background image
3
I
2
Patolojiye Dayali T
ani:

Subaraknoid Kanama v
e
Ane
vrizmalar
SUBARAKNOD KANAMA VE ANEVRZMALARA GENEL BAKI
Subaraknoid Kanama
Genel Baki. Subaraknoid araliklar (SAA) araknoidle
(dita) pia (içte) arasinda BOS ile dolu boluklardir. Be-
yin tabaninda, beyin sapi, tentoryal insisura ve foramen
magnum çevresinde fokal SAA genilemeleri beyin sis-
ternlerini oluturur.
Tüm beyin, spinal kord ve spinal sinir köklerini tü-
müyle sarmasi ve tüm majör beyin arterlerini ve kortikal
venleri içermesi nedeniyle SAA anatomik olarak benzer-
sizdir.
Araknoid membranla pia arasindaki BOS araliklarina
akut kan ekstravazasyonu arteriyel kaçak ya da venler-
de yirtilmayla oluur. Korteks ve piayi yirtarak komu
SAA'ya dökülen parankimal kanamada kanin SAA'ya ge-
çi yollarindandir.
Travma, "patlami" anevrizma, vasküler malformas-
yonlar ve amiloid anjiopati subaraknoid kanamanin
(SAK) potansiyel nedenleridir. En sik SAK nedeni trav-
madir. Hasarlanmi beyin ya da lasere kortikal damar-
lardan kan yaralanmaya yakin sulkuslara geçerek trav-
matik subaraknoid kanamaya (tSAK) yol açar. tSAK, bu
kitabin travma bölümünde anlatilmaktadir.
Anevrizmal subaraknoid kanama (aSAK). Travma-dii
"spontan" SAK tüm akut "inmelerin" %5'ini oluturur.
Travma-dii SAK'in en sik nedeni intrakraniyal sakküler
("berry") anevrizma rüptürüdür. Sakküler anevrizmala-
rin çou ya Willis poligonunda ya da orta serebral arter
bifurkasyonunda olduundan, aSAK'in en sik görüldüü
yerler suprasellar sistern ve silvian fissürlerdir.
Anevrizmal SAK fokal ya da difüz olabilir. SAK daili-
mina bakarak üphelenilen intrakraniyal anevrizmanin
kesin anatomik yerini belirlemeye çalimak her zaman
doru çikmaz. Ön interhemisferik aSAK, tipik olarak
yukariya bakan ACoA anevrizmasi rüptürüne balidir.
Özellikle posterior fossa sisternleri ve/veya 4. ventri-
küldeki aSAK, PICA anevrizmasini telkin eder. MCA bi-
veya trifurkasyon anevrizmasi, komu silvian fissürde
fokal kanamaya neden olur.
Suprasellar sisterndeki subaraknoid kan, özellikle
internal karotid-posterior kominikan arter bilekesi ya
da baziler arter tepe anevrizmalari olmak üzere birçok
anevrizmada bulunabilir. Rüptüre sakküler anevrizma
komuluunda fokal hematomlar da siktir ve bulundu-
unda aSAK paterninden daha doru olarak anevrizma
yerini belirtir.
Perimezensefalik nonanevrizmal subaraknoid kanama
(pnSAK). SAK'in nadir ancak önemli bir nedeni olan
pnSAK, muhtemelen venöz kökenli, klinik olarak selim
bir varyanttir. pnSAK mezensefalon çevresi ve pons an-
terioru ile sinirlidir.
Yüzeyel siderozis (YS). Kronik, tekrarlayan SAK pia ve
kranyal sinirler üzerinde hemosiderin birikimine neden
olur. Beyin, beyin sapi, serebellum ve spinal kord etkile-
nir, posterior fossada en sik görülür.
YS'nin klasik klinik prezantasyonu, travma ya da cer-
rahi hikayesi olan, ataksi ve bilateral sensorinöral iitme
kaybi olan erikin hastadir. aSAK öyküsü nadirdir. YS en
iyi T2* (GRE veya SWI) ile saptanir.
