< 1,5cm² bedraagt. Wanneer de verhoog-
de geassocieerde pulmonaalhypertensie
> 50% van de systemische druk bedraagt,
verhoogt dit de kans op problemen. Bij ern-
stige mitralisstenose wordt dan ook een
behandeling aanbevolen vóór de zwanger-
schap, zoals een ballondilalatie wanneer
de anatomie geschikt is. Anders dient een
mechanische of biologische klepimplantatie
overwogen te worden.
linkerzijde betreft: deze worden tijdens
een zwangerschap beter getolereerd dan
stenose, als gevolg van de gedaalde sys-
temische vasculaire weerstand. De evalu-
atie vóór een eventuele conceptie om-
vat echocardiografie, inspanningstest en
MRI/CT in geval van gedilateerde aorta
(bicuspiede aortaklep of BAV). Een me-
dische behandeling en goede follow-up
zijn aangewezen in het geval van lichte
tot matige aorta- of mitralisregurgitatie
en behouden linkerventrikelejectiefractie.
Er is echter een hoger risico bij ernstige
insufficëntie met een ejectiefractie < 40%
en NYHA-klasse III-IV. Bij deze vrouwen is
prezwangerschapchirurgie aangewezen, bij
voorkeur een mitralisklepherstel in geval
van mitralisregurgitatie (MR), of bij aorta-
regurgitatie (AR) een aortaklepherstel al
dan niet met aortawortelherstel.
een verhoogd risico op dissectie, vooral in
de derde trimester van de zwangerschap
en tijdens de arbeid. Bij marfanpatiënten
verhoogt het risico op dissectie vanaf
een aortadiameter > 40mm. De richtlij-
nen bevelen aan om beeldvorming van de
gehele aorta uit te voeren vóór de zwan-
gerschap bij Marfan of andere gekende
aorta-aandoeningen (klasse IC). Vrouwen
met Marfan en ascenderende aortadilata-
chirurgisch te worden behandeld, terwijl
bij BAV samen met een aortadiameter >
50mm eveneens prezwangerschapchirurgie
dient te worden overwogen. Belangrijk is
dat bij patiënten met Marfan de aorta de
tendens heeft om tijdens de zwangerschap
progressief te dilateren wanneer de diame-
ter 40mm bedraagt. Een behandeling met
bètablokkers wordt best voortgezet tijdens
de zwangerschap. Bij een ascenderend aor-
ta-aneurysma is profylactische chirurgie
aangewezen, liefst via een klepsparende
procedure.
lisklep wordt doorgaans goed verdragen
wanneer er geen cyanose is. De ontwikkeling
van rechterventrikelhypertrofie kan wel het
risico op ritmestoornissen verhogen tijdens
de zwangerschap. Vanaf een piekgradiënt
> 64mmHg vóór de zwangerschap is een
ballondilatatie aangewezen. Bij tricuspida-
lisklepregurgitatie (TR) is de behandeling
afhankelijk van de concomitante letsels.
De regurgitatie zal toenemen tijdens de
zwangerschap en bij een tricuspied-
insufficiëntiegraad 3-4/4 is een herstel van
de tricuspidalisklep vóór de zwangerschap
aangewezen.
vrouwen met een herstelde tetralogie van
Fallot die zwanger willen worden. Zon-
der symptomen (NYHA I-II) ontstaan er
meestal geen cardiale problemen. In het
geval van ernstige pulmonalisregurgitatie
en gedilateerd rechterventrikel neemt het
risico op hartfalen en ritmestoornissen tij-
dens de zwangerschap toe. Bij symptomen
en bij patiënten met risicofactoren moet
vóór de zwangerschap een pulmonaalklep-
vervanging worden overwogen, hetzij met
een pulmonale homograft, hetzij via een
percutane klep.
willen worden, is een grondige evaluatie
absoluut nodig vóór de zwangerschap. Deze
dient te bestaan uit een klinische evaluatie
(NYHA-status, vroegere cardiale aandoe-
ningen), een echocardiografie, een CT/MRI
van de aorta of congenitale letsels. Er dient
zowel over het maternele als het foetale
risico te worden overlegd. Ook de gezins-
en zwangerschapsplanning moeten aan
bod komen. Een goede aanpak vereist on-
tegensprekelijk een multidisciplinair team
bestaande uit verloskundigen, cardiologen
en hartchirurgen.
gerschap wordt aanbevolen bij ernstige
klepobstructies aan de linkerzijde, bij ver-
minderde hartfunctie, ernstige pulmonaal-
hypertensie en aneurysmale aortaziekte
met verhoogde vasculaire stijfheid.
de voorkeur boven klepvervanging indien
mogelijk. Lichte klepletsels met behouden
ventrikelfunctie kunnen meestal medisch
worden behandeld. Bij complexe congeni-
tale hartaandoeningen zijn een grondige
evaluatie en multidisciplinaire samenwer-
king vóór de zwangerschap essentieel.
pregnancy
1. http://www.escardio.org/guidelines-surveys/eorp/sur-
The Task Force on the Management of Valvular Heart
Diseaseof the European Society of Cardiology. Eur Heart
J (2007) 28 (2): 230-268. doi: 10.1093/eurheartj/ehl428
disease during pregnancy. Eur Heart J 2011;32:3147.