background image
1
II
2
Anatomiye Dayali T
ani:

V
entriküller v
e
Sisternler
VENTRKÜL VE SSTERNLERE GENEL BAKI
Gros ve Radyolojik Anatomi
Ventriküller ve Koroid Pleksus
Temel embriyoloji. Embriyolojik geliimin erken saf-
hasinda ön beyin boluu, rostral 3. ventrikülün dia
doru çikintilarindan gelien ve interventriküler fora-
men (dier adiyla foramen Monro) araciliiyla 3. vent-
riküle bali kalan 2 lateral ventriküle bölünür. Koronal
düzlemde orta hatta H-eklinde "tek ventrikülü" olu-
tururlar. Dördüncü ventrikül arka beyindeki kaviteden
geliir ve kaudalde spinal kordun santral kanaliyla de-
vam eder.
Anatomik baki. Beyin BOS mesafeleri hem ventrikül-
leri hem de subaraknoid araliklari (SAA) kapsar. Vent-
riküler sistem beyinin derininde yerleik, BOS dolu,
epandimle döeli, birbiri ile balantili 4 boluktan olu-
ur. Çift olan lateral ventriküller Y-eklindeki foramen
Monro
araciliiyla 3. ventriküle balanirlar. Serebral
akuaduktus
(Sylvius) 3. ventrikülü 4. ventriküle ba-
lar. Son olarak da 4. ventrikül çiki foramenleriyle
(ortada foramen Magendie ve her iki tarafta foramen
Luschka
) SAA ile ilikili hale gelir.
Lateral ventriküller. Her lateral ventrikülde bir göv-
de, bir atrium ve 3 çikinti ("hornlar") bulunur. Frontal
horn
un tavanini korpus kallozumun genusu oluturur.
Yan ve alt duvarini kaudat nukleusun bai yapar. Önde
korpus kallozum genusundan arkada foramen Monro'ya
uzanan ince doku tabakasi olan septum pellusidum her
iki frontal hornun medial duvarini yapar.
Lateral ventrikülün gövdesi arkaya kadar korpus kal-
lozumun altindadir. Tabanini dorsal talamus, medial
duvarini forniks oluturur. Lateralde kaudat nukleusun
gövde ve kuyruu vardir.
Atrium gövde, temporal ve oksipital hornlarin bir-
letii yerdir ve koroid pleksusun glomusunu barindirir.
Temporal horn atriumun ön-alt kesiminden ayrilarak
öne uzanir; tabanini ve medial duvarini hipokampus
oluturur. Tavaninda kaudat nukleusun kuyruu bulu-
nur. Oksipital horn, balicalari genikülokalkarin trak-
tus ve korpus kallozumun majör forsepsi olmak üzere
tümüyle beyaz cevher traktuslariyla çevrilidir.
3. ventrikül. Talamuslar arasinda yer alan 3. ventrikül
tek, yarik eklinde, orta hatta ve vertikal yerleimli bir
boluktur. Tavanini çift katmanli invajine piadan olu-
an tela koroidea yapar. Lamina terminalis ve ön komis-
sür 3. ventrikülün ön sinirlaridir.
Üçüncü ventrikülün tabaninda çok kritik anatomik
yapilar yer alir. Bunlar önden arkaya doru optik kiaz-
ma, infundibulum-tuber sinerum ve hipotalamus, ma-
miller cisimler ve mezensefalik tegmentumun tavanidir.
Üçüncü ventrikülün alt kesiminde BOS ile dolu 2 çi-
kintisi vardir: Hafif yuvarlak ekilli optik reses ve daha
sivri uçlu infundibuler reses. Üçüncü ventrikülün arka
sinirindaysa küçük 2 çikinti, suprapineal ve pineal re-
sesler
bulunur. Üçüncü ventrikülün lateral duvarlari
arasinda boyutlari deiken intertalamik adezyon (mas-
sa
intermedia da denir) vardir. Massa intermedia gerçek
bir komissür deildir.
