Bölüm 16 drar Anormallikleri
269
Kristalüri
Tani Esaslari
· Asemptomatik kristalüri, semptomatik kristalüriden daha siktir.
· Semptomlar: dizüri, pollaküri, hematüri, renal kolik.
· drardaki kristaller talari oluturabilir (nefrolitiazis).
· Asidik idrarda ürik asit, kalsiyum okzalat, sistin ve dier amorf
ürat kristalleri oluur.
· Alkali idrarda magnezyum amonyum fosfat (üçlü fosfat veya
struvite), kalsiyum fosfat, kalsiyum karbonat, amonyum biürat
ve dier amorf fosfat kristalleri oluur.
· laçlar veya ilaç metabolitleri de kristalleri oluturabilir.
· Belli kristaller spesifik tanilari düündürür (aaiya bakiniz).
· Kristallerin çökmesi tübüler obstrüksiyona yol açabilir.
Ayirici Tani
· Ürik asit kristalleri (gutu düündürür).
·
Kalsiyum okzalat kristalleri (etilen glikol içilmesini, granüloma-
toz durumlari düündürür).
· Kalsiyum fosfat kristalleri (üriner sistem infeksiyonlari, renal
tübüler asidoz, hiperparatiroidizm ile ilikilidir).
· Kalsiyum karbonat kristalleri.
· Magnezyum amonyum fosfat kristalleri (Proteus veya Klebsiel-
la gibi üreaz üreten organizmalarin varliini düündürür).
· Sistin kristalleri (otozomal resesif sistinüriyi düündürür).
· laca bali (indinavir, asiklovir, triamteren, sülfadiazin, TMP/
SMX).
Tedavi
· Mümkünse altta yatan nedenin tedavisi (örnein; kristalleri
tetikleyen ajanin kesilmesi, gutta ürik asit düzeyinin kontrolü,
kristal oluumu için dier risk faktörlerinin kontrolü).
· Agresif hidrasyon ve ari kontrolü.
· Spesifik ilaçlar kullanilabilir (örnein; kalsiyum kristalleri için
tiazid diüretikler, ürik asit kristalleri için allopurinol, idrarin
alkalinizasyonu için potasyum sitrat).
· Obstrüksiyon varliinda cerrahi giriim gerekebilir.
nci
Özgün kristal ekillerinin klasik örnekleri: kalsiyum okzalat (zarf veya
halter eklinde), üçlü fosfat (tabut kapai olarak tanimlanan kenarlara
doru eimli dikdörtgen eklinde), ürik asit (baklava veya ine eklinde)
ve sistin (altigen).
Kaynak
Daudon M, Jungers P: Clinical value of crystalluria and quantitative morpho-
constitutional analysis of urinary calcium. Nephron Physiol 2004;98:31.