tomen die lijken op neuropathische pijn. Ook cerebrovasculaire acci- denten en transitoire ischemische aandoeningen zijn frequente mani- festaties van de ziekte, zelfs als sub- stitutietherapie wordt toegediend; cornea die enkel zichtbaar zijn on- der een spleetlamp; 20 jaar worden ontwikkeld (zeer talrijke angiokeratomen). Eveneens zeer frequent zijn hypohidrose en anhidrose, die bijdragen tot de warmte-intolerantie. om de patiënten optimaal te kunnen op volgen en onomkeerbare letsels te vermijden. patiënten is enzymsubstitutietherapie. - Na bevestiging van de diagnose bij opmaken van een complete balans wordt aanbevolen om enzym- substitutietherapie te starten om de voornoemde orgaanletsels te voorkomen. meestal lichter dan bij de man en treden ze ook later op. Toch kunnen 15% van de vrouwelijke patiënten ernstige aantasting van één of meer organen vertonen. Daarom wordt aanbevolen om een eerste klinische evaluatie te realiseren en deze vervolgens om de 6 maanden tot 2 jaar te herhalen, afhankelijk van de oorspronkelijke klinische toestand, en om de hart-, nier- en cerebro- vasculaire functies goed te controle- ren om de kans op een beginnende, evolutieve aantasting op te sporen. Zodra er ongunstige klinische symp- tomen optreden, kan enzymsubsti- tutietherapie worden gestart. uitgevoerd bij kinderen. Volgens de huidige kennis wordt echter aanbevolen om de patiëntjes jaar- lijks te onderzoeken en enzym- substitutietherapie toe te passen in bepaalde klinische situaties: hevige pijnaanvallen die resistent zijn tegen een goed gevolgde pijnbehandeling, beginnende nieraantasting, hartaan- tasting, cochleovestibulaire aantas- ting, ischemisch cerebrovasculair accident. de twee recombinante humane alfa- galactosidasen A waarover we be- schikken: agalsidase alfa of agalsidase bèta. Deze exogene enzymen worden toegediend om het tekort aan endo- geen enzym te compenseren. Dat deze behandeling een zeker succes heeft, blijkt uit een studie die werd uitgevoerd bij 82 volwassenen van wie de nieren waren aangetast (3): de toediening van agalsidase bèta verminderde de kans op ernstige klinische events met 61% (p = 0,034), zonder dat er ernstige bijwerkingen optraden. Als we afgaan op verschillende gelijkaar- dige studies, benadrukken de auteurs ten slotte dat enzymsubstitutietherapie bij de ziekte van Fabry best zo vroeg mogelijk wordt gestart om complicaties op lange termijn, met name op cardio- en cerebrovasculair niveau, te vermij- den (4, 5). Toch heeft agalsidase bèta, een heilzaam effect door de progressie van de nier-, hart- en cerebrovasculaire complicaties te vertragen (1, 2). Fabry nog niet het voorwerp uitmaak- ten van een langdurige gecontroleerde studie, zijn de volgende maatregelen en symptomatische behandelingen aanbe- volen: - hygiëne- en dieetmaatregelen, waar- - controle van de bloeddruk en de ympt |