background image
MEDI-
SfEEr
421
20
3 oktober 2013
K
alium is het belangrijkste intracel-
lulaire ion. Het zit grotendeels in
de spieren, maar ook in de lever
en de rode bloedcellen. Het wordt geken-
merkt door een groot concentratieverschil
tussen het intracellulaire compartiment,
waar de kaliumconcentratie 150mmol/l
bedraagt, en het extracellulaire comparti-
ment, waar de concentratie slechts 4mmol/l
bedraagt. dit verschil wordt gehandhaafd
dankzij de activiteit van de Na+/k+/
atPase-pomp, die de door hydrolyse van
atP gegenereerde energie gebruikt voor
de transfer van 2 kaliumionen naar het in-
tracellulaire milieu en drie natrium ionen
naar het extracellulaire milieu.
Het verschil tussen de intracellulaire en
de extracellulaire kaliumconcentratie is
bepalend voor de membraanpolariteit.
"Elke verandering in de kaliëmie wijzigt de
polarisatie van de cel: hyperkaliëmie maakt
het neuromusculaire weefsel overprikkel-
baar; hypokaliëmie maakt het verminderd
prikkelbaar
", preciseert delphine Halleux.
regulatie van de kaliëmie in
twee fasen
de normale kaliumconcentratie in het
bloed schommelt tussen 3,5 en 5mmol/l.
verschillende mechanismen zorgen voor
het behoud van dit evenwicht. een regu-
latiemechanisme op korte termijn ­ bin-
nen het uur ­ garandeert de transfer van
kalium tussen de twee compartimenten.
verschillende factoren kunnen een invloed
hebben op dit proces: insuline, bèta-adre-
nerge agonisten en aldosteron zijn enkele
van de factoren die de opname van kalium
in de cellen bevorderen.
In een tweede fase ­ in de uren die volgen
­ vindt een uitgestelde regulatie van de
kaliëmie plaats door de nieren. de kalium-
excretie via de urine wordt voornamelijk
verhoogd door hyperkaliëmie, aldosteron
en het vocht- en natriumgehalte ter hoogte
van de renale tubulus.
Een ecg bij hyperkaliëmie
een aantal klinische tekens kunnen wij-
zen op hyperkaliëmie: paresthesie rond de
mond of ter hoogte van de vingers, spier-
zwakte in een context van spijsverterings-
stoornissen zoals misselijkheid, braken of
ileus.

In de meeste gevallen gaat het echter om
vrij onopvallende of atypische symptomen.
een bloedonderzoek en een elektrocardio-
gram zijn dan ook de belangrijkste elemen-
ten in het diagnostisch proces.
"De elektrocardiografische manifesta-
ties van hyperkaliëmie verschijnen ge-
woonlijk bij een kaliumconcentratie
van meer dan 6mmol/l en een zich snel
installerende hyperkaliëmie. Ze wijzen op
GeNeeSkUNde
MS7767N
Kalium,
de silent killer
Dr. Philippe Mauclet,
op basis van een gesprek met drs. Delphine Halleux en Nicolas Floris
(CHR de la Citadelle, Liège)
De klinische tekens die wijzen op een stoornis van de kaliumhuishouding zijn onopvallend en atypisch.
Verscholen in de schaduw maakt de killer zich klaar om toe te slaan, vastbesloten om ritmestoornissen
te veroorzaken, waarvan de gevolgen dramatisch kunnen zijn. Dr. Delphine Halleux en dr. Nicolas
floris, respectievelijk nefroloog en cardioloog aan het CHr de la Citadelle (Liège), leggen uit hoe dit
rampscenario kan worden vermeden.
Dr. Delphine Halleux
Dr. Nicolas floris