya Zinn-Haller halkas>n>n
dallar>ndan da kan dolafl>m>n> sa¤lar; bu durum prelaminar bölge ile benzerlik gösterir.
Bu prekapiller dallar, intraseptal kapiller a¤> oluflturacak dallara ayr>lmadan önce lamina
kribrozan>n d>fl taraflar>na do¤ru ilerler. Arterioller ayn> zamanda k>sa arka silyer arter-
lerden ve Zinn-Haller halkas>ndan da dallanabilirler ve pial arterleri beslemek için arka-
ya do¤ru ilerleyebilirler. Bu pial arterler laminar bölgenin beslenmesine katk>da bulunur-
50
·
Glokom