8
I
2
Patolojiye Dayali T
ani:
nfeksiyöz v
e
Demiy
elinizan Hastaliklar
SSS NFEKSYON HASTALIKLARINA GENEL BAKI
SSS nfeksiyon Hastaliklarina Genel Baki
Genel Özellikler
Siniflama. nfeksiyon hastaliklari konjenital/yenido-
an ve kazanilmi infeksiyonlar olarak siniflandirilabi-
lirler. Bunlar da bakteriyel, viral, granülomatöz, para-
ziter ve riketsiyal hastaliklar olarak etyolojiye göre alt
gruplara ayrilabilirler.
nfeksiyöz/inflamatuvar hastaliklarda, hastaliin
davraniina bali olarak farkli bulgular ortaya çikabilir.
Herpes ensefaliti gibi bazi hastaliklar tipik olarak akut
ve fulminandir. Bazilarinda subakut ya da kroniktir (ör.
subakut sklerozan panensefalit (SSPE) ve Rasmussen en-
sefaliti). Bazilarinda ise örnein HIV/AIDS'te tuberküloz-
la e zamanli infeksiyonu olanlarla uzun süredir antiret-
roviral tedavi (HAART) alan hastalarin akut evreleri çok
farkli seyredebilir.
Konjenital/Yenidoan nfeksiyonlari
Genel Özellikler
Terminoloji. Konjenital beyin infeksiyonlari genel-
likle birlikte gruplandirilir ve basit olarak TORCH (tok-
soplazmoz, rubella, cytomegalovirus ve herpes) infeksi-
yonlari olarak isimlendirilir. Eer konjenital sifiliz dahil
edilirse, bu gruba TORCH(S) veya (S)TORCH denir.
Dier konjenital infeksiyonlar insan baiiklik yet-
mezlii virüsü (HIV) ve lenfositik koriomenenjittir
(LKM). Dünyada bazi bölgelerde HIV gittikçe artan bir
konjenital infeksiyondur. HIV (+) kadinlarda HAART
uygulanmadiindan, gebeliklerin %30'unda gelimekte
olan fötüsa geçi olduu tahmin edilmektedir.
Etyoloji. Yenidoan herpes ensefaliti diindaki kon-
jenital infeksiyonlarin çou, infeksiyöz ajanin plasen-
tadan geçiine sekonder ve antenatal olarak edinilir.
Toksoplazmoz ve sifiliz diinda çou viraldir. Sitomega-
lovirus (CMV) ve herpes ensefaliti diinda tümü oldukça
nadirdir.
Patoloji. Ajana ve infeksiyonun olutuu döneme
bali olmak üzere, çeitli patojenlerin plasentadan ge-
çii ile farkli bulgular oluur. Fötal geliimin erken dö-
neminde (yani 1. trimesterde) infeksiyon olursa, düük
ya da doum kusurlarina neden olurlar. Yaayan bebek-
lerde migrasyon defektleri ve izensefali gibi malformas-
yonlar görülür. nfeksiyon daha geç dönemde olursa,
ensefaloklastik deiiklikler baskin olur. Beyin destrüksi-
yonuna bali mikrosefali ve yaygin ensefalomalazi olur.
Distrofik parankimal kalsifikasyonlar CMV, toksoplaz-
moz, HIV ve konjenital rubella infeksiyonlarinin karak-
teristiidir.
Kazanilmi nfeksiyonlar/nflamatuvar
Hastaliklar
Bakteriyel nfeksiyonlar
Menenjit. Spesifik infeksiyöz ajandan baimsiz ola-
rak, özellikle bazal sisternlerde pürülan eksudalar me-
nenjitin sik görülen patolojik özelliidir. Pia konjesyo-
ne, kalinlami ve inflamedir. Eksudalar subaraknoid
boluu ve sisternleri doldurabilir.
En sik görüntüleme bulgusu pial-subaraknoid kont-
rastlanmadir. Beyin i ve ödematöz olabilir. Hidrosefali,
ampiyem ve vaskülit en sik komplikasyonlar olup, se-
rebral infarkt bunlara elik edebilir.
