te begrijpen, te evalueren en door te geven met het oog op het
bevorderen, behouden en verbeteren van de eigen gezondheid.
Het concept klinkt wat abstract. In de praktijk is het het vermogen
om een gezonde levensstijl en een preventieve houding aan te
nemen; het vermogen om betrokken te zijn bij de behandeling
van een chronische ziekte, het hoofd te bieden aan medische
noodsituaties of gewoon je arts te begrijpen... Kortom, het gaat
alle gezondheidszorgbeoefenaars aan!
inzake gezondheid' of `gezondheidswijsheid'. In Canada wordt
meer de uitdrukking `geletterdheid inzake gezondheid' gebruikt.
In de ruime betekenis wijst de term `geletterdheid' op het vermogen
om jezelf te redden in het leven (lezen, rekenen, een computer
kunnen gebruiken...). In de medische betekenis verwijst de term
naar de kennis en vaardigheden die vereist zijn om de eigen
gezondheid te managen. Gezondheidswijsheid omvat het
opzoeken van informatie, die informatie begrijpen, ze kritisch
benaderen en ze toepassen in de praktijk.
Angelsaksische gezondheidszorgsector. De aanvankelijke bedoeling
was om de medische communicatie te verbeteren.
Pas later werd gezondheidswijsheid opgenomen in programma's
voor gezondheidspromotie en -educatie (met de bedoeling om
vaardigheden aan te reiken en te versterken).
Het wordt meer specifi ek gebruikt als een middel om het effect
van gezondheidsprogramma's te evalueren, omdat het één van de
stappen op weg naar gedragsverandering is.
in verschillende landen, zoals de Verenigde Staten, Canada,
Australië, Ierland, Zwitserland en Nederland. In de Verenigde
Staten lanceerde het NIH bijvoorbeeld een programma om de
toegang tot gezondheidszorgen te bevorderen voor personen
met een laag gezondheidswijsheidsniveau. In Nederland waren
de plannen vooral gericht op gezondheidseducatie en een
verbetering van de kennis over gezondheidsberichtgeving (`health
en de achteruitgang van een aantal gezondheidsindicatoren is
duidelijk aangetoond. Personen met een lage gezondheidswijsheid
lopen een 1,5 tot 3 keer hoger risico op gezondheidsproblemen.
De directe effecten zijn het aankweken van preventief gedrag,
de vroege opsporing van aandoeningen, de toegang tot medische
hulpmiddelen en het gebruik ervan, de therapietrouw of het
management van chronische ziekten. De indirecte effecten hebben
betrekking op werk en inkomen (DA Dewalt et al. 2004, geciteerd
door Don Nutbeam).
economische kost van een inadequate gezondheidswijsheid
4,3% van de totale uitgaven voor gezondheidszorg. Als we
die gegevens toepassen op België, waar ons systeem voor
gezondheidszorg 27 miljard euro kost, zou tot 1 miljard euro
per jaar kunnen worden bespaard of anders worden
geïnvesteerd, als de volledige Belgische bevolking zou
beschikken over een basiskennis op het vlak van gezondheid.