behandelen voordat de patiënt een
EDSS-score 3 bereikt. Waarom?
verloop van multiple sclerose (MS) kent
twee fasen. De eerste is deels inflamma-
toir en kunnen we behandelen, de tweede
is vooral degeneratief en onomkeerbaar
(1) (Figuur 1). Daarom moeten we die
inflammatoire fase zo vroeg mogelijk be-
handelen. MS is immers `amnestisch'. De
evolutie van de degeneratieve fase is ste-
reotiep: in 7-8 jaar tijd gaat de patiënt van
een EDSS-score 3-4 (waarbij hij nog een
zekere autonomie geniet) naar een EDSS-
score 6 (waarbij hij zich niet meer kan
verplaatsen zonder hulp), en dit ongeacht
het verloop van de inflammatoire fase.
Deze kan sterk verschillen in de tijd en van
patiënt tot patiënt: sommige patiënten
overschrijden EDSS-score 3-4 in amper
één jaar tijd, andere doen er 30 jaar over
of gaan er zelfs nooit over. Dit fenomeen
heeft waarschijnlijk te maken met het feit
deze plasticiteit de letsels compenseert.
Het zenuwstelsel heeft echter zijn gren-
zen, die vanaf een bepaald niveau (EDSS
de gevolgen van het degeneratieve ver-
schijnsel voor. De veranderingen kunnen
aanvankelijk heel miniem zijn, een beetje
zoals we zien bij de ziekte van Alzheimer
of Parkinson.
deze omstandigheden?
liditeit te beoordelen. Als we kijken naar
onze patiënten, zien we meteen dat zelfs
met een lage EDSS-score de handicap
toch ernstig kan zijn en met een hoge
invaliditeitsgraad gepaard kan gaan
omwille van persoonlijkheidsstoornis-
sen, stemmingswisselingen, chronische
vermoeidheid, cognitieve problemen...
allemaal elementen waarmee de EDSS-
score weinig rekening houdt. Door de
huidige arbeidswetgeving is het zelfs zo
dat onze patiënten veel vaker thuis zitten
door hun niet-fysieke handicap (zoals de-
pressie, vermoeidheid en cognitieproble-
men). In België bijvoorbeeld zijn ongeveer
60% van de patiënten met een EDSS-
score 3 niet aan het werk (of werkloos) (2).
zaken veranderen?
over de bescheiden impact van deze ge-
neesmiddelen. Het is inderdaad zo dat
ze het aantal opstoten met 30-35% ver-
minderen en de vertraging van invalidi-
teitsprogressie op EDDS eerder beperkt
is. Maar deze resultaten werden echter
mittente vorm bij wie de duur van de ziekte
vaak 8-10 jaar bedraagt. Vandaag weten
we dat als diezelfde immunomodulatoren
veel vroeger worden toegediend ideaal
na het eerste event, in het CIS-stadium
ze de evolutie van de ziekte aanzienlijk
handeling starten, hoe groter de impact zal
zijn. De CHAMPS-studie toonde aan, net
zoals haar uitbreiding CHAMPIONS, dat
80% van de patiënten die worden behan-
deld met IM interferon bèta 1a, na 10 jaar
nog een EDSS-score halen < 3. En dat is
opmerkelijk, maar enkel op voorwaarde dat
ficiënt zijn als de patiënt ze ook neemt.
Maar daar moeten we wel op toezien. Een
goede therapietrouw vereist therapeu-
tische informatie, een medische omge-
ving waarin met name gespecialiseerde
verpleegkundigen de patiënt motiveren
en helpen om de bijwerkingen te con-
troleren. Ze moeten de patiënt eraan
herinneren dat de behandeling preventief
is en dat de patiënt strikt genomen geen
winst kan boeken, maar in het beste geval
zijn huidige toestand kan behouden.
delingen hebben resultaat opgeleverd op
middellange termijn. Ze verminderden het
aantal patiënten met een EDSS-score 4-6
na 10 jaar, evenals het aantal patiënten
dat overging naar de progressieve fase
van MS. Bij remittente vormen is het
zaak om zo veel mogelijk patiënten te
evolueert, moeten we overwegen of het starten van een tweedelijnsbehandeling zich opdringt. Welke patiënt valt binnen
het therapeutish venster? Een gesprek met professor in de neurologie Patrick Vermersch, verantwoordelijke van een Frans
gezondheidsnet dat gewijd is aan multiple sclerose (hoofd van een klinisch team en van een onderzoeksteam dat zich
bezighoudt met neuro-immunologie aan de CHU Lille).