background image
4
II
2
Anatomiye Dayali T
ani:

Kafatasi, Skalp v
e
Meninksler
KRANYUM, SKALP & MENNKSLER GENEL BAKI
Genel Baki
Kafatasi, skalp ve meninks anatomisini anlamak gö-
rüntülemede doru taniyi koymak için kilit noktadir.
Birçok önemli ayirici tani yerleime dayanarak yapilir.
Her yerleim farkli bir görüntüleme yaklaimi gerektirir.
Örnein BT genellikle kafatasi ve skalp lezyonlari
için en iyi görüntüleme yöntemidir. Karmaik bir kafa
tabani lezyonuyla karilaildiinda optimum görüntüle-
me için siklikla kemik BT ve kontrastli MR kombinasyo-
nu gerekir. Meningeal süreçler için en iyi görüntüleme
yöntemi kontrastli MR'dir.
Skalp
Skalp; dermis (cilt), subkutan fibroadipöz doku,
epikraniyum ve kaslar, subaponörotik areolar doku ve
perikraniyumu içeren 5 tabakadan oluur. lk 3 tabaka
sikica balanmitir ve cerrahi olarak tek tabaka gibi gö-
rünür.
Skalp lezyonlarinin önemli bir kismi bu alanin rahat-
likla göz ve elle incelenebilmesi nedeniyle görüntülen-
mezler. Skalp lezyonunun malign olmasi veya cerrahi
yaklaimi deitirecek ekilde vasküler olmasi durumun-
da görüntüleme önem kazanir.
Kafatasi (Kalvaryum)
Kalvaryum 5 kemikten oluur: Majör sütürler olan
koronal, sagital ve lambdoid sütürlerle primer olarak
birbirine balanan frontal, parietal, oksipital, temporal
ve sfenoid (büyük kanatlar) kemiklerden oluur. Erikin-
lerde bazen metopik sütür bulunabilir.
Kafatasinda çok sayida normalin varyanti vardir.
Yanli tanidan ve gereksiz biyopsiden kaçinmak için
bu akilda tutulmalidir. En sik görülen kafatasi normal
varyantlari arasinda araknoid granülasyonlar, meningi-
al arter ve venlerin oluturduu vasküler oluklar, venöz
gölcükler, emisser venler, parietal incelme, asimetrik
kemik ilii (özellikle petröz apekste), havalanan klinoid
proses ve aksesuar sütür bulunur.
Meninksler
Dura
Dura (veya pakimeninks) 2 yapraktan oluan kalin,
dens fibröz ba dokusudur: Di (peri- veya endosteal ) ve
iç (meningeal) yaprak. Bu iç ve di yaprak venöz sinüsle-
ri çevrelemek için ayrilmalari diinda birbirlerine sikica
yapiiktirlar.
Di yaprak kalvaryumun periostunu oluturur, iç
tabulaya özellikle sütürlerde sikica yapiiktir. ç yaprak
falks serebri, tentoryum ve diafragma sellayi oluturmak
için katlanir. Bu ayni zamanda kranial boluu kompart-
manlara ayirir. Görüntülemede dura genellikle düzgün
ve ince (<2 mm) kontrastlanma gösterir.
Dura 2 önemli potansiyel boluk oluturur. lki dura
ve kalvaryumun iç tabulasi arasinda yer alan epidural
araliktir. Epidural araliin önemli lezyonlari arasinda
travmaya bali kanama, sinüzitin nadir ancak ölümcül
komplikasyonu olan infeksiyona bali ampiyem yer
alir. kincisi ise araknoid ve duranin iç yaprai arasin-
da yer alan subdural araliktir. Travmaya bali subdural
hematom subdural aralii ilgilendiren en sik süreçtir.
Subdural aralik da enfeksiyondan etkilenebilir. Menen-
jite bali subdural efüzyon, çocukta menenjite erikinde
sinüzite bali subdural ampiyem görülebilir.
Leptomeninksler
Leptomeninks, araknoid ve piadan oluur. Çou pa-
toloji araknoid ve piayi birlikte etkiler ve bu iki bölge
görüntülemede birbirlerinden ayirt edilemezler.
Araknoid; meninksin ince, transparana yakin ve iç
(meningial) duraya sikica yapian katmanidir. Subarak-
noid araliin (SAA) ditaki sinirini oluturur. nterhe-
misferik fissüre giren falks diinda sulkus ve fissürlere
uzanmaz. Araknoidden piaya doru, SAA boyunca pia
benzeri tabaka ile örtülü trabeküller uzanir. SAA, arak-
noid ile pia arasinda BOS ile dolu olan bir boluktur.
Pia beyin parankimine yapiik ince, narin bir memb-
randir. SAA'daki damarlari ve trabekülleri sarar ve peri-
vasküler boluklar boyunca uzanir.
Perivasküler (Virchow-Robin) mesafeler normalin
varyantidir. Penetran arter ve venlere elik eden, pia dö-
eli, interstisial sivi dolu mesafeler olarak görülürler.
Araknoid Granülasyonlar
Araknoid granülasyonlar SAA'nin ve araknoidin du-
ral duvar boyunca venöz sinüsler içerisine doru nor-
mal genileme göstermesidir. Araknoid kep hücreleri ve
venöz sinüs endoteli ile kaplidir. BOS entotelden venöz
sinüslere drene olur. Araknoid granülasyonlarin en sik
yerletii yerler superior sagital sinüs ve transvers si-
nüstür. Bu normal varyantlarin "yalanci-lezyon" olarak
bilinmesi, patolojik olarak deerlendirilip yanli tani
konmamasi açisindan önemlidir. Görüntülemede BOS
dansitesi veya intensitesinde olup kontrast tutmazlar.
Bunlar BT'de siklikla oksipital kemikte olan kemik dei-
iklikleri olutururlar.
Ayirici Tani
Aaida siralanmi olan ayirici tanilar en sik görülen
skalp, kafatasi ve meninjiyal lezyonlari siniflandirmakta
yardimcidir.
Skalp Kitleleri
Subgaleal hematom, yabanci cisim (en sik)
Sebase kist
Lipom
Dermoid
Metastaz (kalvaryumdan uzanan)
Vasküler malformasyon
Cilt kanseri (bazal hücreli veya skuamoz hücreli)
Kalvaryal Kalinlama
Normalin varyanti (en sik)
Kronik fenitoin (Dilantin) tedavisi
antli hidrosefali
Paget hastalii
Fibröz displazi
Hiperparatiroidizm
Akromegali
Anemiler
Kalvaryal ncelme
Normalin varyanti (parietal incelme) (en sik)
Araknoid kist
Mega sisterna magna