Apse. Apseler 4 genel evrede geliir: Erken ve geç se-
rebrit ile erken ve geç kapsül evreleri. Erken serebrit dö-
neminde infeksiyon fokaldir fakat henüz lokalize deil-
dir. nflamatuvar hücreler, ödem, peteial hemoraji ve
nekrotik odaktan kapsülsüz bir kitle oluur. Geç serebrit
döneminde infeksiyon koalesan bir hal alir. nflamatu-
ar hücreler, granülasyon dokusu ve fibroblastlarin olu-
turduu sinirlari belirsiz bir duvarla çevrelenmi santral
nekroz görülür.
Geç serebriti, erken kapsül evresi takip eder. nfeksi-
yonun balangicindan 2-4 hafta sonra, likefiye nekrotik
nüveyi çevreleyen iyi sinirli kollajen bir kapsül oluur.
Sonuçta bu apse kavitesi büzüür ve kollabe olur. Bu
"geç kapsül" evresinde semptomlar gerilese bile görün-
tüleme bulgulari aylarca sürebilir.
Ventrikülit. Paraventriküler tarafta apse duvari en
incedir. Apsenin ventrikül içine rüptüre olmasi, ventri-
külit ("piyosefalus") ve koroid pleksite sebep olur. ntra-
ventriküler apse rüptürü genellikle ölümcüldür.
Viral nfeksiyonlar
Akut viral infeksiyonlar. Herpes simpleks ensefaliti
(HSE) en sik non-epidemik viral ensefalittir. Olgularin
%95'inden fazlasina HSV-1 (oral herpes virüsü) neden
olur. Günümüzde en yaygin epidemik viral ensefalit ise
Bati Nil virüsüdür.
Subakut ve kronik viral infeksiyonlar. Çou virüs yava
inkübasyon periyoduna sahip olup, semptomlarin aylar
ve hatta yillar içinde geliimi ile karekterizedir. Suba-
kut sklerozan panensefalit (SSPE) buna bir örnektir. JC
virüsün (yaygin poliomavirüs) neden olduu progresif
multifokal lökoensefalopati (PML) ise bir baka örnektir.
Dier nfeksiyonlar
Tüberküloz. TB, her yil 8-10 milyon yeni vakanin bil-
dirildii ve gelimekte olan ülkelerde giderek artan özel
bir halk salik sorunudur. Çok ilaca dirençli TB (ÇD TB)
ve ekstrem ilaç dirençli TB (XDR TB)'nin ortaya çikii,
tüberkülozun erken tani ve tedavisini daha da önemli
kilmitir. HIV ve TB arasindaki "ölümcül kesime" bi-
rinin varliinin dierinin ölümcüllüünü arttirdii özel
bir durumdur.
Parazitler. Nörosistiserkozis (NSS) dünyada SSS'nin
en sik parazitik infeksiyonu haline gelmitir ve dünya
çapinda epilepsinin en sik nedenlerinden biridir. Para-
zitlerin çou beyni nadiren enfekte etmesine ramen,
NSS ile enfekte olmu hastalarin çounda SSS lezyonlari
geliir.
Mantar ve riketsiyal hastaliklar. Mantarlar dünyanin
bir çok yerinde endemik olan yaygin organizmalardir.
Aspergillus bata olmak üzere bunlarin çou insanlari,
delici yaralar ya da solunum yoluyla enfekte ederler.
Baiiklik sistemi normal hastalardaki fungal infeksi-
yonlarda, akcier infeksiyonu, beyin infeksiyonuna göre
daha siktir.
SSS ve yaygin mantar infeksiyonlari, tipik olarak
immün yetmezlikli hastalarda görülür. HIV/AIDS ve
immünsupresif ilaçlar, hastalarin firsatçi infeksiyonlara
yatkinliini arttiran faktörlerdir.
Kayalik Dalar ve Akdeniz benekli atei gibi riketsi-
yal hastaliklarda genellikle cilt döküntüleri vardir. SSS
infeksiyonlari nadirdir. Olduu zaman Riketsiyalar'in
özellikle perivasküler mesafeyi tutmaya eilimi vardir
ve bazal ganglionlarda infarkt benzeri lezyonlara neden
olurlar.