einde, de patiëntenrechtenwet, de wet
betreffende de palliatieve zorg en de eu-
thanasiewet, werden alle drie eind 2002
van kracht. Zowel bij de artsen als bij de
bevolking kenden echter maar weinigen
de inhoud en de mogelijkheden van deze
wetgeving. daarom werd begin 2003 het
initiatief genomen om het Levenseinde
Informatieforum (LeIf) op te richten,
een forum waar iedereen - zowel de artsen,
de bevolking, (toekomstige) patiënten als
zorgverleners - terecht kan voor objectieve
informatie, steun, advies en opleiding over
de beschikbare en wettelijke mogelijkhe-
den bij het levenseinde. LeIf gaat ervan
uit dat goed geïnformeerde patiënten en
hun familie in staat zijn om zelf, in overleg
met professionelen, te kunnen beslissen op
welke wijze ze hun levenseinde (zouden
willen) zien.
minale patiënten een verplicht tweede me-
disch advies en bij niet-terminale patiënten
een verplicht advies van een derde arts.
artsen waren niet voldoende op de hoogte
van deze wetgeving, waardoor de verplich-
te adviezen moeilijk te verkrijgen waren of
niet conform de wetgeving werden gege-
ven. daarom organiseerde LeIf - als één
van haar eerste initiatieven - een vorming
voor artsen betreffende alle beslissingen
bij het levenseinde met speciale aandacht
voor euthanasie en de mogelijkheden van
palliatieve zorg. deze vorming kent geen
equivalent in vlaanderen en vlaamstalig
brussel. Ze ging de eerste keer van start in
georganiseerd. Intussen volgden bijna 400
artsen, zowel huisartsen als ziekenhuisart-
sen, deze opleiding. Uit het doctoraatson-
derzoek (2011) van yanna van Wesemael,
klinisch psycholoog verbonden aan het
forum Palliatieve Zorg te Wemmel, blijkt
duidelijk de meerwaarde van de LeIf-art-
sen en de zorgvuldigheid waarmee ze met
het levenseinde omgaan. ook in de rappor-
ten van de federale Commissie euthanasie
wordt gesuggereerd dat de LeIf-artsen
een gunstig effect hebben op de aard en
praktijk van het zelfgekozen levenseinde.
bovendien worden de LeIf-artsen ook
bij andere moeilijke beslissingen bij het le-
venseinde om advies gevraagd.
de toenmalige vlaams minister van Wel-
zijn Mieke vogels een telefonische hulp-
lijn beschikbaar gesteld waar artsen, pro-
fessionele zorgverleners en de bevolking
terecht kunnen voor informatie rond het
levenseinde. de LeIf-lijn (078 15 11 55)
wordt sindsdien jaarlijks door de vlaamse
gemeenschap gesubsidieerd.
Sinds 2006 werd een gelijkaardige oplei-
ding voor verpleegkundigen georganiseerd
tot LeIf-nurse, mee dankzij de fi nanciële
ondersteuning van de vlaamse Liga tegen
kanker. de LeIf-opleiding is vanaf 2008
beschikbaar voor andere professionelen:
psychologen, maatschappelijk werkers,
kinesisten, pastores, apothekers, crimino-
logen, moraalfi losofen, juristen...
op te leiden in de problematiek van het
daar over eoL-artsen (les médecins
EOL: End-Of-Life). Sinds 2010 werd er
tussen eoL en LeIf afgesproken om
de opleidingen op elkaar af te stemmen
en spreekt men van het federaal forum
LeIf-eoL. dit forum werd offi cieel op-
gericht in het Stadhuis van brussel in aan-
wezigheid van de drijvende krachten van
LeIf en eoL in aanwezigheid van minis-
ter Laurette onkelinx.
het
strekt aan iedereen die hier behoefte aan
heeft. In samenwerking met de belgische
apothekersbond (aPb) kan men deze
brochure bij elke apotheek in vlaanderen
en brussel bestellen indien ze niet voor-
handen is. ook meer en meer gemeente-
huizen en openbare bibliotheken bieden
het LeIf-blad aan. op vijf jaar tijd werden
er 350.000 exemplaren van uitgedeeld!
Het blad geeft niet alleen informatie rond
het levenseinde, maar bevat bovendien alle
wettelijke wilsverklaringen die in belgië
van toepassing zijn. op deze wijze kan men
aan `voorafgaande zorgplanning' doen.