een meer nuchtere filosofie zijn afge-
dankt. Zowel wakend als slapend waant
hij zich omringd door feeën en kabou-
ters, geesten en demonen. Zij volgen
hem op de voet, zij verbijsteren zijn zin-
nen, zij nemen bezit van hem, zij plagen
en misleiden en kwellen hem op duizend
grillige en duivelse manieren (Figuur 6).
verliezen die hij lijdt, het verdriet dat
hij moet dragen, dit alles wijt hij ofwel
aan de hekserijen van zijn vijanden of-
wel aan de wrok, de toorn of de grillig-
heid van de geesten. Hun voortdurende
aanwezigheid put hem uit, hun onver-
moeibare boosaardigheid maakt hem
wanhopig; hij snakt er met onuitspre-
kelijk verlangen naar helemaal van hen
verlost te zijn en keert zich af en toe, in
het nauw gedreven en omdat zijn ge-
duld volkomen is uitgeput, fel tegen
zijn kwelgeesten en doet een wanho-
pige poging om de hele meute van zijn
land te jagen, om de lucht te zuiveren
van hun krioelende aanwezigheid.
Antonius en de woestijnvaders niet
over hel en vagevuur gesproken wordt.
Deze begrippen verschijnen pas later
in de christelijke leer.
Het waren niet alleen duivels en de-
monen die op Antonius afkwamen
maar ook afzichtelijke dwergen en
`pan'-achtige wezens (Figuur 7).
plaats van meditatie volgden Antonius
en Paulus natuurlijk ook Jezus na, die
veertig dagen vastend in de woestijn
zoekingen door satan had weerstaan
(Matteüs 4,1). Ook al zou hij daar vol-
gens
meer op dat hij de confrontatie met
de duivel met opzet had opgezocht en
dat hij met zijn ascetisch verblijf in de
woestijn Johannes de Doper navolgde.
Net zoals Jezus in de woestijn beloond
wordt met het gezelschap van enge-
len zien we ook in de Vita dat de strijd
van Antonius met de demonen be-
loond wordt door een hemels visioen,
de stem van de Heer: (1.§ 10) Ook op
drieluik door Jheronimus Bosch, bovendeel
van het linkerluik. Duivels vervoeren
Antonius in de lucht en laten hem dan
neerstorten. Museu de Arte Antigua,
Lissabon.
schilderij door Bernardo Parentino, Galleria
Doria Pamphilj, Rome.