Anevrizmalar ve Arteriyel Ektaziler
Terminoloji ve genel baki. "Anevrizma" terimi, "kar-
isi" ve "geni" anlami olan 2 Yunanca kelimenin bir-
leiminden gelmektedir. Beyin arteriyel anevrizmalarida
intrakraniyal arterlerin genilemeleri ya da dilatasyon-
laridir.
ntrakraniyal anevrizmalar genel olarak fenotipik gö-
rünümlerine göre siniflandirilir. Sakküler ya da "berry"
anevrizmalar en sik tipidir. Fuziform anevrizmalar da-
marin tüm çevresini tutan fokal dilatasyonlardir ve ol-
dukça kisa mesafeyi ilgilendirirler. Ektaziler fokal dila-
tasyon olmaksizin genel arteriyel genilemeyi tanimlar
ve gerçek anevrizma deillerdir; yine de bu bölümde
tartiilacaklardir.
Sakküler anevrizma. Adindanda anlailabilecei gibi
sakküler anevrizmalar (SA) kese- veya vine ("berry")-
benzeri fokal arteriyel genilemelerdir. Çou, damar du-
varinda altta yatan genetik yatkinlik ve üzerine eklenen
mekanik stresten kaynaklanan akkiz lezyonlardir. SA,
kan damar duvarinin en kuvvetli 2 katmanindan, inter-
nal elastik lamina ve kas katmanindan yoksundur. Anev-
rizma kesesinde sadece intima ve adventisya bulunur.
SA'lerin çou, hemodinamik streslerin en fazla oldu-
u ana kan damari bifurkasyonlarinda geliir. ntrakra-
niyal anevrizmalarin büyük çounluu Willis poligonu
ile orta serebral arter bi- veya trifurkasyonunda olur.
%90'i internal karotid arter ve dallarini ilgilendiren "ön
dolaim" anevrizmalaridir. Posterior kominikan arter ön
dolaimin parçasi kabul edilir. Vertebrobaziler arter ve
dallari "arka dolaimi" temsil eder.
Yalanci anevrizma. Yalanci anevrizmalar (YA) normal
arter duvari katmanlari bulunmayan fokal arteriyel ge-
nilemelerdir. Siklikla ekilleri irregülerdir ve genellikle
Willis poligonu distalindeki damarlarda geliir.
Yalanci anevrizma tümüyle bozulan bir kan damari
kanadiinda geliir. Damar çevresinde hematom olu-
ur ve daha sonra parent damar duvariyla balantili bir
kavite oluur. Bu nedenle YA duvarini sadece organize
pihti oluturur. Yalanci anevrizmalar hem SA hem de
fuziform anevrizmalardan daha nadirdir. YA'lar , trav-
ma, infeksiyon ve inflamasyon ("mikotik" anevrizma),
madde baimlilii ve tümörlerce ("onkotik" anevrizma)
oluturulan edinilmi lezyonlardir.
Kan damlasi-benzeri (blister) anevrizma. Kan damlasi-
benzeri (blister) anevrizma (BBA) her yerde olabilecek,
ekzantrik hemisferik keselemedir. En sik supraklinoid
internal karotid arterin büyük kurvaturunda bulunurlar
ve duvarini sadece ince bir adventisya kati oluturur.
Saptanmalari ve tedavileri güçtür; çok küçük boyuttay-
ken ve sakküler anevrizmalarin tipik yalarindan daha
gençlerde erken rüptüre eilimlidirler.
Fuziform anevrizma. Fuziform anevrizmalar ateroskle-
rotik (çounluu) ya da non-aterosklerotik (nadir) olabi-
lirler. Dallanmayan, uzun damar segmentlerini tutarlar
ve ektatik bir damardan daha fokal, tüm duvari ilgilen-
diren keseleme eklinde görülürler. Fuziform anevriz-
malar vertebrobaziler (arka) dolaimda daha siktir.
Vertebrobaziler dolikoektazi. Arteriektazi de denilen
fuziform genileme ya da ektazi, genellikle ileri aterosk-
lerozu olan hastalarda görülür. Daha nadiren kollajen-
vasküler hastaliklar ve ASDH-dii arteriyopatilerde olur.