4. ventrikül. Önünde pons, arkasinda serebellar ver-
mis bulunan 4. ventrikül kabaca elmas-ekilli bir bo-
luktur. Tavanini yukarida anterior (superior) meduller
velum, aaida inferior meduller velum yapar.
4. ventrikülün özel ekilli 5 resesi vardir. Çift olan
posterior superior resesler, serebellar tonsillerin üzeri-
ni dolaan, ince, yassi, BOS ile dolu ceplerdir. Lateral
resesler 4. ventrikülün ön-lateralinden kivrilarak braki-
um pontis (majör serebellar pedinkül) altindan geçerek
serebellopontin köe sisternine doru uzanirlar. Lateral
resesler, foramen Luschka'dan komu subaraknoid ara-
liklara uzanan koroid pleksuslari barindirirlar. Serebellar
vermise doru çikinti oluturan, üçgen ekilli, kör sonla-
nan, dorsal orta hat cep ise fastigium'dur.
Koroid pleksus ve BOS yapimi. Koroid pleksus santral
ba dokusu nüvesi, üzerini kaplayan epandim kökenli
salgi epiteli ve çok vasküler papiller çikintilardan oluur.
Embriyonik koroid pleksus içine katlanan tela koroidea-
nin ventriküler epandime dokunduu yerlerde oluur;
bu nedenle tüm koroidal fissür boyunca geliir.
Koroid pleksusun en büyük kitlesi, glomus lateral
ventrikül atriumunda yer alir. Lateral ventrikül tabani
boyunca, talamusla forniks arasinda öne doru uzanir.
Koroid pleksus interventriküler foramene (Monro) gire-
rek 3. ventrikülün tavani boyunca arkaya doru ilerler.
Lateral ventrikül gövdesindeki koroid pleksus talamusu
dolaarak temporal horna girer, burada hipokampusun
superomedialinde koroidal fissürü doldurur.
Koroid pleksus epiteli yaklaik 0,4 ml/dakika hizda
BOS salgilar. Toplam intrakranial BOS hacmi 125 ml
olup, çounluu (%80) ventriküllerde deil subaraknoid
araliktadir. BOS ventriküler sistemden geçerek 4. vent-
rikül çiki deliklerinden SAA ya çikar. BOS emiliminin
büyük kismi superior sagital sinüs boyunca yerlemi
araknoid villuslardandir.
Tüm BOS koroid pleksuslarda üretilmez. Beyin in-
terstisiyel sivisinin drenaji önemli koroid-dii kaynaktir.
Sisternler ve Subaraknoid Araliklar
Genel baki. Subaraknoid aralik (SAA) pia ile araknoid
arasindadir. Sulkuslar girus katlantilari arasindaki BOS
dolu boluklardir. Fokal SAA genilemeleri ile beyin BOS
sisternleri oluur. Bu sisternler beyin tabaninda beyin
sapi, tentoryal insisura ve foramen magnum çevresin-
de bulunur. Beyin ile araknoid arasinda uzanan, SAA
içinde seyreden, pia ile örtülü çok sayida septa vardir.
Tüm sisternler birbirleriyle ve ventriküler sistemle ili-
kili olup, hastaliklarin (menenjit, tümör, vb) yayilmasi
için doal yollar olutururlar.
Pratik açidan sisternler supra-, peri- ve infratentorial
sisternler olarak gruplandirilir. Tümü içinde damarlar ve
kranial sinirler gibi çok önemli kritik yapilar bulunur.
Supratentorial/peritentorial sisternler. Suprasellar sis-
tern diafragma sella ile hipotalamus arasindadir. n-
fundibulum, optik kiazma ve Willis poligonu içerdii
önemli oluumlardir.
nterpedinküler sistern suprasellar sisternin arkaya
devamidir. Serebral pedinküller arasindadir ve okulo-
motor sinirler, distal baziler arter ve posterior serebral
arterlerin proksimal kesimlerini içerir. Baziler arter tepe-